Osy künge deiın eks-prezident N.Nazarbaevtyŋ tuǧan künı “taza säikestıkpen” Astananyŋ tuǧan künımen bırge jalpyūlttyq deŋgeide toilanyp keldı. Memlekettık biudjetten qanşama milliardtar kettı. Tuǧan kündı toilauǧa ketetın şyǧynnyŋ kölemı jyl sanap östı.
Mäselen, 2014 jyly Astana äkımdıgı tuǧan künge 700 mln teŋge jūmsasa, 2018 jyly qalanyŋ 20 jyldyǧyna memlekettık biudjetten 19 mlrd teŋge kettı. Odan bölek oblys pen qala äkımderı jeke-jeke N.Nazarbaevtyŋ tapsyrmasymen tuǧan künge qūny bırneşe jüz million teŋgeden bastap 1,5 mlrd teŋgege deiın jetetın syilyq tartu ettı. Byltyr 20 nauryzda Q.Toqaev qalanyŋ atyn özgertudı ūsynyp, bükıl ”elitanyŋ” aldyn orap, 6 şıldege bastyǧyna esten ketpes syilyq jasady.
Biylǧy 80 jyldyq iubileige nūrsūltandyq şeneunıkter byltyrdan berı daiyndalsa, eş taŋ qalmaimyn. Bıraq aqylǧa salsaq, olardyŋ josparyna koronavirus äser etuı tiıs edı. “Elitanyŋ” boiynda tamşydai bolsa adamgerşılık bolsa, kün saiyn qazaqstandyqtar sol “elitanyŋ” saiasatyndaǧy olqylyq pen salaqtyqtan köz jūmyp jatqan kezde pandemiiada pir jasaudan bas tartar edı. Ökınışke qarai, olardyŋ tuǧan künde patilatu jospary qatty özgere qoimady.
Menıŋ oiymşa, “elitanyŋ” osyndai marazmge jol beruıne ekı sebep bar. Bırınşı sebep — äulettıŋ ökılderı, N.Nazarbaevtyŋ eŋ jaqyn şeneunıkterı men oligarhtary, saiasi salmaǧy bar atqamınerler pandemiiaǧa qaramai älı künge deiın parallel älemde ömır sürıp jatyr. Jyl saiyn tuǧan kündı dumandatyp toilauǧa üirenıp qalǧan olar biyl da patilatuǧa daiyn otyrǧan siiaqty. Mäselen, Aliia Nazarbaeva İnstagramda papasynyŋ tuǧan künın bügınnen bastap toilauǧa kırısıp kettı.
Ekınşı sebep — tuǧan kündı jyl saiyn ūiymdastyru keibır pysyqailarǧa saiasi ūpai jinaumen qatar membiudjet esebınen bırneşe milliard “biznes” jasaityn mümkındık syilaidy. Olardyŋ biznes josparynyŋ qasynda azamattardyŋ ömırınıŋ qūny kök tiyn.
Ädettegıdei It’s Personal and It’s Business.
Şalqar Nūrseiıtovtyŋ jelıdegı jazbasynan
