Qazırgı taŋda tūrǧyndar därıler men medisinalyq qūraldardyŋ jetkılıksız ekendıgın aituda. Atap aitsaq, dene qyzuyn ölşeitın qūral, parasetamol, aspirin, sitramon, antiseptikter qory jetkılıksız. Därıhanalardaǧy kezek saǧattap jyljidy. Därıler şynymen de jetkılıksız be? Älde halyqtıkı jai ǧana dürlıgu me? Osy aqparatty anyqtap bılu üşın därıhanalarǧa habarlasyp, mäselenıŋ anyq-qanyǧyn baiqap kördık.Qazaqstandyq “Eikos farm” JŞS jylyna antigrippin, sitramon, furasillin sekıldı tūmauǧa qarsy därılerdıŋ 25 mln qaptamasyn şyǧarady eken. Preparattardy därıhanalarǧa jetkızumen ainalysatyn “Abdi İbrahim Global Farm” kompaniiasy jylyna vitaminder men antibiotikterdıŋ 1,5 mlrd danasyn taratady. Mūndai kölemdegı därı Qazaqstandyq därıhanalardy tolyǧymen qamtamasyz ete alady. Därıgerler jetkılıksız dep jürgen medisinalyq erıtındılerdı öndırumen ainalysatyn “Birunifarm” («Birunifarm») kompaniiasy jylyna 300 myŋ erıtındı jiyntyǧyn şyǧarady. Kompaniia basşylyǧy mūndai kölem Almaty klinikalaryn tolyǧymen qamtamasyz etuge jetkılıktı dep otyr. Sebebı atalmyş öndırıs orny erıtındılerdı şetelderge eksporttaumen de ainalysady. Gemodializ ädısı qandy ziiandy önımderden tazartu üşın qoldanylady. Bır ret qoldanylatyn kiım-keşek şyǧarumen ainalysatyn “Merusar i K” JŞS jylyna 543 840 kiım, 8 mln. oram spirttık salfetkalar şyǧarady. Būl kompaniiadaǧy önımderdıŋ baǧasy tömendegıdei: betperdeler - 85 tg, bahila - 12 tg, spirttık salfetkalar - 7-9 tg. Al organizmdegı türlı infeksiialardy, qannyŋ qūramyn anyqtaityn testılerden ötu halyqtyŋ qaltasyn kötermei jatqany da aian. Osy oraida, bız zerthanalyq testıleuler ötkızumen ainalysatyn Almaty qalasyndaǧy «Kaz-dia-test» JŞS-men habarlastyq. Kompaniia tūrǧyndardy arnaiy jazbamen qabyldaitynyn aitty. Testıleu nätijelerı 1 täulıktıŋ ışınde daiyn bolady. Testıleu qūny 16 500 teŋge. Özıŋızben bırge jeke kuälıgıŋız bolsa jetkılıktı. 1998 jyly negızı qalanǧan öndırıs orny osyǧan deiın 4 million diagnostikalyq testıleu ötkızgen.
Qandai därıler qoljetımdı?Qazırgı taŋda asiklovir därılık zatynyŋ virusqa qarsy ūqsas türlerı – ingoverin, tamifliu, kagosel jetkılıktı kölemde. İngoverin därısınıŋ 68 480 qoraby sertifikattan ötıp jatyr jäne ol osy aida (şılde) satylymǧa tüspek.
Qandai jūmystar atqarylyp jatyr?Qazaqstan Respublikasy köterme saudamen ainalysatyn farmasevtikalyq kompaniialarmen kelıssözder jürgızude. Atap aitqanda, dene qyzuyn ölşeitın qūral sekıldı basqa da medisinalyq būiymdardyŋ qory älı de tolyqtyrylatyn bolady. Öndırıletın önımderge daiyndauşy elderde ülken sūranys bolǧandyqtan (Resei, Qytai Halyq Respublikasy) jäne basqa da elderge şyǧarylatyndyqtan, qajettı mölşerde jetkızu qiyndyq tuǧyzuda. Farmasevt mamandardyŋ aituynşa, dauryǧyp, dürbeleŋge boi aldyrǧan adamdar är närsenıŋ baiybyna barmai virusqa qarsy därılerdı şamadan tys alyp jatyr. Jetkılıksız dep otyrǧan preparattardyŋ jaŋa virustarǧa qatysty eşbır tiımdılıgı däleldenbegen. Sondyqtan ony aldyn alu üşın därı ışu ūsynylmaidy. Sebebı olar adam aǧzasyna kerı äserın tigızuı mümkın. Al aurudyŋ belgılerı paida bolǧan kezde özın-özı emdeudıŋ qajetı joq. Bırden därıgerdıŋ kömegıne jügıngen jön. Qazırgı kezde därıhanalardyŋ aldynda saǧattap kezek kütıp tūrudyŋ qajetı joq. "In Drug" mobildı qosymşasyn jüktep, qai därıhanada, qandai därı-därmektıŋ jäne aptekalyq preparattardyŋ bar ekenın oŋai bıluge bolady.
Aiaulym ÄBILDA,
"Adyrna" ūlttyq portaly
