Ötken aptada Bılım jäne ǧylym ministrı Ashat AIMAǦAMBETOV jurnalistermen onlain brifing ötkızdı. Onlain kezdesu kezınde ministr aldaǧy jaŋa oqu jylynda oquşylardyŋ mektep formasyna qatysty mälımdeme jasady. Ministr maŋyzdy sanaǧan būl mäseleden būryn elımızdegı ärbır ata-anany alaŋdatatyn negızgı problema sabaq oqu jüiesı ekenı anyq. Jaŋa oqu jylynda balalarymyz qaşyqtan bılım alady ma, joq älde mektepke baryp sabaq oqidy ma? Äzırge ministrlık tarapynan būl sūraqqa naqty jauap berılgen joq. Desek te, bız öz tarapymyzdan bırneşe azamatqa sūrau salyp, osy sūraqtarǧa qatysty pıkırın bıldık.
Aidos SARYM, saiasattanuşy: «Ärine, retı kelse balalardyŋ mektepke baryp oqyǧany jaqsy. Sebebı jüz jerden zamanaui dese de, qaşyqtan oqytu bala men ūstazdyŋ künbe – kün otyryp, közın, janaryn körıp, jüregınıŋ lüpılın sezıp oqytqanmen bırdei emes, bola almaidy. Qanşa jaŋa tehnika şyqsa da pedagogika, bala oqytu öte konservativtı sala bolyp qala bermek. Zauytqa qūltemır oilap tabuǧa bolar, mektepke temır mūǧalım oilap tabu ekıtalai dünie.
Al küzge kelsek, tüsıngenım barlyǧy da pandemiia degen mäselege tırelıp tūr. Aurudyŋ qarqyny bäseŋdemese, onda qaşyqtan oqytu jalǧasuy yqtimal.
Mūrat AIǦABYLOV, sauda menedjerı: «Bılım berudıŋ ekı nūsqasy da bızdıŋ elde tiımsız bolatyn siiaqty. Qaşyqtan oqytu kerek, ärine qazırgıdei jaǧdaida. Alaida olai etetın bolsa, köktemdegıdei internet bolmau problemasy bastalady. Ata-analar da üide bala oqytuǧa mümkındıgı bolmasy anyq. Bala oqytamyz ba, nan tabamyz ba? Al endı mektepke baryp sabaq oqu jaǧyn alyp qarasaq, būl da tiımsız. Öz basym balamnyŋ densaulyǧyn qaterge tıgıp, mektepke jıberuge qarsymyn. Mektep köpşılıktıŋ jinalatyn orny. Jūqpaly derttıŋ naǧyz oşaǧy bolary sözsız. Sondyqtan, jaŋa oqu jylynyŋ eŋ negızgı problemasy sabaqty qalai oqimyz degen saual bolady».
Ömır ŞYNYBEKŪLY, bılım salasynyŋ bılıktı mamany: «Indet qaşan bäseŋsitını belgısız. Menıŋşe, mektepte oqu turaly äŋgıme boluy mümkın emes. Qazır kün jyly. Sonyŋ özınde ındet örşıp tūr. Al kün salqyndaǧanda jyldaǧy tūmau-symau bastalyp, el tüşkırıp-pysqyra bastaĭdy. Otoplenienıŋ jaǧdaĭy anau. Men mınıp, bır aiaqtap tūratyn #ontörtınşımarşrut barlyq qalada bar. ... Mektepke baryp oqu eldı qoldan qyru degen söz».
Qaldygül JŪMAŞQYZY, därıger: «Ärine, balamdy mektepke jıbergım joq. Qazırdıŋ özınde aulaǧa şyǧarmai, üide ūstap otyrmyz. Bıraq, üide özı qalǧan balanyŋ sabaǧyn kım qadaǧalaidy? Balanyŋ aty bala ǧoi. Būl bärımız üşın uaiym boldy. Onlain bılım degennıŋ qandai bolatynyn köktemde köz jetkızdık. Dalbasa närse eken. Desek te, jūqpaly aru örşıp tūrǧanda oquşylardyŋ qaşyqtan bılım alǧanyn dūrys sanaimyn».
Meiırjan TEMIRBEK, «Tolaǧai» jastar qoǧamdyq bırlestıgınıŋ töraǧasy, mūǧalım: «BjǦM biylǧy oqu jylynda oqytudyŋ bırneşe nūsqasyn ūsynyp jatyr eken. Qaşyqtan oqytsyn! Basqa nūsqanyŋ keregı joq. Oqyta almai ma mülde toqtatsyn! Halyqtyŋ amandyǧy kerek! Ülkenderge ūqtyra almai jürgende, 1-synyp oquşylary sanitarlyq normany qalai saqtaidy? Virus Qazaqstannyŋ tükpır-tükpırıne, auyldarǧa da jettı... Ata-analar 1-synyp tügılı joǧarǧy synyptaǧy oquşylardy sabaqqa jıbermeimız dep otyr. Öitkenı aurudyŋ qalai taralyp ne bolǧanyn közımen körude! Qanşama mūǧalımder de auyryp jatyr. Qazır dennıŋ saulyǧy men bastyŋ amandyǧy kerek…»
P.S.Köktemgı qaşyqtan oqytu kezınde qandai jaǧdaiǧa kuä boldyq? Bırese «zum» dedı, bırese «daryn» dedı, endı bırde uatsapp jelısınde bılım beru degen türlı nūsqalar ūsynyldy. Eşbır nūsqa balaǧa jarytyp bılım berdı dep aita almaimyz. Nege? Bırınşıden, onlain bılım oquşynyŋ jauapkerşılıgın azaitty. Mūǧalım tapsyrma bergenımen, bala oryndaǧan boldy. Bıttı.
Eger jaŋa oqu jylynda da osylai jalǧassa, kez kelgen ata-ana şu şyǧarary sözsız. Köktemnıŋ özınde «balamyzdy özımız oqytyp otyrmyz, mūǧalım ne üşın jalaqy alady?» degen sarynda ata-analar tarapynan sūraq tuyndaǧany jasyryn emes. Sonymen qatar, qaşyqtan oqytu osy eken dep tapsyrma berumen ǧana şektelıp, bos uaqytyn basqaǧa jūmsaǧan mūǧalımderdıŋ bolǧany da jasyryn emes. Tūtas mūǧalımderımız öz ısıne salǧyrt qaraidy deuden aulaqpyz, desek te qaşyqtan oqytudy tegın jalaqy alu dep qaraityndar da elımızde joq emes. Öz ısıne şynaiy berılgen, täulık boiy qolynan telefony tüspei, oquşysyna bılım beruge baryn salǧan ūstazdarymyz üşın qaşyqtan oqytu ärine, öte qiyn. Alaida naǧyz ūstaz bar jerde, ılınıp, salynyp äreŋ jürgen mūǧalımderdıŋ de baryn joqqa şyǧarmassyz? Qaşyqtan oqytu sondai mūǧalımder üşın "tegın jalaqy aluǧa" ainalmai ma?
Biudjet qarjysy bolǧandyqtan kez kelgen azamattyŋ biudjet aqşasyna sūrau saluǧa qaqysy baryn eskersek, onda naǧyz daudyŋ bastalary alda boluy mümkın. Bılım ministrlıgı osy mäselege jıtı nazar audarmasa, üide bala oqytqan ata- analardyŋ şuyn toqtatu qiynǧa soǧady. Joǧaryda aitylǧan barlyq mäselelerge bailanysty Bılım jäne ǧylym ministrlınıŋ baspasöz hatşysy Gauhar OMARBEKKE de saual saldyq. Aldaǧy uaqytta tiıstı mekemeden resmi jauap bolady degen ümıttemız.
Köktemde soŋǧy toqsan boldy, jūrt abdyraǧan şaq boldy, karantin bolyp, üide ata-analar balanyŋ sabaǧyna qarai aldy. Endıgı jerde qalai bolmaq? Köktemdegıdei jüiesız bılım beru jalǧassa, onda sauatty oquşy turaly jaq aşudyŋ özı artyq. Kelesı mäsele internet jyldamdyǧyna bailanysty. Qazaqstandaǧy internet jyldamdyǧy kısı aiarlyq halde. Keibır auyldarda internet mülde joq. Olar qaitpek? Äleumettık jelılerde bırneşe künnen berı jaŋa oqu jyly turaly qyzu talqy jürude.
Azamattardyŋ basym bölıgı qaşyqtan oqytudy qoldaidy. Dūrys, eşkım de balasynyŋ densaulyǧyn qaterge tıkpeidı. Alaida qaşyqtan oqytuǧa Qazaqstan daiyn ba? Būl rette Aimaǧambetov emes, eŋ aldymen internet jyldamdyǧy üşın jauapty ministr Asqar Jūmaǧalievke sūrau salynuy kerek siiaqty. Sız qalai oilaisyz, qūrmettı oqyrman?
Aidos SARYM, saiasattanuşy: «Ärine, retı kelse balalardyŋ mektepke baryp oqyǧany jaqsy. Sebebı jüz jerden zamanaui dese de, qaşyqtan oqytu bala men ūstazdyŋ künbe – kün otyryp, közın, janaryn körıp, jüregınıŋ lüpılın sezıp oqytqanmen bırdei emes, bola almaidy. Qanşa jaŋa tehnika şyqsa da pedagogika, bala oqytu öte konservativtı sala bolyp qala bermek. Zauytqa qūltemır oilap tabuǧa bolar, mektepke temır mūǧalım oilap tabu ekıtalai dünie.
Al küzge kelsek, tüsıngenım barlyǧy da pandemiia degen mäselege tırelıp tūr. Aurudyŋ qarqyny bäseŋdemese, onda qaşyqtan oqytu jalǧasuy yqtimal.
Mūrat AIǦABYLOV, sauda menedjerı: «Bılım berudıŋ ekı nūsqasy da bızdıŋ elde tiımsız bolatyn siiaqty. Qaşyqtan oqytu kerek, ärine qazırgıdei jaǧdaida. Alaida olai etetın bolsa, köktemdegıdei internet bolmau problemasy bastalady. Ata-analar da üide bala oqytuǧa mümkındıgı bolmasy anyq. Bala oqytamyz ba, nan tabamyz ba? Al endı mektepke baryp sabaq oqu jaǧyn alyp qarasaq, būl da tiımsız. Öz basym balamnyŋ densaulyǧyn qaterge tıgıp, mektepke jıberuge qarsymyn. Mektep köpşılıktıŋ jinalatyn orny. Jūqpaly derttıŋ naǧyz oşaǧy bolary sözsız. Sondyqtan, jaŋa oqu jylynyŋ eŋ negızgı problemasy sabaqty qalai oqimyz degen saual bolady».
Ömır ŞYNYBEKŪLY, bılım salasynyŋ bılıktı mamany: «Indet qaşan bäseŋsitını belgısız. Menıŋşe, mektepte oqu turaly äŋgıme boluy mümkın emes. Qazır kün jyly. Sonyŋ özınde ındet örşıp tūr. Al kün salqyndaǧanda jyldaǧy tūmau-symau bastalyp, el tüşkırıp-pysqyra bastaĭdy. Otoplenienıŋ jaǧdaĭy anau. Men mınıp, bır aiaqtap tūratyn #ontörtınşımarşrut barlyq qalada bar. ... Mektepke baryp oqu eldı qoldan qyru degen söz».
Qaldygül JŪMAŞQYZY, därıger: «Ärine, balamdy mektepke jıbergım joq. Qazırdıŋ özınde aulaǧa şyǧarmai, üide ūstap otyrmyz. Bıraq, üide özı qalǧan balanyŋ sabaǧyn kım qadaǧalaidy? Balanyŋ aty bala ǧoi. Būl bärımız üşın uaiym boldy. Onlain bılım degennıŋ qandai bolatynyn köktemde köz jetkızdık. Dalbasa närse eken. Desek te, jūqpaly aru örşıp tūrǧanda oquşylardyŋ qaşyqtan bılım alǧanyn dūrys sanaimyn».
Meiırjan TEMIRBEK, «Tolaǧai» jastar qoǧamdyq bırlestıgınıŋ töraǧasy, mūǧalım: «BjǦM biylǧy oqu jylynda oqytudyŋ bırneşe nūsqasyn ūsynyp jatyr eken. Qaşyqtan oqytsyn! Basqa nūsqanyŋ keregı joq. Oqyta almai ma mülde toqtatsyn! Halyqtyŋ amandyǧy kerek! Ülkenderge ūqtyra almai jürgende, 1-synyp oquşylary sanitarlyq normany qalai saqtaidy? Virus Qazaqstannyŋ tükpır-tükpırıne, auyldarǧa da jettı... Ata-analar 1-synyp tügılı joǧarǧy synyptaǧy oquşylardy sabaqqa jıbermeimız dep otyr. Öitkenı aurudyŋ qalai taralyp ne bolǧanyn közımen körude! Qanşama mūǧalımder de auyryp jatyr. Qazır dennıŋ saulyǧy men bastyŋ amandyǧy kerek…»
P.S.Köktemgı qaşyqtan oqytu kezınde qandai jaǧdaiǧa kuä boldyq? Bırese «zum» dedı, bırese «daryn» dedı, endı bırde uatsapp jelısınde bılım beru degen türlı nūsqalar ūsynyldy. Eşbır nūsqa balaǧa jarytyp bılım berdı dep aita almaimyz. Nege? Bırınşıden, onlain bılım oquşynyŋ jauapkerşılıgın azaitty. Mūǧalım tapsyrma bergenımen, bala oryndaǧan boldy. Bıttı.
Eger jaŋa oqu jylynda da osylai jalǧassa, kez kelgen ata-ana şu şyǧarary sözsız. Köktemnıŋ özınde «balamyzdy özımız oqytyp otyrmyz, mūǧalım ne üşın jalaqy alady?» degen sarynda ata-analar tarapynan sūraq tuyndaǧany jasyryn emes. Sonymen qatar, qaşyqtan oqytu osy eken dep tapsyrma berumen ǧana şektelıp, bos uaqytyn basqaǧa jūmsaǧan mūǧalımderdıŋ bolǧany da jasyryn emes. Tūtas mūǧalımderımız öz ısıne salǧyrt qaraidy deuden aulaqpyz, desek te qaşyqtan oqytudy tegın jalaqy alu dep qaraityndar da elımızde joq emes. Öz ısıne şynaiy berılgen, täulık boiy qolynan telefony tüspei, oquşysyna bılım beruge baryn salǧan ūstazdarymyz üşın qaşyqtan oqytu ärine, öte qiyn. Alaida naǧyz ūstaz bar jerde, ılınıp, salynyp äreŋ jürgen mūǧalımderdıŋ de baryn joqqa şyǧarmassyz? Qaşyqtan oqytu sondai mūǧalımder üşın "tegın jalaqy aluǧa" ainalmai ma?
Biudjet qarjysy bolǧandyqtan kez kelgen azamattyŋ biudjet aqşasyna sūrau saluǧa qaqysy baryn eskersek, onda naǧyz daudyŋ bastalary alda boluy mümkın. Bılım ministrlıgı osy mäselege jıtı nazar audarmasa, üide bala oqytqan ata- analardyŋ şuyn toqtatu qiynǧa soǧady. Joǧaryda aitylǧan barlyq mäselelerge bailanysty Bılım jäne ǧylym ministrlınıŋ baspasöz hatşysy Gauhar OMARBEKKE de saual saldyq. Aldaǧy uaqytta tiıstı mekemeden resmi jauap bolady degen ümıttemız.
Köktemde soŋǧy toqsan boldy, jūrt abdyraǧan şaq boldy, karantin bolyp, üide ata-analar balanyŋ sabaǧyna qarai aldy. Endıgı jerde qalai bolmaq? Köktemdegıdei jüiesız bılım beru jalǧassa, onda sauatty oquşy turaly jaq aşudyŋ özı artyq. Kelesı mäsele internet jyldamdyǧyna bailanysty. Qazaqstandaǧy internet jyldamdyǧy kısı aiarlyq halde. Keibır auyldarda internet mülde joq. Olar qaitpek? Äleumettık jelılerde bırneşe künnen berı jaŋa oqu jyly turaly qyzu talqy jürude.
Azamattardyŋ basym bölıgı qaşyqtan oqytudy qoldaidy. Dūrys, eşkım de balasynyŋ densaulyǧyn qaterge tıkpeidı. Alaida qaşyqtan oqytuǧa Qazaqstan daiyn ba? Būl rette Aimaǧambetov emes, eŋ aldymen internet jyldamdyǧy üşın jauapty ministr Asqar Jūmaǧalievke sūrau salynuy kerek siiaqty. Sız qalai oilaisyz, qūrmettı oqyrman?
Meruert HUSAİNOVA,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
