AQŞ adam saudasyna bailanysty Qazaqstanǧa sanksiialar saluy mümkın, dep habarlaidy adam qūqyqtary jönındegı uäkıl apparatynyŋ (ombudsmen) baspasöz qyzmetı. Būl turaly «Adyrna» ūlttyq portaly «kaztag.kz» aqparattyq agenttıgıne sılteme jasai otyryp habarlaidy.
«Baqylau tızımınde nemese üşınşı deŋgeidegı elderdıŋ tızımınde bolu AQŞ tarapynan belgılı bır sanksiialarǧa, sonyŋ ışınde saudaǧa qatysy joq gumanitarlyq emes şeteldık kömek körsetuden bas tartuǧa, sondai – aq bılım beru jäne mädeni almasu ıs-şaralaryn qarjylandyrudan bas tartuǧa äkeluı mümkın», - ombudsmen Elvira Äzımovanyŋ beisenbıde premer-ministr Asqar Maminge joldaǧan hatynda osylai delıngen.
Elvira Äzımovanyŋ taǧy bır qauıptenıp otyrǧan närsesı, ol- halyqaralyq qarjy instituttary tarapynan mümkın bolatyn ekonomikalyq jäne investisiialyq şekteuler, atap aitqanda – Qazaqstanda ıske asyrylatyn jobalardy qoldau kölemınıŋ qysqaruy.
«Bızdıŋ eldıŋ «baqylau tızımıne» dep aidar taǧylǧan elderdıŋ qataryna enuı, qabyldanyp jatqan şaralarǧa qaramastan, el Ükımetı aldyŋǧy eseptı kezeŋmen salystyrǧanda adam saudasyna qarsy küres boiynşa küş-jıgerdıŋ köp jūmsalǧandyǧy turaly dälel keltırmegenın körsetedı. Sondai – aq, būl fakt bızdıŋ elımızde osyndai qylmys qūrbandarynyŋ absoliuttı sanynyŋ artqanyn körsetedı» , - dep sanaidy Äzımova.
Adam saudasynyŋ jäne qylmystyq jauapkerşılıkke tartudyŋ anyqtalǧan jaǧdailary boiynşa Qazaqstandaǧy resmi statistika körşı elderge qaraǧanda edäuır tömen. Būl körşı elderdıŋ ışınde Qazaqstan olar üşın mejelı el bolyp tabylatyn Qyrǧyzstan men Özbekstanda da bar.
«Būl mūndai qylmystardy anyqtau, tergeu jäne jazalau boiynşa jūmystyŋ jetkılıksız deŋgeiın körsetedı. Ombudsmen adam saudasynan zardap şekken şeteldıkter men azamattyǧy joq adamdardyŋ arnaiy äleumettık qyzmetterge, onyŋ ışınde daǧdarys ortalyqtarynda uaqytşa ornalastyruǧa da qol jetımdılıktıŋ joqtyǧyna da nazar audardy», - delıngen habarlamada.
Būǧan deiın AQŞ Memlekettık departamentınıŋ 2019 jylǧy Adam saudasy turaly jyl saiynǧy baiandamasy jariialanǧan edı. Onyŋ aiasynda adam saudasyna qarsy küres boiynşa serıktes elderdegı jaǧdai ūsynylǧan bolatyn.
Baǧalau adam saudasyn joiu üşın eŋ tömengı standarttarǧa säikestık negızınde basqa elderdı tört deŋgeidıŋ bırıne jatqyzu jolymen jürgızıledı(«1», «2», «2 watchlist «(Baqylau Tızımı) jäne» 3»),(AQŞ-tyŋ 2000 jylǧy» Trafficking Victims Protection Act « Zaŋy).
Qazaqstan alǧaş ret «2 watchlist» (baqylau tızımı) deŋgeiıne engızıldı. Būl rette, 2012 jyldan bastap Qazaqstan ärqaşan ekınşı deŋgeide bolǧan.
Baiandamada sondai-aq eldegı ahualdy jaqsartu üşın 11 ūsynym tūjyrymdalǧan. Negızgı Qazaqstanǧa mynadai ūsynymdar berıldı: adam saudasynan zardap şekkenderdı, äsırese mäjbürlı eŋbek etuden zardap şekken şeteldıkterdı – halyqtyŋ osal toptary arasynda anyqtau jönındegı şaralardy edäuır küşeitu jäne zardap şekkenderdı olarǧa kömek körsetıluı mümkın jerlerge qaita baǧyttau; adam saudasynan zardap şekken şeteldıkter üşın qoljetımdı kömek kölemın edäuır ūlǧaitu, mūndai zardap şekkenderdı olardyŋ tergeuge jäne qylmystyq proseske qatysuyna qaramastan anyqtau men kömek körsetudı qamtamasyz etu; adam saudasyna bailanysty qylmystardy tergeudı jäne kınälılerdı jauapqa tartudy qamtamasyz etu.
«Qazaqstan Respublikasy Işkı ıster ministrlıgıne Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau, densaulyq saqtau, Syrtqy ıster ministrlıkterımen jäne basqa da uäkılettı organdarmen bırlesıp, alynǧan ūsynymdardy aǧymdaǧy jyldyŋ soŋyna deiın, onyŋ ışınde Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ janyndaǧy Adamdardy zaŋsyz äketuge, äkeluge jäne satuǧa qarsy küres mäselelerı jönındegı vedomstvoaralyq komissiianyŋ qyzmetı şeŋberınde ıske asyru jönınde naqty şaralar qabyldaudy jandandyrudy tapsyrudy sūraimyn», - delıngen Äzımovanyŋ Maminnıŋ atyna jazǧan hatynda.
Sondai-aq, ombudsmen apparatynda qazırgı uaqytta Qazaqstandaǧy Halyqaralyq köşı-qon ūiymynyŋ (HKŪ) keŋsesı AQŞ elşılıgınıŋ qoldauymen Qazaqstan üşın zaŋnamalyq ūsynystar men praktikalyq sipattaǧy ūsynymdardy äzırleuge baǧyttalǧan jobany ıske qosuda ekendıgın de aityp öttı.
Esterıŋızge sala keteiık, 30 şıldede «Adyrna» ūlttyq portaly AQŞ Memlekettık departamentı Qazaqstandy adam saudasy boiynşa baqylau tızımıne engızgenın habarlaǧan edı. Amerikalyq bilıktıŋ pıkırınşe, Qazaqstan Ükımetı Adam saudasyn joiu üşın eŋ tömengı standarttardy tolyq kölemde saqtamaidy, alaida maqsatqa jetu üşın aitarlyqtai küş salatyndyǧy turaly mälımdemenı de jazǧan bolatyn.
Memlekettık departament atap ötkendei, būl küş-jıgerge adam saudagerlerı üşın qylmystyq jazany küşeitetın jäne boljamdy saudagerlerdıŋ qylmystyq ıstıŋ küşın joiu üşın qūrbandarǧa aqy töleu mümkındıgın joqqa şyǧaratyn tüzetuler engızu kıredı. Alaida, AQŞ bilıgınıŋ pıkırınşe, «Qazaqstan ükımetı ötken eseptı kezeŋmen salystyrǧanda küş-jıgerdıŋ jalpy ūlǧaiuyn körsetpedı», al «ükımettıŋ zardap şekkenderdı anyqtau jäne qorǧau jönındegı küş-jıgerı halyqtyŋ jalpy sanymen salystyrǧanda jetkılıksız bolyp otyr».
«Adyrna» ūlttyq portaly
