Sezıgımnen senımım mol

3040
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2020/08/4469d2be-ccb2-4af6-a342-e11bf2e712d8.jpeg
Jas aqyn  - Abai Orazdyŋ öleŋderın alǧaş oqi bastaǧan kezımde-aq ön boiymdy süisınıs bilegendei boldy. ​​​Bozarsa qūlaniek qūla qyrda, ​​​Jeledı jarau attai kün adyrǧa. ​​​Arda emgen arǧymaqtyŋ suat jaqtan ​​​Dübırı oinaq saldy qūlaǧymda, - dep, «Jylqyşynyŋ balasy» degen öleŋınde özı aitqandai, menıŋ de jüregımde osy bır jas jüirık dübırletıp bara jatqandai sezındım.Abaidyŋ qazaqy söz saptasy men öleŋ qūdıretın arttyra tüsetın örnektı qisyndary jan quantady. Qai  öleŋın oqysaŋyz da, onyŋ kökıregınen tögılıp tüsken körkem oi men körıktı suretke kez bolatynyŋyz aian. Ärine, men būl aqyndy mūnşa marapattap otyrǧanymda, eŋ bırınşı, onyŋ jastyǧyn eskerıp otyrmyn, ekınşıden, bolaşaǧyna senım artyp otyrmyn.Mıne, osylai bolǧandyqtan da, būl aqyn bauyrymnyŋ özım oqyǧan keibır öleŋderındegı olqylyqtardy da aita ketpekpın. Mysaly, ol keibır söz qoldanystarynda özı bıle otyryp, kemşılıkterge jol beredı eken.«Jylqyşynyŋ balasy» degen öleŋde «Sürınıp boz jusanǧa boz dalanyŋ ,Estimın  qūlynymnyŋ bozdaǧy änın» deidı. Bırınşı joldyŋ dūrys qisyny «Sürıngen  jusanyna boz dalanyŋ» ekenı körınıp tūr. Al ekınşı joldaǧy «qūlynymnyŋ bozdaǧy änın» degen sözı tıptı orynsyz. «Qūlynnyŋ änı» degen tırkestı būl aqyn qoldan jasap otyr. Osy öleŋdegı «Qamşymdy basar edım älı talai, «Tebıngı ter şırımei» tozbaǧanda» degen joldardyŋ ekınşısı «Tebıngı terge şırıp , tozbaǧanda» boluy kerek edı. Amal qanşa, avtor jūrttyŋ bärı bıletın Mahambet sözınıŋ bır buynyn öz qolymen jūlyp tastaǧan.Taǧy bır aitar synym – Abai keibır öleŋderınde astarly oi aitamyn dep otyryp, būldyrlyqqa ūrynady eken. Mysaly, «Topyraq» degen öleŋın (avtor «hikaia» dep erekşeleptı ) oqyǧan adam aqynnyŋ ne aitpaq bolǧanyn tüsıne almaq emes. Tügelbai qaidan keldı, qaida kettı?Būl öleŋnıŋ taǧy bır kemşılıgı – bastapqy ekı şumaqtan keiın bunaqtau jaǧynan syrtqy türı özgerıp ketıptı.

«Qūnanbai» degen öleŋınde «Eske sala beredı eskı üidegı – Qūtpan aiǧyr üiırı Qūnanbaidy»-deidı.  «Üidegı» emes , «jūrtta» şyǧar. Ol üiır nege Qūnanbaidy eske salady? Jäne taǧy  da bylai deidı: «Menı jyqqan aqsaq tai ainymaidy– Aq saŋlaqtan ospadar Ospan mıngen».

Mıne, öleŋdegı bualdyr būldyrlyq degen osy! Ärine, mūndai kemşılıkter jas aqyndardyŋ köbınen kezıgedı. Menıŋ oiym – erterek eskertıp qoiu. Rasyn aituym kerek, öleŋderımen endı ǧana tanysyp otyrǧan būl ınışegıme  sezıgımnen  görı senımım mol.  

​​​​​​​​Äbubäkır Qairan,

“Adyrna” ūlttyq portaly

Pıkırler