Men alǧaş ret Jūmatai aqynmen 1983 jyly tanystym. Almatyǧa endı-endı ǧana üirenıse bastaǧan kezım edı, bır top «jas perı» Jazuşylar odaǧyna äldebır jiynǧa kele qaldyq. «Äne, Jūmatai Jaqypbaev degen ana kısı» dep nūsqady qasymdaǧylardyŋ bırı. Men būǧan deiın aqyn aǧanyŋ jyrlaryna qanyq bolǧanymmen, jüzdesıp körmegen edım, quanyp kettım. Qasyna jetıp baryp, iyǧynan qaǧyŋqyrap toqtattym: «Jūmatai Jaqypbaev degen sız ekensız ǧoi», – deppın quanǧannan alaŋǧasarlanyp ketkenımdı sezbei. «İä, – dedı Jūmaǧaŋ ädemı jymiyp, – Qalai, ülken jıgıt bolyppyn ba?». Men öz qylyǧyma yŋǧaisyzdanyp: «Tanysaiyn dep edım, Jūmaǧa» dedım. Tanystyq. Sol künnen bastap ömırınıŋ soŋyna deiın jūbymyz jazylǧan joq dese bolar.
Jūmaǧaŋnyŋ ömırdegı bıtım-bolmysy men jürıs-tūrysy qandai erekşe bolsa, öleŋdegı özındık örnegı tıptı tıl jetpestei tylsym edı. Onyŋ öleŋderın alǧaş Semeide jürıp oqyǧanymda, bala künımde Tölegen jyrlaryna taŋdanǧanymnan kem äserde bolǧanym joq. Jandy jadylap, sezımdı siqyrlaityn mūndai öleŋder, jasyratyny joq, qazaq poeziiasynda tym azşylyq qoi. Jūmatai poeziiasy – qūdıretı qūpiia dünie. Sondyqtan bolar, onyŋ öleŋderınıŋ jūmbaq syryn jūrtqa jetkızıp bere alatyn synşy qazaqta älı bola qoiǧan joq. Būl sözım keibıreuge kelıssız körınse de, közım körmegen soŋ köŋılım senbeitını – aqiqat. Ärine, būǧan osy künge deiın syndarly synymyzdyŋ joqtyǧy da, synşylarymyzdyŋ öleŋ düniesıne tereŋdep bara almai, betınen qalqyp ketetını de sebepker.
Jūmatai aqyn özıne özı qatal synşy edı. Öleŋınıŋ naǧyz öleŋ ekenıne äbden közın jetkızıp almai tūryp, ol turaly tısınıŋ jıgın aşyp syr aitpaityn. Ol öleŋnıŋ syrtqy sipaty men ışkı mänın jymdastyryp qana qoimai, oǧan erekşe bır näzık muzykalyq dybystardy aralastyryp jıberetın, ärbır sözge ǧana emes, ärbır
dybysqa da mūqiiat män beretın. Ol öz öleŋınıŋ bıtım-bolmysyna saldyr-salaq qaraityn aqyndardy «metallom tiegen mäşinege» teŋeitın. Jūmaǧaŋ bırde maǧan: «Sende bır kemşılık bar, qataŋ dybystardy, qūlaqqa ūryp tūratyn sözderdı qoldanbauǧa amalyŋ qalmaǧan kezde ǧana qoldan. Jūmsaq, äuezdı sözder tez jūtylady, kısını şarşatpaidy» – dep aqyl aitty...
Esımnen ketpeidı, Jūmaǧaŋ «Gül. Qasida» degen öleŋ jazyp, ony bızge tym şabytty küide oqyp berdı. Äsırese, osy öleŋdegı maǧan qatty ūnaǧany «Ol – bır şyny sütke salǧan surettei, ol – bır qūşaq muzykadai künäsız» degen joldar edı. Men osy öleŋnıŋ maşinkaǧa basylǧan bır danasyn üidegı ainaǧa japsyryp qoiyp edım. Oiym – ainaǧa ärkım qaraidy ǧoi, özıne qaraǧanda öleŋdı de oqysyn, -degendık edı.
Sol öleŋ ūzaq tūrdy. Ony Jūmaǧaŋnyŋ özı de körıp, mäz bolyp quanǧany esımde...
Men özımnıŋ aiauly aqyn aǧamnyŋ ai maŋdaiyn, aialy, oily közderın, jūmsaq ta nūrly jüzın eŋ soŋǧy ret qaitys bolarynan on bır kün būryn auruhanada jatqanymda kördım. Köŋılımdı sūrai kelıp, köp aqylyn aityp ketıp edı sonda.
Endı tüsımde ǧana köremın...
Äbubäkır QAIRAN,
Adyrna ūlttyq portaly
