Karantin dep tört qabyrǧanyŋ ışınde qamalǧan jūbailar arasynda ajyrasu jaǧdaiy köbeiedı dep kütılgenı mälım. Jaişylyqta aradaǧy kelıspeuşlıktıŋ ornyn jūmystaǧy uaqyt toltyryp, erlı-zaiyptylar özara şielenıske tosqauyl qoiyp jürgenı jiı aitylǧan edı. Alaida Statistika komitetı taratqan aqparǧa qarasaq, kerısınşe, karantin uaqyty otbasylyq mäselelerdıŋ şeşımın tabuǧa anaǧūrlym yqpal etkendei.
Soŋǧy jarty jyldyqtyŋ esebı boiynşa, būl jyly Qazaqstandaǧy ajyrasular jaǧdaiy byltyrǧydan bırneşe esege azaiypty. Mäselen, nauryz ben mausym aralyǧynda 4587 jūp ajyrasuǧa aryz berıptı. Desek te, eŋ köp ajyrasuǧa aryz tüsken uaqyt nauryz aiynda bolypty. 2103 jūp ajyrasuǧa niet bıldırgen. Al säuırde 332, mamyrda 731, mausymda 1421 erlı- zaiypty ajyrasqan. 2019 jylmen salystyrsaq, bır ǧana nauryzda 4181, al säuır, mamyr, mausym ailarynda jalpy on bes myŋnan astam jūp ajyrasuǧa aryzdanǧan.
Karantin kezınde ajyrasuǧa aryzdanǧandardyŋ köşın Almaty bastap tūr. Nauryz ben mausym ailary aralyǧynda 554 jūp nekesın būzsa, ekınşı orynda 516 ajyrasu aryzymen Qaraǧandy oblysy tırkelgen. Almaty oblysynda 503, al Qyzylorda oblysynda nebary 31 jūp jūbyn ajyratypty.
Karantin jūbailar arasyna qalai yqpal ettı, ailar boiy bır üide bırge ömır süru erlı-zaiyptylarǧa qalai äser ettı degen saualmen bırneşe azamattyŋ pıkırın sūrap kördık. Jalpy, būl karantinnıŋ ziiany men paidasy qatar jürgen siiaqty.
Mäselen, Qytaidan tauar tasumen ainalysatyn Erjan SÄDIBEK: «Karantin bastalǧaly üidemız. Äielım de, men de kündız tünı bırgemız. Bastapqyda rasymen, üige qamalu qalai bolar eken dep ıştei uaiymdaǧanmyn. Ärı karantinnıŋ alǧaşqy aiynda jasyratyny joq, kelınşegım ekeumız jiı sözge kelıp qalyp, üiımızde ūrystyŋ da köbeigenı bar edı. Keiın köndıgeiın dedık pe, älde tüsınıse bastadyq pa, jaǧdai basqaşa özgere bastady. Men künı boiy balalardyŋ sabaǧyna kömektesıp, solarmen uaqyt ötkızsem, al kelınşegım būryn uaqyty bola bermeitın tättı tamaqtyŋ tür türın pısırıp, bızdı quantty. Eŋ qyzyǧy, osy karantinde ūlymmen erekşe aşylyp söilesıp, syrlastyq. Qarap otyrsam, aqşa tabam dep jürıp, ūlymnyŋ qalai eseigenın de baiqamappyz ǧoi», -deidı.
Al Almatynyŋ baraholkasynda satuşy bolyp jūmys ısteitın Säule men Asylbek karantin kezınde bala şaǧasynyŋ qasynda bolyp, olarmen bırge ötkızgen är sättıŋ qymbat kez ekenıne köz jetkızgenın aitady.
Alaida, üide oqşaulanu kezınde otbasynyŋ ırgetasy sögılgender de joq emes. «Biyl otau kötergenımızge on bes jyl tolatyn edı. Ökınışke qarai, bız ajyrastyq. Karantinge deiın de özara tüsınısuımız qiyndap jürgen edı. Al endı bır üide, künı boiy bırge bolu äielımız ekeuımızge tym qiyn tidı. «Aqşa tappaisyŋ» dep basqa erkekpen salystyrudan jalyqpaityn kelınşegım täulık boiy üide jatqan menıŋ jüikemdı jūqartqany sonşa, ajyrasaiyq dep özım ūsynys jasadym. Ärine, qyzyma obal boldy. Äkesı men şeşesı ekı jaqta jürgenı balaǧa öte auyr ekenın tüsınemın. Bıraq, künde ūrystan köz aşpaityn otbasydan görı, qyzymnyŋ tynyştyqta ömır sürgenı dūrys dep şeştım. Osylaişa karantinde bırge tūruǧa töze almaǧan otbasylardyŋ qataryna qosyldyq», -deidı Samat BAQTYBAI.
Karantin kezı tek ülkenderge ǧana emes, balalardyŋ da ömırıne ülken özgerıs äkelıptı. «Osyǧan deiın äke şeşemmen bırge tamaqtanudy, bırge otyryp äŋgımelesudı kädımgıdei armandaitynmyn. Öitkenı ekeuı de taŋerteŋ bız ūiyqtap jatqanda jūmysqa ketıp, tünde bız ūiyqtap jatqanda jūmystan keletın. Tek jeksenbı künı ǧana demalatyn. Onyŋ özınde ol künı mındettı türde ne qonaqqa barady, ne üige qonaq keletın. Karantinde bız tūtas otbasy boldyq. Inım men sıŋlımnıŋ quanyşynda şek bolmady. Bırge dastarqan basyna jinalyp, bırge filmder kördık. Äkemnıŋ qyzyqty balalyq şaǧy turaly da osy karantinde estıp, bıldık. Bälkım, koronavirus adamdardy auyrtuǧa ǧana emes, bırge boludy da üiretuge kelgen şyǧar dep oilap qoiamyn», -deidı student Aijanar QALYBEKQYZY.
Däl osyndai pıkırdı bızben tıldesken bırneşe balaqai da qaitalady. İä, ındettıŋ jaqsysy joq. Desek te, «är närsenıŋ qaiyry bar» degen halyqpyz ǧoi. Bälkım, rasymen būl virus alşaqtaǧan adamdardy bırıktıruge, bır sätke sürıp jatqan ömırıne üŋıldıruge, oilandyruǧa kelgen bolar, kım bılsın.
Meruert HUSAİNOVA,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
Foto aşyq derekközden alyndy.
