“Amangeldı" alǧaşqy qazaq filmı sanalady. Ūly batyr Amangeldı İmanov turaly film "Lenfilm" studiiasynda tüsırıldı. Ekınşı düniejüzılık soǧys kezınde qazaq kinosy odan ärı damydy. "Lenfilm" jäne "Mosfilm" kinostudiiasy Almatyda jūmys ıstei bastady. 1941 jyly kartina tüsırumen körkem jäne derektı filmder studiiasy ainalysty. Keiınırek ol "Qazaqfilm" dep özgertıldı. Qazaqstandyq kinematografister odaǧynyŋ basşysy Bauyrjan Nögerbekov 2005 jyly 12 qyrküiektı "Qazaq kinosy künı" dep ataudy ūsyndy. “Amangeldı" filmı 1938 jyly ekranǧa şyqty. Ssenarii avtorlary: Ǧabit Müsırepov, Beiımbet Mailin, Vsevolod İvanov, qoiuşy rejissery: Moisei Levin, operatory: Hecho Nazarians.
Qazaqstan tarihyndaǧy alǧaşqy dybysty film - Amangeldınıŋ basty rölın Elubai Ömırzaqov somdaǧan kinonyŋ şyqqanyna bügın 82 jyl tolyp otyr.
Alǧaş qazaq kinotanuşysy Qabyş Siranov 1944 jylǧy maqalasynda kino turaly bylai dep jazǧan:
"1937 jyly Lenin ordendı "Lenfilm" kinostudiiasy tolyqmetrajdy "Amangeldı" dybysty filmın jasap şyǧardy. Kinossenariidı qazaq dramaturgı Ǧabit Müsırepov pen jazuşy Vsevolod İvanov bırıgıp jazdy. Kartina rejisserı Moisei Levin boldy. Būl film ūlttyq kinematografiianyŋ negızın qalaǧan eŋ alǧaşqy kinosuretımız bolyp tabylady".
Qazaq kinosynyŋ tarihynan ülken oryn alatyn - Amangeldı filmın alǧaşqy ärı töl tuyndymyz deu qate. Sebebı, film “Lenfilm” tapsyrysy boiynşa, “Lenfilm” kinostudiiada tüsırılgendıkten sol kinostudiianyŋ tuyndysy bolyp eseptelınedı. Sol sebeptı "Amangeldı" - Qazaqstan taqyrybyndaǧy alǧaş dybysty körkem film dep eseptelınuı kerek.
- "Amangeldı" filmı qazaq elı körgen eŋ alǧaş "dybysty" körkem film
- Atalmyş filmge qazaqtyŋ tūŋǧyş rejissery Şäken Aimanov ta oinaǧan (epizod)
- Bastapqyda, 1936 jyly Ǧabit Müsırepov pen Beiımbet Mailin "Amangeldı" dep atalatyn pesaǧa ssenarii jazǧan. Keiınnen filmge osy ssenarii paidalanyldy.
- Qazır būl kartina Qazaq kinosynyŋ "Altyn qoryna" kıredı.
Laura TŪRSYNJAN,
“Adyrna” ūlttyq portaly
