Qazaqstan Kommunistık Halyq partiiasynyŋ mälımdemesı

QR Ükımetı men QR Ūlttyq bankınıŋ nesie raqymşylyǧyn jürgızu qajettılıgı turaly jauabyna Qazaqstan Kommunistık Halyq partiiasynyŋ mälımdemesı Qazaqstan Kommunistık Halyq partiiasy Ükımet pen Ūlttyq banktıŋ Parlament Mäjılısındegı «Halyq kommunisterı» fraksiiasynyŋ azamattar men şaǧyn jäne orta biznes üşın kredittık raqymşylyq jürgızu qajettıgı turaly deputattyq saualyna bergen jauabymen müldem kelıspeidı. Monetarlyq bilık pen Ükımettıŋ jauaby şeneunıkterdıŋ ömır şyndyǧynan tysqary qalǧanyn körsetedı. Tıptı optimister de būrmalanǧan statistikaǧa senudı doǧardy. Bıraq resmi mälımetter boiynşa, qazaqstandyqtardyŋ naqty kırısterınıŋ jyldyq tömendeuı 2,5%-dy qūrady. Ūlttyq banktıŋ özı Ükımettıŋ şekteu şaralary saldarynan oryn alǧan ıskerlık belsendılıktıŋ tömendeuıne bailanysty jyl soŋyna deiın qazaqstandyqtardyŋ kreditteluı ösedı dep boljap otyr. Mūny kommunisterdıŋ qalalar men auyldarda azamattar men şaǧyn jäne orta biznestıŋ jaǧdaiy kürt naşarlap bara jatyr degen bailamy rastaidy jäne būl azamattardyŋ naqty qoldaǧy kırısterınıŋ, şaǧyn jäne orta biznestıŋ nesielendıru esebınen tüsımınıŋ tömendeuın almastyruǧa mäjbür etedı. Jaŋa nesieler endı damu üşın emes, aldyŋǧy qaryzdardy, jaldau tölemderın, jūmysşylardyŋ jalaqysyn, salyqtardy jabu üşın alynady. Bilık 2020 jylǧy 16 nauryz ben 15 mausym aralyǧynda jeke tūlǧalar men ŞOB subektılerı üşın kreditter boiynşa tölemderdı keiınge qaldyru ūsynylǧanyna, ony 1 890 443 adam nemese jeke tūlǧalardyŋ barlyq qaryz aluşylarynyŋ 34%-y paidalanǧanyn köp körıp, būl alaŋdatarlyq körsetkış dep dabyl qaǧauda! Bıraq endıgı problema kredit boiynşa kezektı tölemderge qosu üşın keiınge qaldyrylǧan tölemder somasynyŋ (268 milliard teŋge) qosyluynda. Būl rette kırıster, ıskerlık belsendılık jäne tūtynuşylyq sūranys qalpyna kelgen joq, al būl jaǧdai köbın bankrottyqtyŋ şegıne jetkızedı. Sonymen qatar Qazaqstanda jeke tūlǧalardyŋ bankrottyǧy instituty qarastyrylmaǧan. Būl bankter men mikroqarjy ūiymdaryna azamattardyŋ qūqyqtaryn qudalauǧa jäne şekteuge, tıptı kepılge qoiuǧa mümkındık beredı. Käsıporyndardyŋ qarjylyq jaǧdaiynyŋ dinamikasyna jürgızılgen taldauǧa säikes, pandemiianyŋ taraluyna bailanysty şekteu şaralarynyŋ saldarynan tūraqty käsıporyndar ülesınıŋ bırtındep tömendeuı jäne qarjylyq jaǧdaiy qiyn käsıporyndar sanynyŋ ösuı baiqalady. Qazaqstan EAEO elderı arasynda tūraqty ūstap otyrǧan azyq-tülık baǧasynyŋ ösuı aiasynda tūtynuşylyq sūranys apatty türde tömendep keledı. Bügıngı taŋda ŞOB jäne azamattar Ükımettıŋ emes, äreket etuınıŋ arqasynda alǧa basyp keledı. Ükımet aldaǧy üş jylǧa käsıpkerlıktı, jūmyspen qamtudy, AÖK-nı damytudy qoldauǧa kreditter boiynşa syiaqy mölşerlemesın subsidiialau türınde eleulı qarajat bölınetının mälımdedı. Qarajat kommersiialyq bankter arqyly ötedı. Demek, paidanyŋ köp bölıgı de sol jerde qalady. Kommunister ekonomikanyŋ naqty sektoryn qoljetımdı jäne ūzaq merzımdı qarjy resurstarymen qamtamasyz etuge mümkındık bermeitın kredit jüiesındegı jüielı auytqulardy memlekettıŋ qarjylandyru täjıribesı saqtalyp otyrǧanyna nazar audarady. Azamattarymyzdyŋ ömır süru sapasyn arttyruǧa, bılım berudı, densaulyq saqtaudy damytuǧa, köpbalaly jäne halyqtyŋ äleumettık osal toptaryn qoldauǧa jūmsauǧa bolatyn, memleket böletın qarajat subektılerdıŋ şekteulı tobyn ǧana qamtidy, sol saldarynan ekonomikanyŋ damuynda jüielı röl atqarmaidy. Mäselen, öŋırlerge aǧymdaǧy nysanaly transfertter şeŋberınde syiaqy mölşerlemesın subsidiialauǧa 62 milliard teŋge bölınedı, subsidiialanǧan jäne kepıldendırılmegen jobalardyŋ sany şamamen 6,5 myŋdy qūraidy, iaǧni belsendı käsıpkerlık subektılerın qamtu jarty paiyzdan kem bolady. Biznestı qarjylyq qoldau jüiesınıŋ tiımdılıgı öte tömen, qarjylyq deldaldarǧa jäne aluşylardyŋ şekteulı tobyna üsteme şyǧyndar öte tömen, demek, jaǧdai tübegeilı özgeredı dep aitudyŋ qajetı şamaly. Ükımet şyǧystardyŋ üirenşıktı qūrylymyn qaita qarauǧa jäne basymdyqtardy özgertuge tiıs. Alaida onyŋ ornyna tiımdılıgı tömen eskı qūraldar – oryndaluy kümän tudyratyn baǧyttardy qarjylandyru qoldanylady. Sonymen, körmelık jäne prezentasiialyq şaralarǧa qarajat bölu jalǧasuda. Degenmen älem osy salada qaşyqtyqtan jūmys ısteuge köşse de, ülken biudjetterı bar körmelerdı ötkızu jäne kümändı tiımdılık anahronizmge ainaluda. Bilıktıŋ şyndyqtan oqşaulanuy makroekonomikalyq boljamdardyŋ negızsızdıgınde, ekonomikanyŋ şikızat qūrylymyna baǧdarlanuynda da körınıp otyr. 2021 jyly JIÖ-nıŋ 2,8%-ǧa ösuı ekonomikanyŋ 2019 jylǧy deŋgeige deiın qalpyna kele almaityndyǧyn bıldıredı. Būl rette 2025 jyly 4,6%-ǧa deiın ösudı jedeldetu jönındegı boljam şyn mänınde jalǧyz faktormen – mūnai öndıru eksporynyŋ ösuıne säikes keledı. Iаnǧi ony 17%-ǧa ūlǧaitumen negızdelgen. Ükımet 100 million tonna mūnai öndırudıŋ psihologiialyq maŋyzdy şegıne qol jetkızudı ūsynady. Bız mūnai öndıretın elderdıŋ älemdık tızımıne köterılemız jäne jan basyna şaqqandaǧy öndıru kölemı boiynşa köşbasşy elderdıŋ klubyna kıremız. ŞOB-qa būl ömır merekesınde oryn joq. Öitkenı şeteldık kompaniialar basymdyqqa ie. Ükımet ıs jüzınde respublikalyq menşıktegı aksiialardyŋ memlekettık paketterınen tüsetın tüsımderdıŋ tömendeuımen kelıstı. Olar 2021 jylǧy 167 milliard teŋgeden 2022 jyly 21,6 milliardqa deiın, iaǧni 8 ese qūldyraidy. Bıraq KTS jäne QQS boiynşa tüsımderdıŋ 21-22%-ǧa ösuı josparlanuda, iaǧni JIÖ ösımınen 7-8 ese jyldam. Būl rette osyndai qarqyndy ösudıŋ negızgı ülesı äkımşılendırudı jaqsartumen jäne esepteulerdı naqtylaumen bailanysty. Iаǧni bizneske qysym küşeitıletın bolady. Qazaqstan Kommunistık Halyq partiiasy bilıktı oiynan ainuǧa nemese Ükımettıŋ şekteu şaralary nätijesınde qarjy instituttarynyŋ qysymymen ümıtsız ömırlık jaǧdaiǧa tap bolǧan halyq pen ŞOB-tı qoldaudyŋ dereu şaralaryn engızuge şaqyrady. Pandemiianyŋ ekınşı tolqyny jaqyndap keledı. Azamattar men şaǧyn jäne orta biznestıŋ tabysyna sözsız soqqy beretın jaŋa şekteu şaralary engızıluı mümkın. Kommunister nesie raqymşylyǧyn jasaudy talap etedı! Tötenşe jaǧdai rejimın, karantindı, lokdaundy engızu kezeŋındegı negızgı boryş pen eseptelgen paiyzdardy esepten şyǧaru, bızdıŋ azamattarymyzdy, şaǧyn jäne orta biznestı qarjy instituttarynyŋ (ösımqorlardyŋ) qūldyǧynan bosatu, olardy ekonomikaǧa qaitaru, olarǧa memleketke degen senımın qaitaru qajet!