31 qazan künı Almaty qalasy T. Şevchenko köşesınıŋ boiyndaǧy Ş. Uälihanovtyŋ eskertkışınıŋ aldynda rūqsat etılgen miting ötken bolatyn. Mitingı alaŋyna äiel kiımın kigen er adamnyŋ kelıp, öz qūqyǧyn talap etuı – köpşılıktı taŋdandyryp, keibırınıŋ yzasyn tudyryp, soŋynan oǧan qol jūmsauǧa deiın jetkızgen edı.
Azamat Iýrii TOLOChKO Facebook paraqşasynda özınıŋ būl äreketıne qatysty «Koe-chto o faktah» degen taqyryppen arnaiy mälımdeme jasady.
Ol: «Juyrda jelıde köptegen jalǧan aqparattar tarala bastady, qandai da bır sebeptermen adamdar ony naqty däiekke balap jatyr. Būl 31 qazanda Almatyda ötken miting pen ondaǧy Amandanyŋ (men äiel beinesındegı) töbe körsetuıne qatysty. Osyǧan qatysty men bırneşe tüsınıkteme bergım keledı", - dep bastaidy.
"Men turaly mitingtı būzu üşın arnaiy Qazaqstanǧa aldyrylǧan äigılı ukrain akterı dep jazyp jatyr.
Tüsındırıp bereiın: men Ukrainada 1985 jyly düniege keldım, bıraq 1990 jyldan bastap Qazaqstanda tūramyn. Iаǧni, men ömırımnıŋ köp bölıgın osynda ötkızdım (30 jyl az uaqyt emes) jäne men osy eldıŋ azamatymyn.
Köpşılık menı «Nūr-Otan» partiiasynyŋ müşesı dep jazyp jatyr (sol sebepten mitingtı būzuǧa müddelı dep oilaidy). Osy partiianyŋ ökılderımen tüsken suretke sılteme berıp körsetude.
Tüsındırıp bereiın: men köpşılık aldynda söileu, emosionaldy intellekt, verbaldy emes daǧdylar salasyndaǧy bıregei mamanmyn. Men treningter ötkızemın (jūmys ötılı – 12 jyl). Menıŋ klientterım men studentterımnıŋ arasynda ärtıster, telejürgızuşıler, käsıpkerler, biznes-jattyqtyruşylar, jurnalister, ärtürlı salanyŋ qyzmetkerlerı bar. Men, tıptı, partiianyŋ 18 jäne 19 sezderıne spikerler de daiyndadym. Basqa eşteŋe joq.
Men eşqaşan partiianyŋ müşesı bolǧan emespın (eşbırınde). Qauymdastyqtardyŋ da müşesı bolmadym. Ärdaiym «men jalǧyz özım eşteŋe ıstei almaimyn» pozisiiasynan şyqtym?
Aitpaqşy, mende oppozisiia ökılderımen de bırge tüsken fotosuretter bar (ol da nūrotanşylarmen tüsken suretter sekıldı müldem eşteŋe bıldırmeidı). Ärdaiym pozisiia bırınşı nemese ekınşı bola bermeidı – üşınşısı de bar.
Jazyp jatqandar mitingke «Şal, ket!» dep aiqailaǧan kezde şyqqanymdy aitady. Mitingtı toqtatu üşın men kelgem (sūraq: men nege keş keldım?).
Tüsındırıp bereiın: Men jai ǧana ūşaqqa keşıgıp qaldym (tekseruıŋızge bolady). Men saǧat 9.20-da ūşuym kerek edı (Scat aviakompaniiasy), bıraq 11.30-da ūştym (Air Astana aviakompaniiasy). Men Almaty äuejaiynan saǧat 13.20-da şyqtym.
Olar menı ūrǧan jıgıt menıŋ ärıptesım, bız būl spektakldı bırlesıp qoidy dep te jazady. Poliseilerge men oǧan qarsy aryz jazbaǧanymdy senımmen de jazyp jatyr.
Tüsındırıp bereiın: men oqiǧadan keiın bırden jazdym (aryzym bar). Men jıgıttıŋ kım ekenın bılmeimın. Ol tabylǧan jaǧdaida bızdıŋ tanystyǧymyzdy teksere alasyz (al qazır gipotezalardy fakt retınde ūsynudyŋ maǧynasy joq).
Sondai-aq bırınşı bolyp ol jıgıttı menıŋ ūrdy deidı.
Tüsındırıp bereiın: būl jıgıt menı ekı ret miting aumaǧyna kırgızbei, toqtatpaq boldy. Sodan keiın, mınbege jaqyndaǧanymda, ol menıŋ şaşymdy jūlyp aldy (būl onyŋ 3-şı äreketı), men ony aluǧa asyǧyp, soqqyǧa jyǧyldym. Menı basqa adamdar da iterıp jıberdı, özımdı qorǧau üşın olardy da iteruge tura keldı.
Olar menı ŪQK qyzmetkerı nemese olarmen bailanysy bar dep jazypty.
Tüsındırıp öteiın: būl tūsta menıŋ olarmen bailanysym joq ekenın däleldeu qiynǧa soqpaq, dälırek aitsam, qalai däleldeuge bolatynyn bılmeimın (Olardan anyqtama aluym kerek pe? Qalai?) Alaida, eşkım de bailanysty däleldei almaidy. Sonymen būl joramaldar da sol küiı qala bersın.
Olar men mitingtı "beibıt emes" dep atamauym jäne "miting qūqyǧyna ie bolu kerek"degen pıkırımdı bıldırmeuım kerek dep jatyr. Sol sebepten de men barlyq mitingşılerdı kınäladym, barlyq narazylyq bıldıruşılerdı aiyptadym.
Tüsındırıp öteiın: bırınşıden, menıŋ oilauǧa qūqyǧym bar (basqalardan özgeşe oilauǧa). Ekınşıden, men bärın kınälamadym. Maǧan tiıspegender de boldy, tıptı maǧan tiıspeuge de şaqyrdy (olar menıŋ oiymşa, mitingke şyǧuǧa qūqyly). Bıraq arasynda soŋynda menı soqqyǧa jyqqan jıgıtten bölek, menı bırneşe ret şyǧaryp jıbergısı kelgen adamdar da boldy. Olar menı iterıp, quyp jıberdı (soqqyǧa jyqqanǧa deiın de, keiın de). Şettetu tek menıŋ syrtqy kelbetıme bailanysty (öitkenı menen ne üşın kelgenımdı eşkım sūramady, maǧan köpşılıktıŋ arasynda tūruǧa rūqsat etpedı).
Kelgen maqsatymdy keiın, menı miting «perimetrınen» şyǧaryp jıberıp, jurnalister menı quyp jetken kezde aittym. Olar quyp jetpese, menıŋ nege barǧanymdy eşkım bılmes edı. Adamdardyŋ bır toby özderın dūrys ūstaǧan (adekvat), al ekınşı bır toby iterıp, qorlap (syrtqy kelbetıne bola), quǧandyqtan jäne olar köp bolǧandyqtan, men mūny beibıt miting dep atai almaimyn.
Aitpaqşy, men būl keiıpte transgenderler mäselesın emes, basqa oidy da jetkıze alar edım. Bıraq olar bärıbır menı tepkıleitın edı. Aitpaqşy, men polisiia jaqsy qyzmet körsettı dep aita almaimyn (öitkenı olar menı jyldam qūtqaruǧa tyryspady, ärine, bärı öte tez boldy, degenmen menı qorǧaidy dep küttım). AIIB-de olar özderın dūrys ūstady.
Ärı qarai nege mūndai formada kelgenım turaly da jazady.
Tüsındırıp öteiın: bırınşıden, teŋ qūqyqtar men demokratiialyq bostandyqtardy jaqtaityn adamdar üşın syrtqy türdıŋ qandai da maŋyzy bar ma? Nemese «demokrattarda» kemsıtuge oryn bar ma? Rūqsat etılgen mitingıge barlyǧyn şaqyrdy ma?
İä, men eldıŋ nazaryn audaru üşın osylai kiındım (būl anyq). Osyndai qoiylymdardyŋ kömegımen men özımdı mazalaityn mäselelerge nazar audarta alamyn. İä, haip jasau maǧan rahat ta syilaidy. Jäne men mūny jasai aldym», - dep tüsınık berıp, mitingıge nelıkten şyqqandyǧyn aitady.
Rasynda, Iýrii Tolochkonyŋ būl äreketın äleumettık jelıde arnaiy tapsyrys retınde baǧalaǧandar köp boldy. Bırı onyŋ būl äreketı üşın aqy tölengenın aitsa, endı bırı ony «Nūr-Otan» partiiasy jaldaǧanyn deidı. Halyq arasynda onyŋ maŋyzdy mitingınıŋ şyrqyn būzyp, osyndai keiıpte barǧany üşın aiyptauşylar da bar. Sonymen qatar Iýriidıŋ būl äreketın jaqtauşy azamattar da kezdesedı. Al sız ne deisız, qūrmettı oqyrman?
Foto Iýrii Tolochkonyŋ Facebook paraqşasynan alyndy
