Sız de «er adam» jäne «jüktılık» ūǧymdaryn bırıktıru mümkın emes dep oilaisyz ba? Qatelesesız! Psihologiiada «Kuvad sindromy» dep atalatyn erekşe termin bar.
Būl termin «erkekterdıŋ aldamşy jüktılıgı» maǧynasyn bıldıredı. Basqaşa aitqanda, «Kuvad» – er adam jüktılıktıŋ türlı belgılerın basynan ötkızetın jaǧdaidyŋ jalpy atauy.
Ol psihologiialyq aurulardyŋ qataryna jatady. Ädette «aldamşy jüktılık» tūŋǧyş balasyn kütken 30 jasqa deiıngı bolaşaq äkelerde jiı kezdesedı. Al keibır zertteuşılerdıŋ pıkırınşe, būl sindrommen kışkentaiynan äkesınen alys bolǧan er adamdar auyrady eken.
Er adamdar jüktılıktıŋ qandai belgılerın sezınedı?
Bolaşaq äkeler aldamşy jüktılıktıŋ tömendegıdei fiziologiialyq belgılerın sezınedı: - jürek ainu jäne qūsu; - bel auruy; - täbettıŋ tömendeuı; - toksikoz; - aiaq-qoldyŋ tyrysuy; - tıs auruy. Keude men ıştıŋ ösuı serek kezdesedı. Psihikalyq belgılerge mynalar jatady: - ūiqysyzdyq; - negızsız qorqynyş; - köŋıl-küidıŋ jiı özgeruı; - apatiia; - mazasyzdyq jäne t.b. Kuvad sindromynyŋ belgılerı köp jaǧdaida äiel jüktılıgınıŋ 3-4 ailarynda paida bolady. Ädette, er azamat kenetten simpatikalyq jüktılıkke şaldyqqan kezde, äiel adam jüktılıktıŋ eşqandai belgılerın sezbeidı. Qoryqpaŋyz, bala düniege kele salasymen būl belgıler özdıgınen joǧalady.Sindrom qai elderde jiı kezdesedı?
H. Trethowan men M. A. Conlon keltırgen derekterge süienetın bolsaq, būl simptomdar jiyntyǧyn erkekterdıŋ 11%-y bastan ötkeredı. Al sindromǧa Tailand elınıŋ azamattary jiı şaldyǧady eken (60%). AQŞ-ta erkekterdıŋ şamamen 40%-y, Şvesiiada 20%-y er adamdar üşın taŋqalarlyq belgılerdı baiqaidy. Quanyşqa orai, mūndai sindrommen auyratyndar bızdıŋ elımızde älı kezdesken joq.Emdelu joldary qandai?
Eşqandai därı-därmek nauqasty aldamşy jüktılıkten qūtqara almaidy. Er adam «Kuvad» sindromymen auyrǧan jaǧdaida, dereu psihoterapiialyq em qabyldauy qajet. Psihologtar sindromnyŋ jasyryn sebebın anyqtap, onymen küresuge kömektesedı. «Aldamşy jüktılıktı» baqylau üşın er adam kelesı äreketterdı oryndauy kerek: - bolaşaq ata-analarǧa arnalǧan kurstarǧa jazylu; - otbasyna jäne dostaryna problemalary turaly mümkındıgınşe jiı aitu; - jüktı äielımen syrlasyp, mazalaityn mäselelerdı talqylau; - arnaiy ädebietterdı oqu. Kuvad sindromy - öte qyzyqty jäne erekşe qūbylys. Eŋ bastysy - er adam jüktı äielın mazalamai, sabyrly boluǧa tyrysuy kerek. Bır ökınıştısı, ǧalymdar künı bügınge deiın «aldamşy jüktılıktıŋ» paida boluynyŋ naqty sebepterın anyqtai almai keledı.Diana ASAN,
«Adyrna» ūlttyq portaly
