2020 jyldyŋ basynan berı tehnogendık sipattaǧy tötenşe jaǧdailar jalpy tötenşe jaǧdailardyŋ sanynyŋ
88,5%-yn qūraǧan. Būl turaly «Adyrna» ūlttyq portaly Tötenşe jaǧdailar ministrlıgınıŋ resmi saitynda jariialanǧan aqparatqa süiene otyryp habarlaidy. Tehnogendık sipattaǧy 10 358 oqiǧa tırkelıp, 605 adam zardap şekken (sonyŋ ışınde 294 adam qaza boldy.
Tehnogendık sipattaǧy jaǧdailardyŋ negızgı ülesı öndırıstık jäne tūrmystyq örtke (96,2%) tiesılı bolyp keledı. 2020 jyldyŋ on aiynda 9 963 ört bolsa, onyŋ zardaby 497 adamǧa tigen, olardyŋ 255 –ı ökınışke orai qaza boldy.
Osy örtterdıŋ saldarynan keltırılgen materialdyq nūqsan 2 184,1 mln. teŋgenı qūrady.
Ört sany ötken jylmen salystsyrǧanda Almat, Aqtöbe, Qaraǧandy, Qostanai. Türkıstan, Jambyl, Maŋǧystau oblystarynda, Nūr-Sūltan qalasynda azaisa, kerısınşe Batys-Qazaqstan, Şyǧys-Qazaqstan, Qyzylorda oblystarynda köbeigen.
Ört köbınese tūrǧyn üi sektorlarynda oryn alady eken, mūnyŋ üles salmaǧy 62,5 paiyzdy qūrasa, ekınşı orynda kölık-qūraldarynyŋ örtenuı jiı kezdesedı, ol 15,3 paiyzǧa teŋ. Al orman örtınıŋ üles salmaǧy 6,3 paiyz bolsa, basqa da aşyq aumaqtar 5,7 paiyzdy alady, sauda käsıporyndary 3,5 paiyzǧa, öndırıstık maqsattaǧy ǧimarattar men qūrylystar 1,5 paiyzǧa, dalalar, şalǧyndar, jaiylymdar 1,2 paiyzǧa, äkımşılık-qoǧamdyq ǧimarattar 1 paiyzǧa, auylşaruaşylyq obektılerı 0,9 paiyzǧa teŋ.
Al endı örttıŋ paida boluynyŋ keŋ taralǧan sebepterıne toqtalsaq, būl jerde de adam qolymen jasalǧan, bızdıŋ jauapkerşılıgımızdıŋ azdyǧynan bolatyn örttıŋ üles salmaǧy basym ekendıgın baiqauǧa bolady. Mysal, 40,4 paiyz jaǧdaida otty abaisyz qoldanudyŋ saldarynan ört şyqsa, 28,2 paiyzda elektr jabdyqtaryn tehnikalyq paidalanu jäne montajdau qaǧidalaryn būzudan bolyp ört şyǧady eken. 10,3 paiyzy peşterdı ornatu jäne paidalanu kezınde ört qauıpsızdıgı qaǧidalaryn būzuǧa tiesılı bolsa, anyqtalǧan ädeiı örteudıŋ ülesı 6,2 paiyzǧa teŋ, tūrmystyq elektr aspaptaryn paidalanu kezınde ört qauıpsızdıgı qaǧidalaryn būzu saldarynan bolatyn örttıŋ üles salmaǧy 3,6 paiyzdy qūrasa, 3,3 paiyz jaǧdaida naizaǧaidyŋ tıkelei soǧuy jäne olardan tuyndaǧan yqpaldy äserden bolsa, 2,6 paiyzy balalardyŋ otpen oinauyna tiesılı eken.
Myna statistikaǧa qarap otyryp, bız öz-özımızge osynşama jau bolyp ketkenbız be? – degen oi tuady. Bır ǧana qatelıkten bolyp, säl şalys basqandyqtan, jauapsyzdyǧymyzdyŋ saldarynan orny tolmas oqiǧaǧa tap bolatynymyzdy bıle tūra, nege abai bolmaimyz eken? Ört tılsız jau, ony bärımız moiyndaimyz. Alaida sol tılsız jaudyŋ sairandauyna köp jaǧdaida öz qolymyzben jaǧdai jasaitynymyz ökınıştı.
Erke Jomart,
«Adyrna» ūlttyq portaly
