Elımız saiasi nauqan sailau aldynda tūr, Parlament Mäjılısı de, el Ükımetıde azamattardyŋ sailauda dauys bergen partiia ülesıne qarai, iaǧni bızdıŋ erkımızge sai zaŋdastyrylady. Sailau ärqaşanda eldıŋ saiasi –ekonomikalyq, äleumettık –ruhani ömırınıŋ maŋyzdy mäselelerın aiqyndaityn, azamattardyŋ jauapkerşılıgı synalatyn kezeŋ.
HH ǧasyrdyŋ basynda otarşyldyqqa qarsy, el azattyǧy üşın ūlt kösemı Älihan Bökeihan bastaǧan Alaş ūlttyq ideialary men saiasi mūralaryn zerdelep, jüielep, nasihattap, onyŋ tarihi dästürlerın jaŋǧyrtyp, partiialyq ısınde negızdep jürgen «Aq jol» qoǧamdyq bırlestıgınıŋ qyzmetı ūlt köpşılıgın jaqyn etedı.
«Aq jol» demokratiialyq partiiasy şaǧyn jäne orta biznes ökılderınıŋ partiiasy ǧana emes, el igılıgı men ızgılıgıne aianbai eŋbek etıp jürgen myŋdaǧan adal jandardyŋ partiiasy.
Bırınşıden, «Aq jol» partiiasy osy sailaualdy baǧdarlamasy basymdyqtarynda elımızde demokratiia qaǧidalary men parlamentarizm ideialaryn damytudy, jaŋǧyrtudy basty maqsat etıp otyr. Osy tūrǧyda parlamentarizm instituttaryn küşeitudı jäne prezidenttık jüieden Parlamenttık Respublikaǧa bırtındep köşudı közdeidı.
Ekınşıden, Parlamenttıŋ memleket biudjetın bekıtu jäne baqylaudy küşeitu turaly sailau baǧdarlamalyq tezisın dūrys dep sanaimyn. Memleket biudjetı, onyŋ barlyq qarajaty qataŋ baqylauǧa alynuy kerek. Sondyqtanda Parlament baqylauyna memlekettıŋ barlyq qarjysynyŋ jūmsaluyna baqylaudy qaitaruǧa qosylamyn.
Partiianyŋ sailau aldy baǧdarlamasyndaǧy äleumettık ädılettılık mäselelerı, eldegı bailar men kedeiler arasynda arajıktıŋ ösuı memleketke töngen qauıp ekenı studenttık kezden saiasi ekonomika kursynan ärqaisymyzǧa mälım.
Ädılettılık ärqaşanda qandai bolmasyn halyqtyŋ, ūlttyŋ, kez kelgen adamnyŋ qūndylyq ölşemı boldy jäne solai bola beredı de. Sokrattan bastalǧan memleket turaly tüsınıkterdı jalǧastyrǧan Platon: «Ädıletke qūrylǧan el ǧana - memleket qūra alady» degen edı, al «Etika» jäne «Saiasat» atty eŋbekterınde Aristotel: «Zūlymdyqqa qarsy tūratyn ızgı küş – ädılettılık» deidı, jalpy ädılet tabiǧatyn, qoǧamdaǧy, adamdar arasyndaǧy ädıletılıktı, jeke menşıkte, bailyq bölısınde, memlekettık ädılettıktıŋ san qyrlaryn aşyp körsetken Aristotel: «Bärın teŋestıretın, haq arasy - ädıldık» - deidı. 1789 jyly 14 şıldede Bastiliia qamal türmesın («Ūly Fransuz revoliusiiasy») basyp almastan köp būryn Jan – Jak Russo adamdarǧa zaŋdardy ornatumen emes, tolyq äleumettık teŋdıktı qūru arqyly halyqtardy damytu keregın aitady. Bızdıŋ qazaq halqyda özınıŋ qalyptasqan tabiǧi bolmysynda ärqaşanda ädılettılıktı, adaldyqty joǧary qoidy, el bilegen dana babalarymyz ädıl bilıktı ūstandy, qazır de adamdardyŋ jüregınde, ısınde ädılet, adaldyq pen ar-ūiat bolmai bızdıŋ öspeitınımız anyq.
Osydan jiyrma bes ǧasyr būryn «Memleket» degen eŋbegınde Platonnyŋ jazuynşa Sokrat: «Jaŋa ǧana tuyp kele jatqan memlekettı oişa bolsa da köz aldaryŋyzǧa elestetıŋızderşı, ärine onyŋ (memleket) boiynda ädıletsızdıkte jäne ädılette tūr, ärkım qajettılıkterın özdıgınen qanaǧattandyra almaidy, sondyqtanda adamdar bırıne –bırı süiene otyryp, kömektese jürıp, özderıne keregın bırıgıp şeşedı, özderıne özderı kömektesedı, qol ūşyn beredı. Adamdardyŋ mūndai qajettılıgınen paida bolǧan bırlestıktı, bız memleket deimız, solai emes pe?! Olai bolsa basynan bastap, oişa taǧy da memlekettı qūryp köreiıkşı, odan menıŋ bırınşı köretınım, memleket degen adamdardyŋ qajettılıkterı men armandarynan tūrady» deidı.
1991 jylǧy 16 jeltoqsanda sol kezdegı Qazaqstan Respublikasynyŋ Joǧary Keŋesı «Qazaqstan Respublikasynyŋ memlekettık täuelsızdıgı turaly» zaŋdy qabyldady. Şaǧyn būl qūjat el tarihyndaǧy eŋ basty zaŋ, öitkenı būl künı qazaq halqy ǧasyrlar aŋsaǧan memlekettıgıne jettı.
«Aq jol» partiiasynyŋ sailau baǧdarlamasynda: «Täuelsızdık –bızdıŋ öz jolymyzdy özımız taŋdau mümkındıgımız, keleşek ūrpaqtyŋ bolaşaǧy üşın bızdıŋ jauapkerşılıgımız» dep anyqtaidy.
Täuelsızdıktı kımnıŋ bolmasyn özınıŋ tırşılık qaraketıne ainaldyruǧa bolmaidy, elge, täuelsızdıkke obal jasauǧa bolmaidy!
Lev Tolstoi qadyr qasietke toly, ar- ojdannan, ūiattan jaratylǧan, halyqşyl, adam bolǧan, balalarǧa ertegı jazsa da, qūdai turaly, memleket, orys turaly, patşalar turaly jazsa da, erkek pen äiel, Europa, ziialylar men jazuşylar turaly jazsa da är närsenı anyq jazyp, qarapaiym jauap beretın ūly qalamger edı, kezınde Nobel syilyǧynan bas tartty, 1908 jyly küzde «Uaqyt keldı» degen jazbasynda: «Menıŋ būl ǧūmyrda az künderım qaldy. Ölmesten būryn barşa adamǧa, süiıktı bauyrlaryma mūny aityp ketuım kerek, aitpasam tynyştalmaimyn»...- dep bastaǧan Tolstoi: ... «Būl bırınşıden, ekınşıden, memleket degen ne ekenın, onyŋ bızdı basqaruy üşın qandai qūdyretı baryn bılıp alaiyq? Memleket degen - ol bilık. Al bilık – ol bızdıŋ ömırımızdı basqaratyn adamdar. Olar qandai, eŋ jaqsy adamdar ma, älde eŋ myqtylar ma? Bıreuı de emes. Olar mūragerlıkpen bilıkke kelgen, ne ädıletsızdıkpen būrmalap, Napoleon, Ekaterina siiaqty, bilıktı basyp alǧan adamdar nemese kezdeisoq ebın tauyp, bilıkke jetken adamdar, sondai-aq azǧyndyqpen, özıne sailau ūiymdastyrǧan adamdar» dep jazady.
Bar janymen adamdardy qanauǧa, aldauǧa qarsy, revoliusiiaǧa, revoliusionerlerge qarsy Lev Tolstoi osy jazbasynda adamdardyŋ qūdaiǧa, özderıne senbeuınen jekkörınıştı, baǧynyşty qūldyqta jürgenıne nalyidy, odan adamdardy aryluǧa, oianuǧa şaqyrady.
«Aq jol» demokratiialyq partiiasy biyl QR Prezidentı Qasym –Jomart Toqaevtyŋ «tarihi ädıldıktı qalpyna keltıru jūmystaryn aiaqtap, saiasi quǧyn- sürgın qūrbandaryn aqtau üşın arnaiy komissiia qūru» jönındegı tapsyrmasyn qoldap, komissiia qūramyna ökılderın jıberuge daiyn ekenın mälımdedı, Ükımetke joldaǧan deputattyq saualda tarihi ädıldıktı qalpyna keltıru üşın ötken ǧasyrdaǧy «Ūly jūt» näubatyn halyqaralyq deŋgeide zūlmat dep tanudy, oǧan qūqyqtyq baǧa beru turaly mäselenı köterdı. Būl «Aq jol» partiiasynyŋ el tarihy aldyndaǧy jauapkerşılıgın baiqatady.
«Aq jol» demokratiialyq partiiasynyŋ deputattary ötken QR Parlamentı Mäjılısını ŋ şaqyrylymdarda eldıŋ qoǧamdyq-saiasi jäne äleumettık-ekonomikalyq damuynda balama jol ūstana alatyn, syndarly deputattar fraksiiasy qalyptasty, olar bırneşe jyldar älem elderındegı oppozisiialyq täjıribelerdı zerttep, qoǧamda oppozisiianyŋ keregın tüsındırıp, anyqtap, elımızde «Parlamenttık oppozisiia turaly» zaŋdy engızdı, bekıttırdı. Būl olardyŋ saiasi jeŋısı, iaǧni olar eldıŋ keleşegı üşın saiasi –ekonomikalyq, qūqyqtyq jaǧynan ysylǧan, qūzyrly, täjıribelerı mol, bılıktı, käsıbi daiyn adamdar ekenın körsettı. Käsıbi saiasatker, «Aq jol» QDP töraǧasy Azat Peruaşev bastaǧan QR Parlamentı Mäjılısınıŋ deputattary: K.Absatirov, E. Barlybaev, B. Düisembinov, D.Espaeva, M.Qazbekova men E.Nikitinskaialar halyq amanatyn abyroimen atqaryp jürgen, orta jäne şaǧyn biznes ökılderınıŋ müddelerın qorǧap kele jatqan deputattarǧa ainaldy.
Sailau künı ärkım özı taŋdaǧan, özı senım artqan partiiaǧa dauys berıp, özgerısterge qol jetkızuge bolatynyna senemın, sailau qorytyndylary būrmalanbaitynyna senemın, el aumaqtaryndaǧy sailau uchaskelerı men okrugterınıŋ, Ortalyq sailau qyzmetkerlerınıŋ adaldyǧyna senemın, ädıl sailau ötetınıne senemın!
Salauat Kärım
