Bügın, 1 qaraşa künı QR Premer-Ministrınıŋ orynbasary İmanǧali Tasmaǧambetov 1916 jylǧy ūlt-azattyq köterılısınıŋ batyry – Keikı batyrdyŋ süiegın jerleu mäselelerı jönınde kezektı jūmys keŋesın ötkızdı dep habarlaidy "ADYRNA" QazAqparatqa sılteme jasap.
Halyq auzynda Keikı batyr atymen tanymal Nūrmaǧanbet Kökembaiūly – 1916 jylǧy Resei patşalyǧynyŋ qazaqtan äskerge adam alu turaly jarlyǧyna qarsy köterılgen Torǧai qazaqtary kösemderınıŋ bırı. Ol köterılısşılerdıŋ negızgı qaruly küşı – mergender jasaǧyn basqarǧan.
Eske sala ketsek, 6 qazan künı Keikı batyrdyŋ bas süiegı Reseiden Qazaqstanǧa jetkızıldı. Ol 93 jyl boiy Sankt-Peterburg qalasyndaǧy Kunstkamerada saqtalyp keldı.
Būl rette, vise-premer tūtas bır ūlttyŋ namysyn arqalaǧan aqberen qolbasşy Keikı batyrdyŋ bas süiegınıŋ elge qaitaryluy eldıgımız ben erlıgımızdı paş etken igılıktı ıs ekenın basa aitty. Batyrdyŋ aty men erlıgın barynşa därıptep, onyŋ denesın salt-dästürımızben arulap jerleu qabyrǧaly halyq, ırgelı el ekendıgımızdıŋ körınısı. Sondyqtan, İmanǧali Tasmaǧambetov Keikı batyrdyŋ denesın jerleu räsımın ūiymdastyru jönındegı naqty ıs-qimyl josparyn qūru maŋyzdy ekenın atady.
Aita keteiık, būǧan deiın QR Premer-ministrınıŋ orynbasary qūzyrly organdarǧa Qostanai oblysynyŋ aumaǧynda batyr babamyzdyŋ denesı jerlengen oryndy tabu maqsatynda arheologiialyq zertteuler jürgızu üşın rūqsat qaǧazyn räsımdeudı tapsyrǧan edı.
Qazırgı uaqytta Mädeniet jäne sport ministrlıgı Vengriianyŋ jaratylystanu ǧylymdary Muzeiınıŋ mamandarymen bırlesıp Keikı batyrdyŋ bas süiegıne antropologiialyq saraptama jasauda. Onyŋ aiasynda batyrdyŋ kelbetı qalpyna keltırılıp, zamanaui tehnologiiany qoldanu arqyly DNK saraptamasy jürgızıledı.
«Bız bügın taǧy da bas qosyp, qazaqtyŋ közmergen batyry Keikı batyrdyŋ denesı kömılgen oryndy ızdeu boiynşa ǧylymi-zertteu jūmystaryn ūiymdastyru üşın arheologtar men ǧylymi qyzmetkerler tobyn qūru mäselesın talqylap otyrmyz. Tarihi tūlǧalarymyzdyŋ atyn därıpteu jäne olardyŋ mūrasyn saqtau elımızdıŋ abyroi-bedelın arttyryp, ūlttyq ruhymyzdy ösıredı. Būl rette, alda josparlanǧan ıs-şaralardy mūqiiat pysyqtap, osynau tarihi maŋyzy zor kelelı ıske bır kısıdei jūmyla kırısuımız kerek» - dedı İmanǧali Tasmaǧambetov.
Ärine, tolyqqandy ärı sapaly zertteu jürgızu üşın bırşama uaqyt kerek. Sondyqtan, şyǧarmaşylyq ziialy qauym ökılderı, tarihşy ǧalymdar jäne batyr ūrpaqtarynyŋ pıkırın eskere kele, batyrdyŋ denesı kömılgen oryndy ızdestıru, ony anyqtau jäne jerleu räsımıne daiyndyqty kelesı jylǧy jazdyŋ soŋyna deiın jürgızu qajet dep şeşıldı.
«Elımızdıŋ ziialy qauym ökılderınen qūralǧan komissiianyŋ şeşımı - Keikı batyrdyŋ bas süiegın arulap qoiudy asyqpai jasau. Eŋ bastysy elımızge batyrdyŋ bas süiegı keldı. Būl egemendıgımızdıŋ, elımızdıŋ, Elbasynyŋ bedelınıŋ arqasynda oryndaldy. Mūny halyq tüsınıp otyr. Al endı qoiu mäselesı qystyŋ közı qyrauda, aparyp jai köme salatyn bas emes, ol halyq batyry. Eldıŋ batyry, sol sebeptı arulap, tiıstı memlekettık deŋgeide jerleu osy komissiiada şeşıldı» - dedı keŋes otyrysynda söz alǧan QR Parlamentı Senatynyŋ deputaty Serık Aqylbai.
Keikı batyrdyŋ bas süiegın elge äkelu jäne ony zertteu jūmystarynyŋ basy-qasynda jürgen QR Ortalyq memlekettık muzeiınıŋ direktory Nūrsan Älımbai da būl şeşımdı qoldaityndyǧyn atady. «Bügıngı şeşımdı qabyldaǧan elımızdıŋ körnektı azamattary. Būl şeşımge men tolyqtai qosylamyn. Rasynda da keler jyly küz aiynda jerlengenı dūrys bolady. Öitkenı, oǧan deiın mındettı türde köptegen mäseleler atqalyluy tiıs» - dep atap öttı Nūrsan Älımbai.
Keŋes barysynda İmanǧali Tasmaǧambetov Mädeniet jäne sport ministrlıgıne Qostanai oblysynyŋ äkımdıgımen bırlesıp Keikı batyrdyŋ kesenesın jobalau jäne odan ärı qūrylysyn jürgızu üşın qajettı barlyq şaralardy qabyldau jönınde tapsyrma berdı.
Keŋestı qorytyndylai kele, vise-premer halqymyzdyŋ ruhy men märtebesın köteru tūrǧysynda osynau jobanyŋ tarihi maŋyzyna erekşe toqtalyp, ony jüzege asyru üşın qūzyrly mekemeler jäne qoǧam ökılderımen bırlesıp ıs-qimyl jasauǧa daiyn ekenın mälımdedı.
Aita keteiık, būǧan deiın QR Premer-ministrınıŋ orynbasary qūzyrly organdarǧa Qostanai oblysynyŋ aumaǧynda batyr babamyzdyŋ denesı jerlengen oryndy tabu maqsatynda arheologiialyq zertteuler jürgızu üşın rūqsat qaǧazyn räsımdeudı tapsyrǧan edı.
Qazırgı uaqytta Mädeniet jäne sport ministrlıgı Vengriianyŋ jaratylystanu ǧylymdary Muzeiınıŋ mamandarymen bırlesıp Keikı batyrdyŋ bas süiegıne antropologiialyq saraptama jasauda. Onyŋ aiasynda batyrdyŋ kelbetı qalpyna keltırılıp, zamanaui tehnologiiany qoldanu arqyly DNK saraptamasy jürgızıledı.
«Bız bügın taǧy da bas qosyp, qazaqtyŋ közmergen batyry Keikı batyrdyŋ denesı kömılgen oryndy ızdeu boiynşa ǧylymi-zertteu jūmystaryn ūiymdastyru üşın arheologtar men ǧylymi qyzmetkerler tobyn qūru mäselesın talqylap otyrmyz. Tarihi tūlǧalarymyzdyŋ atyn därıpteu jäne olardyŋ mūrasyn saqtau elımızdıŋ abyroi-bedelın arttyryp, ūlttyq ruhymyzdy ösıredı. Būl rette, alda josparlanǧan ıs-şaralardy mūqiiat pysyqtap, osynau tarihi maŋyzy zor kelelı ıske bır kısıdei jūmyla kırısuımız kerek» - dedı İmanǧali Tasmaǧambetov.
Ärine, tolyqqandy ärı sapaly zertteu jürgızu üşın bırşama uaqyt kerek. Sondyqtan, şyǧarmaşylyq ziialy qauym ökılderı, tarihşy ǧalymdar jäne batyr ūrpaqtarynyŋ pıkırın eskere kele, batyrdyŋ denesı kömılgen oryndy ızdestıru, ony anyqtau jäne jerleu räsımıne daiyndyqty kelesı jylǧy jazdyŋ soŋyna deiın jürgızu qajet dep şeşıldı.
«Elımızdıŋ ziialy qauym ökılderınen qūralǧan komissiianyŋ şeşımı - Keikı batyrdyŋ bas süiegın arulap qoiudy asyqpai jasau. Eŋ bastysy elımızge batyrdyŋ bas süiegı keldı. Būl egemendıgımızdıŋ, elımızdıŋ, Elbasynyŋ bedelınıŋ arqasynda oryndaldy. Mūny halyq tüsınıp otyr. Al endı qoiu mäselesı qystyŋ közı qyrauda, aparyp jai köme salatyn bas emes, ol halyq batyry. Eldıŋ batyry, sol sebeptı arulap, tiıstı memlekettık deŋgeide jerleu osy komissiiada şeşıldı» - dedı keŋes otyrysynda söz alǧan QR Parlamentı Senatynyŋ deputaty Serık Aqylbai.
Keikı batyrdyŋ bas süiegın elge äkelu jäne ony zertteu jūmystarynyŋ basy-qasynda jürgen QR Ortalyq memlekettık muzeiınıŋ direktory Nūrsan Älımbai da būl şeşımdı qoldaityndyǧyn atady. «Bügıngı şeşımdı qabyldaǧan elımızdıŋ körnektı azamattary. Būl şeşımge men tolyqtai qosylamyn. Rasynda da keler jyly küz aiynda jerlengenı dūrys bolady. Öitkenı, oǧan deiın mındettı türde köptegen mäseleler atqalyluy tiıs» - dep atap öttı Nūrsan Älımbai.
Keŋes barysynda İmanǧali Tasmaǧambetov Mädeniet jäne sport ministrlıgıne Qostanai oblysynyŋ äkımdıgımen bırlesıp Keikı batyrdyŋ kesenesın jobalau jäne odan ärı qūrylysyn jürgızu üşın qajettı barlyq şaralardy qabyldau jönınde tapsyrma berdı.
Keŋestı qorytyndylai kele, vise-premer halqymyzdyŋ ruhy men märtebesın köteru tūrǧysynda osynau jobanyŋ tarihi maŋyzyna erekşe toqtalyp, ony jüzege asyru üşın qūzyrly mekemeler jäne qoǧam ökılderımen bırlesıp ıs-qimyl jasauǧa daiyn ekenın mälımdedı.
"ADYRNA"
