Elımızde «Sifrlyq Qazaqstan» baǧdarlamasynyŋ «elektrondyq sauda» baǧyty boiynşa ırı reformalar bastalyp, olardyŋ jalǧasyn tauyp kele jatqanyn körudemız. Mysaly, bügınde İnternet-biznes degen jüie bar. Öz käsıbın aşuşylar üşın būl qolaily salalardyŋ bırı. Jalpy, älemdık täjıribege säikes, soŋǧy jyldarda internet-sauda qarqyndy damu üstınde. Mysaly, Reseide internet-dükender arqyly tapsyrys beruşıler men onlain satyp aluşylardyŋ sany artqan.
Qazırgı taŋda Qazaqstanda «e-kommersiia» jüiesı damu üstınde. Statistikalyq mälımetterge säikes, 2017 jyly QR elektrondyq sauda naryǧynyŋ kölemı 106,9 milliard teŋgenı qūrasa, 2018 jyldyŋ 5 aiyndaǧy elektrondyq sauda naryǧynyŋ kölemı 101 milliard teŋge nemese bölşek tauar ainalymynyŋ jalpy kölemınıŋ 2,9 paiyzyn körsetken.
Elımızde elektrondyq saudanyŋ bügınde satu.kz, Tehnodom, kaspi.kz, flip.kz, AliExpress syndy ırı jüielerınıŋ qyzmetı künnen künge jandanyp, sūranysqa ie boluda. Aitu kerek, elektrondy kommersiianyŋ geografiialyq şekteuı joq. Zaman talabyna sai adamdar bügınde ämiianda aqşa ūstamai-aq, qarajatyn internet qosymşalary arqyly basqaryp, tölem kartochkalaryn bırge alyp jüredı. Būl yŋǧaily ärı qauıpsız ekenı belgılı. Elektrondyq saudanyŋ erekşelıgı retınde: uaqyt ünemdeu, qauıpsızdık, bır teŋgege deiıngı däl eseptesudı aituǧa bolady.
Qazaqstanda «Elektrondy sauda» tüsınıgı 2005 jyldardan bastap ene bastaǧan. Osy uaqyttan bastap käsıpkerler ǧalamtorda öz paraqşalaryn aşyp, käsıpterın ǧalamtor jüiesınde ūsynudy üirendı. "Qazpoşta" AQ mälımetınşe, elektrondyq sauda naryǧynyŋ kölemı 2018 jyldyŋ 5 aiynda 101 mlrd teŋge nemese bölşek sauda ainalymynyŋ jalpy kölemınıŋ 2,9 paiyzyn qūraǧan (3,53 trln teŋge). E-commerce platformasynyŋ negızgı erekşelıgı: satyp aluşylar tauarlardy beine, foto arqyly qarap, baǧalai alady. Sonymen qatar, tauarlar turaly mälımettı äleumettık jelılerde bölısıp, dos, jaqyndaryna ūsyna alady.
Bügınde elektrondy saudany damytu üşın aqparattyq-imidjdık jūmystar jürgızılude. Mysaly, elımızde elektrondy saudany aqparattyq süiemeldeu jäne oǧan biznestı tartu jönınde ıs-şaralardy qamtityn «Tehnologiialyq jaŋaru jäne sifrlandyru» jeke taqyryptyq jelısı qarastyrylǧan.
Qazırgı uaqytta elımızdıŋ är aimaǧyn ǧalamtor jüiesımen tolyqtai qamtamsyz etu jūmystary bastalyp ketken. Aita keteiık, Ūlttyq ekonomika ministrlıgı 2022 jylǧa qarai 22 myŋǧa deiın internet düken, 83 mln-ǧa deiın onlain tapsyrystar sanyn arttyru, elektrondy sauda jäne oǧan bailanysty salalarda qosymşa 200 myŋ jūmys ornyn qūru josparlap otyr.
D.Arǧyngeldı,
«Adyrna» ūlttyq portaly
