Būǧan deiın Qazaqstandaǧy är adamnyŋ jeke nömırı bolady degende, jūrt ärı qauıptenıp, ärı taŋyrqaǧan edı. Köp ūzamai, ärbırımızge JSN nömırı bekıtıldı. Al qazır 12 sandy terıp jıberseŋız, sol JSN iesı turaly aqparat alasyz. Qarapaiym adamnyŋ qoly jete bermes, qūzyrly mekeme ökılı üşın älgı 12 san eldegı är adamdy tıkelei baqylau qūralyna ainaldy desek, artyq bolmas. Endı mıne, taiauda Qazaqstandaǧy är adamnyŋ sausaq taŋbasyn alu nauqany bastalmaq.
2016 jyldyŋ 30 jeltoqsanynda elımızde «Daktiloskopiialyq jäne genomdyq tırkeu turaly» Zaŋ qabyldanyp, ol 2021 jyldyŋ 1 qaŋtarynda küşıne enuı kerek bolǧan. Alaida, QR Işkı ıster ministrlıgı Zaŋnyŋ engızıluın keiınge qaldyru turaly ūsynys tastady. QR Işkı ıster ministrlıgı Işkı jäne syrtqy kommunikasiialar departamentı direktorynyŋ mındetın atqaruşy A.Mahambetova keiınge qaldyru ūsynysy ne üşın jasalǧanyn jäne sausaq ızderın tırkeu ne üşın qajet ekenı turaly aitty.
«Işkı ıster ministrlıgı müddelı memlekettık organdarmen bırlesıp, sausaq ızderın tırkeuge qatysty Zaŋnyŋ jekelegen normalaryn 2023 jyldyŋ 1 qaŋtaryna qaldyru turaly ūsynys tastady. Qazırgı uaqytta Zaŋǧa qatysty tüzetuler Qazaqstan Respublikasynyŋ Parlamentınde pysyqtaluda», – dep habarlady ol dep jazady «Qadam.asia».
Sonymen qatar, ol qazaqstandyqtar sausaq ızderın tırkeu prosedurasynan tek 16 jasqa toluyna bailanysty tölqūjat nemese jeke kuälık alǧan kezde, sondai-aq olardyŋ qoldanylu merzımınıŋ aiaqtaluyna nemese joǧaluyna bailanysty qūjattardy auystyrǧan kezde ǧana ötetının atap öttı.
Daktiloskopiialyq aqparat, iaǧni sausaq ızderı – būl adam sausaqtarynyŋ papilliarlyq örnekterınıŋ qūrylymdyq erekşelıkterı turaly biometriialyq mälımetter, būl onyŋ jeke basyn jäne jeke derekterın anyqtauǧa mümkındık beredı.
Papilliarlyq örnekterdıŋ elektrondyq kody Qazaqstan Respublikasy azamattarynyŋ biometriialyq pasporttarynda jäne jeke kuälıkterınde bolady.
Işkı ıster ministrlıgınıŋ tüsındıruıne säikes, Qazaqstan azamattarynyŋ sausaq ızderı turaly aqparat iesızdendırıletın bolady, iaǧni mälımetter bazasynda sausaq ızderınıŋ sandyq modelı jäne bıregei identifikator ǧana bolady, onda tolyq aty-jönı men JSN-nıŋ jeke derekterı körsetılmeidı.
Sonymen qatar, zaŋǧa säikes sausaq ızderı turaly aqparat qol jetımdılıgı şekteulı jeke derekterge jatady.
Sız ne deisız?
Almas Qainarbekov, jūmyssyz: «Qazır onsyz da JSN nömırımız bar emes pe? Sausaq ızderın alu ne üşın kerek? Menıŋşe, sol baiaǧy biudjet aqşasyn bolatynǧa da, bolmaitynǧa da qūrtu siiaqty būl da. Basqa şaruanyŋ bärı bıtıp, endı sausaq ızın alu ǧana qalyp pa?»
Äliia Rahymberdıqyzy, satuşy: «Halyqty baqylauda ūstau üşın kerek te, basqa ne üşın kerek? Telefonymyz tyŋdalady. İnternette baqylaudamyz. JSN nömırımızben jerdıŋ tübıne tüssek te, tabady qazır. Endı sausaq taŋbasyn alyp, şyrmap bailap ūstap otyrmaq şyǧar bilık».
Märiiam Orazaly, zeinetker: «Sausaq taŋbasyn alu-almaudy bızden sūrai ma? Ärine, sūramaidy. Şeneunıkter oiyna ne kelse, sony ısteidı ǧoi qazır. Är adamnyŋ jeke mälımetı qolynda tūrsa da, naǧyz qylmyskerdı «tappai» qalady. Al bız siiaqty qarapaiym adam mül ketse, sol zamatta ūstaidy. Būl nauqan da sol baiaǧy bilıktıŋ halyqty baqylauda ūstauy üşın kerek dep oilaimyn».
Güldana Äşırbekova, magistrant: «Sausaq ızın aluda tūrǧan eşteŋe joq. Europa elderınıŋ köbısı būl şaruany baiaǧyda rettep qoiǧan. Mysaly, men şetelge oquǧa barar aldyn solai sausaq taŋbasyn tapsyrǧanmyn. Mūndaidan qorqudyŋ qajetı joq».
P.S Sausaq ızın aluǧa qatysty bızge pıkır bıldırgen azamattar osylai deidı. Rasymen būl ıs-şara halyqtyŋ qauıpsızdıgı üşın be, älde basqaşa ma? Sız qalai oilaisyz, qūrmettı oqyrman?
Rauana DİMAŞQYZY,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
Foto aşyq derekközden alyndy.
