Kenetten bolatyn näreste ölımı sindromyn būryn soŋdy estıdıŋız be? Jaŋa tuǧan 10 myŋ närestenıŋ törteuı däl osy sindromǧa şaldyǧady eken. Būl qauıptı sindromnyŋ aldyn alu üşın ūsynylatyn keŋesterge män bereiık.
«Kenetten bolatyn näreste ölımı» sindromy bır jasqa deiıngı balalardyŋ tynys alu müşesınıŋ avtomatty türde toqtap qaluymen bailanysty. Köbıne, bala tättı ūiqyda jatqanda oryn alady. «Smert v kolybeli» degen atau da osydan şyqqan. Sindrom diagnozy bala mäiıtın tekserısten ötkızgennen keiın baryp qoiylady. Tuǧanynan jürek aqauy, ış qūrylysyndaǧy türlı infeksiialary bar balalar da däl osy sindromǧa şaldyǧyp jatady.
KBNÖ sindromyna naqty ne närse äser etetını älı de anyqtalǧan joq. Tekserıs kezınde sindromǧa şaldyqqan balalardan gipoksiia belgılerı baiqalady – organizmde nemese jeke müşelerde ottegı mölşerı az.
Ǧalymdar KBNÖ tudyruy mümkın sebeptıŋ ekı türıne basa nazar audarady:
Bırınşı top – tua bıtken erekşelıkterı bar säbiler. Salmaǧy az nemese merzımınen būryn tuǧan näresteler. Tolyqqandy toǧyz ai boiy jetılıp tuatyn balalarǧa qaraǧanda būl sindrom 6-7 aiynda tuǧan balalarǧa öte qatty äser etedı.
Ekınşı top – syrtqy ortanyŋ kesırı. Analar säbiın emızıp otyrǧanda olardyŋ tynys müşesın bıtep tastauy mümkın. Äsırese mūndai jaǧdailar tün uaqytynda köp kezdesedı. Üi januarlarynyŋ da säbige tigızetın ziiany bar. Äsırese mysyqty jolatpaŋyz. Olar öte sezımtal. Säbidıŋ janyna kelıp ūiyqtaǧanda ūnatady. Kenetten bolatyn näreste ölımıne syrtqy ortanyŋ äserı de bar. Bıraq 55% tua bıtken densaulyq aqauyna bailanysty.
AQŞ pen İtaliiada KBNÖ sindromynan jaŋa tuǧan 10 myŋ säbidıŋ 10-y qaitys bolady eken. Resei, Şvesiia jäne bızdıŋ elde quanyşqa orai körsetkış öte az.
Balanyŋ būl sindromǧa şaldyǧuyna:
Jasqa tolmaǧan, süiekterı qataimaǧan säbilerdıŋ dūrys jatpauy
Suyq tiıp auyruy – balanyŋ tynys alu müşesıne kedergı bolady
Salmaǧy az, şala tuǧan säbilerdıŋ mi jüiesınıŋ qalypty damymauy
Üide şylym şegetın adamnyŋ boluy – iısı tūnşyqtyruy mümkın
Anadan keletın qauıp:
Jüktı kezınde şylym şegu
Esırtkı men alkogoldı qoldanu
Erte jastaǧy jüktılık (16-18)
Neräste şyr etıp düniege kelgen sätten bastap, onyŋ jetıluıne ata-ana bar amaldy jasau kerek. Äsırese, tılı şyǧyp, jüre bastaǧan kezge deiın öte köp kütım kerek. «Tün ūiqysyn tört bölgen» degen ädemı söz bar. Endeşe, bar tamyryn idırıp, tuǧan säbiınıŋ tüngı ūiqysynyŋ dūrys boluyna da asa qatty män beru kerek. KBNÖ öte qauıptı, sirek kezdesetın sindrom.
Inju ÖMIRZAQ
