Qazaqstandyq 11 bank klientterıne ündeu jasady, dep habarlaidy «Adyrna» tılşısı.
Atap aitsaq, Kaspi.kz, «Sberbank» EB AQ, Halyk Bank, Nūrbank, VTB Bank ( Qazaqstan), ForteBank, Jýsan Bank, AltynBank, Houm Kredit Bank, Euraziialyq bank, «Alfa-Bank Qazaqstan» EB AQ barşy halyqty saq boluǧa şaqyrdy.
Baspasöz qyzmetınıŋ aituynşa, alaiaqtardyŋ bank klientterıne şabuyl jasauy taǧy da jiılep ketken. Mūnyŋ keŋ taralǧan bırneşe ädısı bar.
Alaiaqtar:
• Qoŋyrau şalyp, özın bank qyzmetkerı retınde tanystyrady. Küdıktı operasiialar turaly aityp, klient şotynan aqşa audaruǧa qajettı mälımetterdı aluǧa tyrysady. Mysaly jeke kabinette qūpiiasözdı auystyrudy, jaŋa qūpiiasözdı jäne SMS-habarlama arqyly kelgen qūpiia kodty aitudy sūraidy. Būl mälımetter arqyly alaiaqtar klient şotyndaǧy aqşany audaryp, tıptı onyŋ atyna aqşalai kredit räsımdeuı mümkın.
• Qoŋyrau şalyp, klient şotynan aqşa ūrlanuy qaupı baryn, qarajatty jedel türde «qosymşa şotqa», «saqtandyru agentıne», «saqtandyru ūiaşyǧyna» t.b audaru keregın aitady. Aŋyzdar ärtürlı boluy mümkın, bastysy – klient qarajatyn basqa şotqa audaruǧa köndıru. Keibır jaǧdaida alaiaqtar arnaiy kompiuterlık baǧdarlamanyŋ kömegımen bank nömırınen qoŋyrau şalǧan bolady nemese ūqsas nömırden qoŋyrau şalady.
• Poşta nemese messendjerlerge qaiyrymdylyq aksiiasy, erekşe qarjylyq qyzmetter, jüldeler ūtysy jäne t.b şaralar turaly aqparat taratady. Olarda jeke mälımetterdı engızuge jäne banktık operasiialardy jasauǧa arnalǧan sıltemeler bolady. Adam karta mälımetterın engızgen sätte alaiaqtar aqşa şeşıp alady. Sondai-aq sıltemede alaiaqtarǧa sızdıŋ qosymşaŋyzǧa kıruge mümkındık beretın virustar boluy mümkın.
• Qoŋyrau şalyp basqa bıreudıŋ sızdıŋ jeke kabinetıŋızge kıruge talpynyp jatqanyn aityp, qauıpsızdık üşın qosymşa jüktep aludy ūsynady. Mūndai qosymşalar alaiaqtarǧa telefonyŋyzǧa kıruge mümkındık beredı. Odan keiın sızdıŋ atyŋyzdan qoŋyrau şalyp, qarjylyq operasiialardy jasauy mümkın.
Bankter öz klientterınıŋ senımın baǧalaidy. Jeke mälımetter men elektrondy qarjy audarymdarynyŋ qauıpsızdıgın joǧary deŋgeide qamtamasyz etedı. Sondyqtan alaiaqtar qodanuşylardyŋ özderın aldau arqyly aqşa jymqyruǧa tyrysady», - delıngen habarlamada.
Eger alaiaqtar qoŋyrau şalsa, ne ısteu kerek?
Alaiaqpen söilespeŋız. Tūtqany qoiyŋyz. Şottaǧy aqşaŋyzdyŋ ornynda ekenıne köz jetkızıŋız. Sūraqtaryŋyz bolsa, banktıŋ call-ortalyǧyna qoŋyrau şalyŋyz.
Eşkımge aitpaŋyz:
• Ūialy qosymşa men internet-bankingtegı jeke kabinetıŋızdıŋ qūpiiasözın;
• Karta rekvizitterın: nömerı, jaramdylyq merzımı, CVV/CVC-kod (kartanyŋ artqy bölıgındegı üştaŋbaly kod).
• Operasiiany: tölem, audarym t.b rastauǧa arnalǧan SMS-kodty.
Būl derekterdı qoŋyrau şalǧan adam özın bank qyzmetkerı dep tanystyrsa da, bank nömırıne ūqsas nömırden habarlassa da aituǧa bolmaidy. Naǧyz bank qyzmetkerı mūndai aqparatty sūramaidy. Būl tek alaiaqtarǧa ǧana kerek.
Ornatpaŋyz:
- Tanys emes adamdar sūrasa, kez kelgen ūialy qosymşany
Sılteme arqyly ötpeŋız:
- Habarlama tıptı tanymal bank nemese kompaniia atynan kelse de. Sıltemenı basqan soŋ kompiuterıŋızge ziiankes virus kıruı mümkın. Ol alaiaqtarǧa sızdıŋ banktık şottaǧy qarajatyŋyzdy ūrlauǧa mümkındık beredı.
Toltyrmaŋyz:
- Jeke mälımetterıŋızdı sūraityn anketelardy toltyrmaŋyz. Eger sılteme arqyly ötseŋız, anketa, saualnamany aşpaŋyz, özıŋız turaly aqparat qaldyrmaŋyz. Naǧyz aksiialar men ūtys oiyndary turaly bılgıŋız kelse, bankterdıŋ resmi saittary men äleumettık jelıdegı paraqşalaryn oqyŋyz.
«Adyrna» ūlttyq portaly
