Norvegterdıŋ ūlttyq qory $1 trln. Qazaqstanda nege qor azaiuda?

5731
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2021/03/97ba4a053165477010b11badd6697f36-600x400-1.jpg
Norvegiia degen el bar. Bılesız ǧoi. 1990-jyly sol norvegter Ūlttyq qor degendı qūrdy. Söitıp mūnaidan, turizmnen jäne basqa saladan tüsken qarjynyŋ bır bölıgın sonda salyp otyrdy. Qazır vikingterdıŋ qory 1 trln dollardan asty. 1 trln dollar!
Mūndai qarjyny bız tüsımızde de körmeitın elmız ǧoi. Norvegter qordaǧy qarjyny türlı bankterge, qūndy qaǧazdarǧa, aksiialarǧa salyp, paiyzdyq ösım alyp otyr. Qaraŋyzşy, jyldyq ösım 10% ǧana delık. Demek, jyl saiyn olar jai ǧana 100 mlrd dollar paida tabady. Taza paida. Qordaǧy qarjy jata beredı. Sūmdyq qarjy ǧoi. 6 mln norveg balqyp-şalqyp kün keşıp jatyr.
Endı bızge keleiık. Bız osy norvegterge qarap ūlttyq qordy qūrdyq. Alǧaşqy qarjyny 2001 jyly "Şevron" kompaniiasynan tüsken paida negızınde qūidyq. Söitıp jyl saiyn qūiyp otyrdyq. 2014-jyly aşyq derekter boiynşa qorda 80 mlrd dollarǧa juyq aqşa jatypty. Artynşa devalvasiia boldy, odaqsymaqqa kırdık (2015-te) qysqasy qūldyrai bastadyq. Teŋgenı ūstap tūruǧa 2 jylda 28 mlrd dollar jūmsadyq. Keiın biudjet tapşylyǧyna salu bastaldy. Byltyr koronavirus kezınde bırneşe märte qorǧa qol saldyq. Qysqasy qor molaimady, ortaidy. Soŋǧy derek boiynşa Ūlttyq qorda 58 mlrd dollar jatyr-mys.
Solai deidı, anyq köre almaǧan soŋ, 100% senımım joq.
Oilaŋyzşy. Qorymyzda norvegterdei 1 trln jatpasa da, 100 mlrd dollar jatsa. Sony türlı aksiialarǧa, qūndy qaǧazdar men paiyzy joǧary bankterge salsaq. Söitıp jylyna 10%-ben tabys tauyp otyrsaq. Jyldyq tabys 10 mlrd dollar bolady. 10 mlrd dollarǧa qanşa auruhana, sport keşenderı, tūrǧyn üiler, mektep salyp, köpır men jol jöndeuge bolady. Myqty universitetter salyp, zerthanalar aşuǧa, ǧylymi jobalardy keŋ auqymda qarjylandyruǧa, gazdandyrudy jyldamdatyp, su mäselesın şeşuge bolar edı. Qazaqstan güldenıp ketedı ǧoi. Bıraq būl arman ǧana.
Ashat QASENǦALİ, «Adyrna» ūlttyq portaly
Pıkırler