Indet el ırgesın söge almaidy

infeksiiasy jer-jahanǧa qarqyndy ja­iyl­a bastaǧanymen, bızdıŋ elge salqyny nauryz aiynan bastap sezıle bastady. Sol uaqytta ındet künnen-künge örşıp, ahual kürdelenıp, 16 nauryzda Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Jarlyǧymen elımızde tötenşe jaǧdai rejımı engızıldı. Sodan berı koronavirus tolqyny bırde küşeiıp, bırde bäseŋsıp, soǧan säikes karantin deitın ındettıŋ «būǧauynan» da bırjola qūtyla qoiǧan joqpyz. Degenmen būl bäleketpen küres bır sät te toqtamai, eldegı epidemiialyq ahual ūdaiy qadaǧalanyp otyr. Indettıŋ taraluy bırşama tyiylyp, şekteu şaralaryn älsıretkenımız kerı äser etıp, jaǧdaidy qaitadan qiyndatyp alǧan kezder boldy. Būǧan mysal retınde byltyr 11 mamyrdan bas­tap karantin jeŋıldetılgennen keiın epidemiialyq ahualdyŋ kürdelengenın keltıruge bolady. Sodan 5 şıldeden bastap talap-tärtıptıŋ küşeiuımen jaǧdai oŋala bastady. Europa men Aziianyŋ bırqatar elınde koronavirus infeksiiasy kürt küşeiıp, ındettıŋ ekınşı tolqyny bastalǧanda elımızdegı ahual tūraqtalyp kele jatqan edı. Būl Ükımettıŋ der kezınde äreket etıp, şılde-tamyz aralyǧynda engızgen şekteuı ındettıŋ jaiyluyn aitarlyqtai şektegenın körsetedı. Indet qos büiırden qysqan qysyltaiaŋ şaqta eŋ bastysy halyqtyŋ amandyǧy ekenı anyq. Būl rette densaulyq saqtau salasyna artylǧan jauapkerşılıktıŋ salmaǧy basym. Jaǧdaidy odan ärı uşyqtyrmau üşın memlekettıŋ küşımen köptegen ıs-şara atqaryldy. Indet dürbeleŋı bastalǧan osy uaqyt aralyǧynda uaqtyly medisinalyq kömek körsetu üşın qalalarda 16 moduldık auruhana salyndy jäne 3 infeksiialyq auruhana qaitajaŋartyldy, sondai-aq 63 ambulatoriialyq-emhanalyq ūiym paidalanuǧa berıldı. Halyqty därı-därmekpen jäne medisinalyq bū­iymdarmen qamtamasyz etu boiyn­şa şaralar qabyldandy. 64 ottegı stan­sasy paidalanuǧa berıldı, medisi­na­lyq ūiymdar ÖJJ apparattarymen (3 264 bırlık) tolyq qamtamasyz etıldı. 185 audan­dyq auruhana 100% rent­­gen-diagnostikalyq qūral­darmen jab­dyqtaldy. Jedel medisinalyq kömek qyzmetıne 1 367 avtokölık satyp alyndy. Jyljymaly medisinalyq ke­şender parkı tolyqtai jab­dyqtaldy. Qazırgı uaqytta koronavirus infek­siiasymen auyratyn nauqastarǧa medi­sinalyq kömek körsetu üşın 51 126 tösektık-oryn rezervı bar. Öŋırlerge 100 jyl­jymaly medisinalyq keşen jet­kızıldı. Audandyq auruhanalar uaqy­tyly diagnostika jürgızu üşın 53 rentgen apparatymen tolyq jabdyqtaldy, onyŋ 49-y otandyq «Aqtöberentgen» zauytynan satyp alyndy. 2020 jyly densaulyq saqtau salasyna investisiialar ösımı 302,5 mlrd teŋgenı qūrady. Būl – 2019 jyldyŋ körsetkışınen (2019 jyly – 124,6 mlrd teŋge) 2,5 ese joǧary. Densaulyq saqtau ministrı Aleksei Soi osynau kürdelı kezeŋde halyq alǧy­syn arqa­laǧan aq jeleŋdı abzal jan­darǧa memleket tarapynan zor qoldau körsetılıp jatqanyn atap öttı. «Epidemiiaǧa qarsy ıs-şaralarǧa tartyl­ǧan medisina qyzmetkerlerıne mate­rial­­dyq qoldau körsetıldı. KVİ-men küreske tıkelei tar­tylǧan qyzmetkerlerge 3 täue­kel toby boiynşa 116 mlrd teŋge mölşerınde üstemeaqy tölendı. Barlyq därıgerlerdıŋ, med­bikelerdıŋ, sanitar­lar­dyŋ, jedel järdem briga­da­larynyŋ, zerthanaşylar men epidemiologtardyŋ virus jūq­tyru qaupıne qaramastan, ın­­detpen kürestegı erlıgı men qaisar­lyǧyn erekşe atap öt­kım keledı. Memleket basşy­synyŋ şeşımınıŋ arqasynda üstemeaqylarmen qatar, 9 myŋnan astam nauqas medisinalyq kö­mekke äleumettık tölemder aldy. Sonymen qatar 2020 jyly dä­rıgerlerdıŋ ortaşa jalaqysy 30%-ǧa, orta medisinalyq qyz­metkerlerdıŋ jalaqysy 20%-ǧa östı», dedı ministr. Prezident osy jyldan bastap därı­gerlerdıŋ jalaqysyn kezeŋ-keze­ŋımen köteru jäne 2023 jylǧa qarai orta­şa jalaqydan ekı jarym ese joǧa­ry deŋgeige jetkızu mındetın qoi­dy. 2021 jyly 247 myŋ medisina qyz­met­kerlerınıŋ jalaqysyn köteruge 222 mlrd teŋgeden astam, 2022 jyly 362 mlrd teŋge, 2023 jyly 557 mlrd teŋge kölemınde qar­jy bölu közdelgen. Osy­laişa 2021 jyly därıgerlerdıŋ orta­şa jalaqysy şamamen 320 myŋ teŋ­genı qūraidy. 2023 jyly būl körsetkıştı 561 myŋ teŋgege deiın jet­kızu josparlanǧan. 2021 jyly orta medi­sinalyq qyzmet­kerlerdıŋ ortaşa jal­aqysy 173 myŋ teŋgenı qūraidy, 2023 jyly 210 myŋ teŋgege deiın jet­kızıledı. Būǧan qosa 2022 jyldan basta­p den­­saulyq saqtau ūiymdarynyŋ medi­si­na­lyq emes qyzmetkerlerınıŋ de jala­qysyn köteru mäselesı pysyqtalyp jatyr. COVID-19 beidaua ındet bolǧan soŋ osy uaqytqa deiın būl aurumen kürestıŋ jalǧyz joly saqtyq şaralaryn qataŋ ūstanu ǧana boldy. Al biyldan bastap ındettıŋ taraluyn bırjola tyiuǧa bastaityn vaksi­nalau bastalyp kettı. Būl amal koronaviruspen küresımızdı äjep­teuır küşeittı. Memleket basşysynyŋ tapsyrmasy boiynşa 2021 jyldyŋ 1 aqpanynan bastap Qazaqstanda koronavirus infeksiiasyna qarsy vaksinalau bastaldy. Bırınşı kezeŋde reseilık «Sputnik V» vaksinasy satyp alyndy. Rekordtyq qysqa merzımde Qaraǧandy far­masevtikalyq keşenınıŋ bazasynda «Sputnik V» vaksinasy öndırısı jüzege asyryldy. Sondai-aq säuır aiynda özımızdıŋ otandyq QazCovid-in vaksinasyn qoldanu josparlanyp otyr. «Halyqqa immunoprofilaktika jasau üşın bız e-gov mobile «Vaksinalau» servisın, sms-habarlamalardy, jeke kabi­nettı paidalanu, sondai-aq «Sifr­l­yq qūjattar» servisıne vaksina­lau pasportyn engızu arqyly IT-teh­no­lo­giialardyŋ mümkındıkterın keŋı­nen paidalanamyz. Vaksinalau jür­gızu turaly derekter ministrlıktıŋ ortalyq­tandyrylǧan aqparat­tyq jüiesınde elektrondy formatta jürgızıledı. Būl vak­­sinalanǧandardyŋ sanyn esep­ke aluǧa jäne vaksinalau kölemın jos­parlau men syrqat­tanuşylyqty boljau üşın bolaşaqta halyqtyŋ im­mun­dyq märtebesın qadaǧalauǧa müm­­­kındık beredı. Sondai-aq mi­­nistrlık profi­laktikalyq egu­lerdı jürgızu, vaksinany tasymaldau jäne saqtau kezınde suyq tızbek şarttaryn saqtau mäselelerı boiyn­şa standartty operasiialyq rä­sım­derdı daiyndady jäne bekıttı. KVİ-ǧa qarsy vaksinalau taktikasy jäne vak­sinalaudyŋ qauıpsızdıgı men tiımdılıgın qamtamasyz etu boiynşa 2 myŋnan astam medisina qyzmetkerı oqytyldy. Bügınde bükıl älem tek vaksinalau bärı­mızge karantinsız tanys ömırge ora­luǧa mümkındık beretının tüsındı. Osyǧan bailanysty barlyq öŋır immunoprofilaktika mäselelerı boiynşa halyqpen aqparattyq-tüsındıru jūmystaryn kü­şeituı qajet», dedı A.Soi. «Üirengen jau atyspaqqa jaqsy» degendei, jalpy ja­ǧamyzdan alǧan būl jamanat ındetpen qalai küresu kerek eke­nın köpşılık tüsıne bastady. Ai­na­lamyzdaǧy adamdar betperde taǧyp, araqaşyqtyq saqtap, talap-tärtıptı ūstanu, auru jūqtyrǧan künnıŋ özınde baibalamǧa salmai, em-dom jasaityn därıgerlerge jügınu siiaqty qarapaiym erejelerdı ünemı qaperınde ūstaidy. Onyŋ üstıne qazır būrynǧydai emes ekpe saldyruǧa niettılerdıŋ qatary da köbeiıp keledı. Mū­nyŋ bärı ındet taraluyn şektep, epidemiialyq ahualdyŋ tūraq­tanuyna yqpal etedı.