29 nauryz – älem halqy süisıne ışetın Koka-Kolanyŋ tuǧan künı. Däl osy künı amerikalyq farmasevt Djon Pamberton susynnyŋ reseptısın oilap tapqan. Ol koka japyraqtaryn qainatyp, oǧan kofein men qantty qosyp Koka-Kolanyŋ alǧaşqy türın daiyndaǧan. Bastapqyda būl susyn tek därıgerdıŋ rūqsatymen därıhanalarda satylǧan.. Keiınırek Frenk Robinson Kolanyŋ bızge tanys logotipın şyǧarǧan. Uaqyt öte susynǧa gaz qosylǧan.
Djon Pemberton dünieden ötken soŋ, Kolanyŋ reseptısın AQŞ käsıpkerı Aza Kendler nebärı 2300 dollarǧa satyp alady. Ol qolanyŋ qūramyna qūpiia bolyp sanalatyn qainatylǧan şöpterdı qosady. Susyn köpşılıkke ūnap, düken sörelerınde satyla bastaidy. 1893 jyly Aza Kendler resmi türde The Coca-Cola brendın tırkeidı.
Ǧasyrdan astam uaqyt ötse de Kola älı künge deiın tūtynuşylardyŋ köŋılınen şyǧyp keledı. Kez-kelgen dastarqannyŋ sänın keltıretın būl susynnyŋ şölıŋdı qandyrudan bölek, ziiany köp. Öz densaulyǧyn oilaityn adamdar sanaly türde būl susynnan bas tartsa, endı bırı jabysqan derttei būl susyndy ışuden aiyǧa almai jür.
Kola tek ziiandy emes, sonymen qatar adam aǧzasyna asa qauıptı önımderdıŋ bırı. Därıgerlerdıŋ paiymdauynşa, Koka-Kola balalardyŋ bas süiegıne, oilau qabıletıne ziianyn tigızedı. Adamnyŋ basqa da bauyr, asqazan syndy aǧzalaryna aitarlyqtai ziianyn keltıredı.
Kolany ışıp emes, tot basqan zattardy, aiǧyzdalǧan äinektı juyp keregıŋızge jaratsaŋyz bolady. Al amerikandyqtar kölıktıŋ motoryn juuǧa paidalanady eken.
Qyzyqty derek: Kolany dünie jüzınde sekundyna 8 myŋ stakany ışıledı eken.
Laura TŪRSYNJAN,
«Adyrna» ūlttyq portaly
