Almatynyŋ bır top tūrǧyny öz problemasyna nazar audarudyŋ tyŋ ädısın tapty. Merzımı ötıp ketken kredittı tölep jürgen äielder siyr men qoidyŋ ışek-qarnyn bankke alyp barǧan. Osy aksiia arqyly ışkı organdaryn satpai, kredittı tölei almaityndaryn körsetkısı keldı, dep habarlaidy «Adyrna» ūlttyq portaly Sputnik Qazaqstan saityna sılteme jasap.
Aksiiaǧa kelgender keibır kredittı bes jyldan astam uaqyt boiy tölemegen. Bırneşe jyl būryn memleket tarapynan olarǧa kredittıŋ bır bölıgın öteuge kömek jasalǧan. Alaida sonyŋ özınde qaryzdy jabuǧa aqşa bolmai tūr.
Mäselen, Saǧida Sūltaniiazova 2007 jyly ipotekamen 17 million teŋgege üi satyp alǧan. Kredittıŋ mölşerlemesı 23 prosent boldy. Bıraq köp ūzamai, aiaǧyn zaqymdap aldy. Sodan qarjylai problemalar bastalyp, tabysy kürt tömendegen. İpotekasyn tölei almai qaldy. Memleket qaryzdyŋ jartysyn öteuge kömektestı. Alaida jalǧyzbasty äiel kredittıŋ qalǧan bölıgın jaba almady. Qazır bankke 3 prosentpen 4 million teŋgenı qaitaru qajet. Ai saiynǧy tölem – 27 myŋ teŋge. Bıraq 55 jastaǧy äiel osy somany da kötere almai otyr.
«Menıŋ kämelet jasqa tolmaǧan balam bar. Al 14-15 jastaǧy balany tärbiege salu oŋai emes. Aiaǧym auyrady, öte qiyn bolyp tūr», - dedı Sūltaniiazova 31 arnaǧa bergen sūhbatynda.Qarjy naryǧyn damytu jäne retteu agenttıgı pandemiia kezınde qaryz alǧan adamdardyŋ jaǧdaiy naşarlamaǧanyn mälımdedı. Adamdar kredittı jiı ala bastady. Al problemalyq qaryzdar azaidy. Oǧan kredittı räsımdeu tärtıbın baqylaudy küşeitu şaralary da äser etken.
«Mäselen tabysy eŋ tömengı künkörıs deŋgeiınen tömen adamdarǧa kredit beruge tyiym salyndy. Tūtynuşylyq kreditterge qatysty talap küşeidı», - deidı agenttık ökılı Azamat Kenje.Al ekonomist Andrei Chebotarevtyŋ oiynşa, keibır adamdar 2019 jylǧy kredittı keşıru şarasy qaita ötkızıledı dep ümıttenedı. Ol kezde ärbır qaryz aluşynyŋ 300 myŋ teŋgesı öteldı. Osy şaramen 440 myŋ adam qamtylǧan bolatyn. Sarapşy ondai jeŋıldıkter masyldyq psihologiiasyna sebep bolady dep sanaidy.
«Men tanityn keibır adamdardyŋ arasynda «Kreditke jaqsy bır aifondy kreditke alamyn da, artynan tölemei qoiamyn» deitın adamdar bar. Bärıbır ekı-üş jyldan keiın keşıre salady. Sonda erteŋ kredittı keşırgen bankterdı qūtqaruǧa tura keledı», - deidı Chebotarev.Sarapşy problemalyq kreditı bar adamdarǧa kömek beru tetıkterınıŋ bar ekenın de eske aldy. Ondai adamdar banktıŋ kredittık komitetıne ötınış jaza alady. Sol jerde prosenttı azaityp beredı, ia bolmasa, kredittı töleu merzımın şegeredı. Alaida ondai jeŋıldıkterdı jappai jasauǧa bolmaidy.
"Adyrna" ūlttyq portaly
