Men aimaqşyl separatizmdı qozdyrdy degen aiyppen bırneşe jyl türmede otyryp, jazamdy ötep kelgenmın. Qazaq halqynyŋ jüzdık, rulyq bölınısın saiasi oiyndarǧa paidalanbaqşy bolǧan aram piǧyldy adamdardyŋ jetegıne erıp ketkenıme älı künge deiın ökınemın. Jıbergen qatelıgımdı moiyndap, halyqtan jariia türde keşırım de sūraǧanmyn. Memlekettıŋ tūtastyǧyn būzu iaki soǧan şaqyru nemese traibalizmge beiım äreket, bıle bılsek, būl - qylmystyŋ ülkenı. Mūndai qylmysty bıreu bılıp jasaidy, bıreu bılmei jasaidy. Sondyqtan ärqaşan osy tärızdes oqiǧalardy taldap, odan sabaq alyp otyru kerek. Būrys jolǧa baǧyt alyp bara jatqan jaǧdailardy qoǧam talqysyna salyp, oŋy men terısın anyqtap otyrǧan jön.
Traibalistık ideianyŋ jetegınde ketıp, separatizmge şaqyrǧanym üşın jazalanyp, özımnıŋ kınämdı moiyndaǧan,iaǧni jaqsy men jamannyŋ ne ekenın tüsıngen men üşın qazırgı bas müfti Nauryzbai Ötpenovtıŋ saiasaty men azamattyq ūstanymy kümän tuǧyzyp jür. «Auruyn jasyrǧan adam öledı» degen maqal bar. Dın salasyndaǧy keleŋsız jaǧdailardy aitpasaq, qoǧamǧa jäne qazaqtyŋ tūtastyǧyna zor nūqsan keledı.
Nauyryzbai Ötpenov Qazaqstan mūsylmandary dıni basqarmasynyŋ töraǧasy bolyp sailanǧaly berı müftiiat moldalary men meşıt qyzmetkerlerınıŋ şyqqan tegın anyqtaityn anketa engızdı. Anketa toltyruşy ūltymen qatar, qai jüzge jatatynyn, qai rudan ekenın jazuǧa mındettı. Kadr ırıkteude Bas müfti engızgen būl nou-hau(jaŋaşyldyq) beker emes eken. Bas müfti oŋtüstıktıŋ tumasy ekenı ömırbaianynda aitylady, bıraq ol kışı jüzdıŋ tama ruynan ekenın köp adam bıle bermeidı. Nauryzbai Ötpenovtyŋ «dıni elita» arasynda bedelı joq, būl jaǧdaidy sarapşylar onyŋ bılımı men şariǧat mäselesın jılıktei almaityn oraşolaqtyǧymen bailanystyrady. Ol bar bolǧany elımızdegı saiasi bilıktegı keibır şeneunıkterge jaǧynyp, solarǧa arqa süiep alǧan. Būl onyŋ «dıni elita» men qarapaiym namazhandar ortasyndaǧy bedelın köterıp tūrǧan joq. Sondyqtan ol özınıŋ pozisiiasyn myǧymdai tüsu üşın traibalizmge jügınıp, özınıŋ ainalasyna rulas nemese kışı jüzdıŋ ökılderın jinai bastaǧan sekıldı. Mūnyŋ mysaly retınde Hazıret Sūltan meşıtıne Erbolat Jüsıpovty bas imam, Erşat Oŋǧarovty naib-mufti etıp taǧaiyndauyn aituǧa bolady. Özı olai-bylai bolyp ketken jaǧdaidy da esepke alyp, Erşat Oŋǧarovty Bas müfti qyzmetıne qoiyp ketudı qamdap jatqany baiqalady.
«Dın men memleket bölek» degen qaǧida dūrys ekenı belgılı. Solai bolsa da Qazaqstan jaǧdaiynda dındarlar saiasi elitaǧa, saiasi elita dın salasyna yqpal etıp otyrady. Qandai bailanysy bar ekenın belgısız, Nūr-Sūltan qalasyna Külgınov äkım bolyp taǧaiyndalǧan soŋ dın salasynda kışı jüz ökılderınıŋ sany kürt östı. Nūr-Sūltan qalalyq dın ısterı jönındegı basqarma jetekşısı Nūrdäulet Älmūqanovtyŋ ömırbaiany müfti Ötpenovtıkımen ūqsas – oŋtüstıkte tuǧan,ruy kışı jüzge jatady. Ol astanada kadr qūryp qalǧandai Aqtöbeden Jandäulet Süleimenovty şaqyrtyp, «Dındı zertteu ortalyǧy» direktorynyŋ orynbasary qyzmetıne taǧaiyndady.
Memlekettıŋ dın salasyn qadaǧalaityn komitetterındegı özgerıster Bas müftidıŋ emın-erkın, qysylyp-qymtyrylmai äreket etuıne daŋǧyl jol aşty. Ol QMDB apparat jetekşısı qyzmetıne Ǧylymbek Mäjievtı, Saraptama jäne dın ısterı bölımınıŋ basşysyna Nūrbek Esmahanbettı, iaǧni «öz adamdaryn» taǧaiyndap aldy.
QMDB men meşıtterge dın kadrlaryn daiyndaityn «Nūr-Mübäräk» universitetın de «Ötpenovtıŋ adamdary» orap aldy. Universiettegı «Äbu-Hanifa atyndaǧy ǧylymi-zertteu ortalyǧyn Şämşadin Kerım basqaryp otyr, al Qairat Qūrmanbaev universitet prorektory boldy. İslam filosofiiasyn tüsınu jäne ony basqa jūrtqa jetkızude arab tılın jetık bılu maŋyzdy ekenın bärı moiyndaidy, bıraq atalǧan adamdardyŋ Bas müfti sekıldı tılge şorqaq ekenın jasyra almaimyz. Mūnda da müftiiattyŋ kadr saiasatyndaǧy traibalistık jelınıŋ keŋ etek jaiyp bar jatqanyn baiqaimyz.
Qazaqstan öz aldyna respublika bolǧaly dın salasynda oŋtüstıktıŋ tumalary basym. Būl Sovetter(keŋester) odaǧy tūsyndaǧy islam ortalyǧynyŋ Būhara qalasy boluymen bailanysty. Sondyqtan imamdar men dın qyzmetkerlerınıŋ seksen paiyzy ūly jüzdıŋ ökılderı edı. Ärine, būl dūrys emes. Meşıt moldasy jergılktı kadrlerden ırıktelu kerek, sonda ol namazhandardyŋ ruhany jan-düniesın jaqsy tüsınedı. Bıraq, ūzaq jyldar boiy qalyptasqan jaǧdaidy kürt özgertuge bolmaidy. Müftiiattyŋ qazırgı kadr saiasaty dın salasynda būrynnan basym pozisiiada bolǧan Ūly jüz ökılderınıŋ Nauryzbai Ötpenovke jäne onyŋ rulastaryna degen jaǧymsyz közqarasyn kün sanap üstemelep keledı. Qazır müftiiat ışınde traibalistık intriga uşyǧyp tūr. Būl ru tügılı ūltqa bölmeitın, barlyq mūsylmandy teŋ sanaityn islam prinsipıne qarama qaişy.
Ärqaşan islam jamaǧaty bılımdar, degdar, ädılettı adamdy imam etıp aldyǧa şyǧarsa ǧana qoǧamnyŋ tūtastyǧy bolatynyn jaqsy tüsıngen. Osy tūrǧydan alǧanda Bas müftidıŋ qazırgı saiasaty memlekettıŋ de, halyqtyŋ da ūly mūratymen üilespeidı.
Tūrarbek Qūsaiynov, «Demos» QB töraǧasy
Ūqsas jaŋalyqtar
