Qorǧanys salasy - är türlı syn men tuyndaǧan mäselelerge beiımdelu qasietıne ie boluy maŋyzdy. Qorǧanys salasy – halyqaralyq qaqtyǧystar men zamanaui qaru naryǧyn zerttep, zerdedep otyruy şart.
«Qorǧanys jäne qaruly küşter turaly» Qazaqstan Respublikasynyŋ Zaŋyna säikes, Qorǧanys ministrlıgı äskeri-tehnikalyq saiasat salasyndaǧy uäkılettı organ bolyp tabylady. Būl qorǧanys vedomstvosyna Qaruly Küşter üşın ǧana emes, sonymen qatar Ūlttyq Gvardiia, ŪQK Şekara qyzmetı, Arnaiy qūramy bar basqa da äskeri qūralymdar üşın qandai qaru-jaraq pen äskeri tehnikanyŋ boluy kerek ekenın anyqtauǧa qūqyly ekenın bıldıredı. Būl köp qyrly ūjymdyq jūmys jäne ol är türlı äskeri qūralymdardyŋ qaruy men tehnikasynyŋ bırıguı men üilesımdılıgın qamtamasyz etu maqsatynda jüzege asady. Qandai äskeri tehnika qajet ekenın tüsınu üşın yqtimal qauıpter men täuekelderdıŋ sipatyn zertteidı, qadaǧalap otyrady. Äskeri mamandar aimaqtaǧy qazırgı saiasi jäne äskeri jaǧdaidy ünemı taldaidy, eldıŋ aumaqtyq tūtastyǧy men täuelsızdıgıne yqtimal qauıpterdı anyqtaidy, älemde bolyp jatqan soǧystar men yqtimal qaruly qaqtyǧystardyŋ sipaty men erekşelıkterın zertteidı. Būl zertteuler men erekşelıkter zamanaui quatty äsker qalyptastyruǧa, qorǧanys salasyna qaru satyp aluǧa negız bolady. Mysaly Qarabaq soǧysynan keiın soqqy jasauşy drondardyŋ artyqşylyqtary körıne bastady, al kerısınşe drondardan qorǧana almaǧan äskeri tehnika türlerıne degen senımsızdık artty. Mıne, osyndai türlı jaǧdailar men qaqtyǧystardy qarap otyru asa maŋyzdy.
Mysaly Afrika, Taiau Şyǧys, Kavkaz ben Auǧanstandaǧy soŋǧy äskeri qaqtyǧystar barlau jäne elektrondy soǧys, ūşqyşsyz äue jüielerı men äue qorǧanysy jüielerı, robototehnikanyŋ maŋyzdylyǧyn arttyrdy. Sonymen qatar türlı memleketterdıŋ, sonyŋ ışınde Qazaqstannyŋ qaruly küşterı tabiǧi jäne tehnogendık sipattaǧy tötenşe jaǧdailardyŋ saldaryn joiuǧa, pandemiia kezınde halyqqa kömek körsetuge qatysady. Būl qosarlanǧan komponentterdı, iaǧni, soǧys uaqytynda ǧana emes, beibıt uaqytta da qoldanuǧa bolatyn qondyrǧylar men jabdyqtardy äzırleu qajettılıgın körsetedı. Äsırese soŋǧy jyldary būl qauıptı de eskere otyryp jūmys ısteudıŋ maŋyzdy ekenı aiqyndaldy.
Olarǧa injenerlık, medisinalyq, radiasiialyq, himiialyq jäne biologiialyq qorǧanys qondyrǧylary kıredı. Ärine oqiǧalardyŋ damuynyŋ barlyq yqtimal ssenariilerın eseptep, olardy qūzyrly memlekettık organdarmen talqylap, el basşylyǧyna Qaruly Küşterdı ūzaq merzımdı perspektivada damytu men qaita qarulandyru boiynşa ūsynystar engızılıp otyrady. Olar bekıtılgennen keiın bölıngen biudjet qarajatyn eskere otyryp, osy ūsynystardy ıske asyratyn vedomstvolyq josparlar äzırlenedı. Būl barlyq eldıŋ qorǧanys salasynda bolatyn qalypty qūjattyq negızder.
Soŋǧy jyldary Qaruly Küşterge köpfunksionaldy Su-30SM ūşaqtary, Mi-35M şabuyldyq tıkūşaqtary, barlaudyŋ är türlı tipterı men «Arlan» brondy maşinalary, «Nūr» men «Roza» qazırgı zamanǧy üş koordinatty radiolokasiialyq stansiialar alyndy. Būl äskerlerdıŋ jauyngerlık mümkındıkterın edäuır arttyruǧa mümkındık berdı. Onyŋ üstıne qazırgı zaman talabyna sai qarulardy alu jalǧasyn taba bermek. Joǧaryda aitqanymyzdai qaruly küşter soqqy jasauşy drondardy aludy arttyrmaq. Ūşqyşsyz drondarǧa qyzyǧuşylyq tudyrǧan Tauly Qarabaq qaqtyǧysynan äldeqaida erterek būl negızde qadamdar jasalyp ta ülgergen edı. 2016 jyly armiia üşın Wing Loong barlauşy jäne soqqy beruşı apparatyn satyp aldy, 2017 jyly Qaruly Küşterde ŪŞQ daiyndaityn ortalyq qūryldy. 2017 jyly Qazaqstan aimaqtyq deŋgeide drondardy üirenu jäne täjıribe almasu maqsatyn közdeitın jarystardy ūsyndy. Halyqaralyq armiia oiyndary aiasynda ūşqyşsyz ūşu apparattarynyŋ operatorlary daiyndalyp, käsıbi deŋgeige jettı.
Bırneşe zymyran jüielerı, artilleriialyq atysty basqaratyn maşinalar, barlau keşenderı, «Barys» brondalǧan doŋǧalaqty maşinalary, äue şabuylyna qarsy qaru jäne basqalary da igerılıp, satyp alynuda. Ǧylymi potensialdy damytu jäne öndırıstıŋ jaŋa türlerın igeru maqsatynda Qorǧanys ministrlıgı äsker ūzaq merzımdı perspektivada qyzyǧuşylyq tanytatyn äskeri önımnıŋ 110 türınıŋ tızımın jasap, İndustriia jäne infraqūrylymdyq damu ministrlıgıne tapsyrdy. Sonymen qatar äskeri-önerkäsıptık käsıporyndardyŋ ökılderın jinap, olarǧa sol mındetterdı şeşu jaǧy da qoiylǧan.
Pandemiia jäne äsker
Qazaqstan äskerı kez kelgen jaǧdaiǧa jyldam beiımdelıp, jaŋa qauıptı eŋseruge baryn salady. Pandemiia jaǧdaiynda Qorǧanys ministrlıgı memlekettık qorǧanys tapsyrysynyŋ qūramyn tez arada özgertıp ülgerdı. Bırınşıden, būl äskeri medisinaǧa qatysty edı. 2020 jyly medisinalyq bölımşelerdıŋ mümkındıkterın arttyru üşın aǧymdaǧy jyly äskerge kıruge tiıs ekı jyljymaly PTR zerthanasy men moduldık dalalyq infeksiialyq auruhana satyp alyndy. Densaulyq saqtau ministrlıgı osyndai qyzmetterdı ūsynuda qiyndyqtar tuyndaǧan şalǧaidaǧy garnizondarda äskeri qyzmetşıler men olardyŋ otbasy müşelerın diagnostikalauǧa mümkındık beretın taǧy ekı jyljymaly PTR zerthanasy qosymşa aludy jön dep tapty. Äsker karantindık şekteulerdı saqtauda, koronavirustyq infeksiiany anyqtauda ülken kömek körsettı. Virus jūǧu qaupı artqyn sätte, äskeri medisina qyzmetkerlerı myŋdaǧan adamnyŋ ömırı üşın jan aiamai kürestı.Qazaqstan qorǧanys salasy osyndai köpqyrly jäne özgermelı üderısterdı bastan keşırıp, beiımdelgış qasietı damyǧan myqty qūrylym.
"Adyrna" ūlttyq portaly
