Platonov qazaqşa, Dändıbaev orysşa söilegen mäjılıs

Platonov qazaqşa, Dändıbaev orysşa söilegen mäjılıs. Men türıkşe söilesem qalai bolady? Ötken aptadaǧy Mäjılıstıŋ jalpy otyrysyna kelgen QR Qorǧanys ministrınıŋ orynbasary Timur Dändıbaev zaŋ jobasyn talqylauda deputat Darhan Myŋbaidyŋ qazaqşa sūraǧyna orysşa jauap berdı. Keibır deputattar sūraǧyna ǧana şala qazaqşa jauap berdı. Onysyn tüsınuge tyrystyq. Al Mäjılıs deputaty, belgılı telejurnalist Artur Platonov osy zaŋ jobasy boiynşa qosymşa baiandamany qazaqşa jasady. Bır quantarlyǧy, Arekeŋnıŋ qazaqşasy vise-ministrdıŋ qazaqşasynan jaqsy şyqty. Men būl oiymdy aityp, Artur Stanislavūlyna alǧysymdy jazyp jıberdım. Söitsem, Mäjılıste ünemı tek memlekettık tılde söiletın deputat Natalia Dementeva da tura osyndai pıkır aitypty oǧan. İä, Artur Platonovtyŋ memlekettık tılde söileuı köp deputattar men ministrlık basşylaryna, tıptı ünemı özge memlekettıŋ tılınde söileitın özımızdıŋ qazaq deputattarǧa da ülgı boldy. Alǧysyma rahmet aituǧa kabinetıme ızdep kelgen Arekeŋe: «Endı deputattyq saualdy da qazaqşa jasaŋyz» dedım qolyn alyp. Arekeŋ soǧan ūmtylyp jürgenın aitty. Kezınde älemdegı elder bır-bırın qyryp jatqan zamanda, qiyn-qystauda qanşama halyqty darhan dalasyndai keŋ qūşaǧyna qysyp, bır tılım nanyn bölıp berıp, aman alyp qalǧan beibıtşıl qazaq halqynyŋ erlıgı men meiırımdılıne rizaşylyǧy retınde küştı film jasaǧan Artur Stanislavūlyna tabys tıledım. Artur Platonov turaly aitqanda, elımızde tüŋǧyş ret 2012 jyly 30 qazanda QR Jurnalisınıŋ etikalyq Kodeksı» qabyldanǧan talqylau eske tüsedı. Sonda men Kodekstıŋ “Käsıbi paryz” atty 1-şı babyna “ŪLTTYQ AQPARATTYQ QAUIPSIZDIKTI saqtau” talabyn ekı ret dauysqa salyp jürıp engızıp edım. Menıŋ ūsynysymdy qoldap, dauys bergenderdıŋ aldyŋǧy qatarynda telejurnalist Artur Platonov boldy. Al sol kezde de būl bapqa basqa- basqa emes, özımız, memleket müddesıne (ūlttyq müdde dep ūǧyŋyz) tıkelei jauapty, memlekettık biudjetten qarjylanyp otyrǧan memlekettık basylymdar qaraityn «Nūr medianyŋ» sol kezdegı basşysy, ana tılınde söilemeitın Erlan Baijanov jalǧyz özı qarsy şyqqan edı… Ötken aptada ǧana Mäjılıstıŋ äleumettık-mädeni damu komitetınde ötken jaŋa zaŋ jobasynyŋ tūsaukeserınde QR Densaulyq saqtau vise-ministrı, Bas sanitar Erlan Qiiasov ta deputattardyŋ qazaqşa sūraǧyna orysşa jauap berıp otyrdy. Menıŋ sūraǧyma da, orysşa zuyldap bara jatyr edı: «Keşırıŋız vise-ministr myrza! Men sızge memlekettık tılde sūraq qoidym, memlekettık tılde jauap beruıŋızdı talap etemın!»-dep toqtatyp tastauǧa tura keldı. Qazaq parlamentıne kelgen qazaq vise-ministrı men tura bır alys şeteldıŋ tılınde sūraq qoiǧandai qinalyp, aqyry keiın jazbaşa jauap bereiın dep qūtyldy. Biyl 3 aqpanda men «Memlekettık tıldıŋ märtebesın anyqtaityn uaqyt jettı» atty «Aq jol» fraksiiasynyŋ deputattyq saualyn jariialaityn jalpy otyrysta Ūlttyq ekonomika ministrı Äset Erǧaliev te deputattardyŋ qazaqşa sūraqtaryna orysşa jauap berıp jatqanda, deputat Berık Düisembiev eskertu jasap, men sol kezdegı deputattyq saualyma qosyp synap, aqjoldyqtardyŋ attanymen zorǧa toqtatqan edık... Köktemde Mäjılıste äleumettık-mädeni damu komitetınde ötken bılımge bailanysty döŋgelek üstelde de vise-ministrı Bibıgül Asylovadan bastap, basşylar da, qosşylar da tügelge juyq orys tılınde söilep, sonda da bızdıŋ eskertuımızdı alyp, baspasözdegı synymyzǧa ūşyraǧan bolatyn. Mäjılıstegı mūndai jaǧdai az emes. 2020 jyly 11 nauryzda Mäjılıstıŋ jalpy otyrysynda deputat Narine Mikaelian Sifrlyq damu, innovasiialar jäne aeroǧaryş önerkäsıbı vise-ministrı Ashat Orazbekke memlekettık tılde bırqatar sūraqtar qoiǧan bolatyn.Özge ūlt ökılı, Parlament deputatynyŋ memlekettık tıldegı sūraǧyna vise-ministr Ashat Orazbek myrza memlekettık tılde emes, Reseidıŋ tılınde jauap bergenı öte soraqy jaǧdai boldy… Oiyna eşteŋe kırıp-şyqpai tūrǧan onyŋ sazaiyn Mäjılıs töraǧasy Nūrlan Nyǧmatullin berıp edı. Memlekettık tılge bailanysty spikerden eskertu almaǧan ministrlık basşylary az şyǧar... İä, ädılın aita ketu kerek, Mäjılıs töraǧasy Nūrlan Nyǧmatullin otyrystyŋ kün tärtıbındegı mäselelerdı resmi türde tek memlekettık tılde jürgızedı. Deputattarǧa qandai ūlt ökılı bolsyn, tek qazaq tılınde söz berıledı. Mäjılıs qabyrǧasyndaǧy basty ekrandaǧy jazbalar tek memlekettık tılde, latyn grafikasyndaǧy qazaq älıpbiımen jazylady. Bızden basqa elderde zaŋ şyǧaruşy organ - parlamentte eldıŋ zaŋyn qataŋ saqtap, deputattar da, ministrlerı de tek memlekettık tılde söileidı. Özge memlekettıŋ tılınde söileu qylmysqa barabar jäit. Anau jyly Türkiia parlamentınde bır deputat sözınıŋ arasynda bır maqaldy keltırmek bolyp, ekı sözdı ǧana özge tılde aitqany üşın mandatynan airyldy. Mıne, özın-özı syilaityn, özgege de syilata bıletın el! Al bızde ministrlerımız memlekettık tıldegı sūraqtardyŋ özıne Resei tılınde jauap berıp, zuyldap tūra beredı. Tılın qorǧai almaǧan Qorǧanys basşylary elın qorǧai alady degenge kım senedı? Qazaq tılın bılmegen Densaulyq salasy basşylary auyrǧan qazaqty qalai emdeidı? Qazaq tılın bılmegen bılım salasyndaǧylar qazaqqa qalai bılım bermek? Mäjılıs komitetterındegı, fraksiialardaǧy otyrystarda, jūmys toptary men jiyndar da memlekettıŋ zaŋyn saqtap, memlekettık tılde jürıp, basymdyq memlekettık tılge berıluı tiıs. Äitpese, PLATONOV QAZAQŞA, DÄNDIBAEV ORYSŞA SÖILEGEN MÄJILISTE men TÜRIKŞE nemese ÖZBEKŞE SÖILESEM QALAI BOLADY? «Aq jol» partiiasy fraksiiasy 2012 jyldan berı köterıp kele jatqan, byltyr «Qazaq ünı» ūlttyq portalynda bır aida 126 myŋ adam talap etıp, qol qoiǧan Memlekettık tıl turaly zaŋ qabyldanbai körgen künımız osy!?.