Britandyq Niukasl universitetınıŋ professory Karim Naiernii sensasiialyq mälımdeme jasady. Ol aldaǧy uaqytta erkeksız bala tuuǧa bolatynyn, tıptı özıŋızden ne qyzyŋyzdan säbi süiu mümkındıgı bar ekendıgın aitty dep habarlaidy «Adyrna» ūlttyq portaly «mk.ru» saityna sılteme jasap.
Sonymen Naierniidıŋ jetekşılıgımen bır top ǧalymdar äieldıŋ süiek kemıgınen ūryq aldy. Dälırek aitqanda, eksperimentter analyq zerthanalyq tyşqandarǧa jürgızıldı. Būl zertteulerge köŋıl bölsek, juyrda äigılı poliaktıŋ «Sex Mission» filmınde erlerdıŋ qatysuynsyz äielderdıŋ köbeiu ideiasy jüzege asuǧa jaqyn siiaqty.Resei Ǧylym akademiiasynyŋ Jalpy genetika institutynyŋ zerthana meŋgeruşısı, biologiia ǧylymdarynyŋ doktory Sergei Kiselevtıŋ aituynşa, būl — eşkım kütpegen jaŋalyq. «Tabiǧatta, ärine, januarlardyŋ bır jynysty türlerı bar. Mysaly, Kavkazda mekendeitın kesırtkelerdı alaiyq. Özdıgınen köşıru mehanizmı olarǧa genetikalyq türde engen. Äielden tuatyn barlyq ūrpaq ony bırınen soŋ bırın qaitalaidy, anasy, äjesı men arǧy äjesı. Būl prosess kesırtke jūmyrtqasyna salynǧan bırdei hromosomalar jiyntyǧyn ekı ese köbeitu arqyly bolady,— deidı S.Kiselev. — Al ūryq aluǧa kelsek, embrionaldy baǧanaly jasuşalardan alynǧan spermatogoniiany (jetılmegen spermatozoid), ärine, alu oŋaiyraq. Öitkenı, būl jasuşalar damudyŋ bastapqy satysynda. Eger sız olarǧa belgılı bır türde äreket etseŋız, onda olardan spermatogoniia paida boluy mümkın. Bıraq süiek kemıgınıŋ jasuşalaryna keletın bolsaq, olar embrionaldy ūlpadan äldeqaida keş jetıledı. Al olardan jetılmegen spermatozoidtardy alu üşın süiek kemıgınıŋ baǧanaly jasuşalarynyŋ damuyn kerı qaitaru qajet, sonda olar jaŋa tuǧan küiıne oralady. Eger britandyqtar däl osylai jetıstıkke jetken bolsa, men nätijenı ǧylymi jetıstık dep atar edım».
Endı myna derekterdı alyp qarasaq, 2007 jyly belgılı bır zertteuşıler toby adamnyŋ süiek kemıgınen alynǧan baǧanaly jasuşalardan spermatozoid tärızdı jasuşalar jasady. Alaida ekı jyldan keiın plagiat turaly aiyptaularǧa bailanysty zertteu alynyp tastalǧan.Sol kezeŋnen 14 jyl ötken soŋ da bügınde baǧanaly jasuşalardan adamnyŋ funksionaldy spermatozoidtaryn qūru mümkındıgı älemnıŋ köptegen ǧalymdary üşın kürdelı mäsele bolyp otyr. Öitkenı, būl bala tua almaityn adamdardyŋ mäselesın bırjola şeşuı mümkın. Būl mäsele töŋıregınde qazır şetel ǧalymdary özara pıkırtalas tuǧyzuda.
S.Kiselev «Eger tyşqandarǧa jürgızılgen zertteuler bärı sättı bolyp şyqsa, bolaşaqta kez kelgen äieldıŋ özınen bosanuǧa mümkındıgı bolady ma?» degen saualǧa: «Būl mümkın bolar edı, bıraq qajet emes. Būl tyǧyz bailanysty jynystyq qatynas siiaqty, nätijesınde ūsqynsyz ūrpaq tuuy mümkın. Menıŋ tüsınuımşe, britandyq ǧalymdar älı de äielderdıŋ jūmyrtqalaryn basqa äielderdıŋ ūryqtarymen ūryqtandyrudy jaqtaidy. Mysaly, ǧalymdar būl ortaq balany qalaityn lesbiiandyq jūptar üşın şeşım bolyp otyrǧandyǧyn jazady», —deidı.Aita ketu kerek, Niukasl universitetı Ūlybritaniia ükımetınen äielderdıŋ süiek kemıgınıŋ baǧanaly jasuşalarymen testıleudı bastauǧa rūqsat sūrady. Jūmystar aldaǧy köktemde bastalady dep kütılude.
«Adyrna» ūlttyq portaly.
