Ūlttyq ekonomika ministrlıgı memlekettık organdarmen (İİDM, EM, İSM, EGTRM) bırlesıp «Qazaqstandyqtardyŋ äl-auqatyn arttyruǧa baǧyttalǧan ornyqty ekonomikalyq ösu» ūlttyq jobasyn äzırledı, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly Ūlttyq ekonomika ministrlıgınıŋ resmi saityna sılteme jasap.
Ūlttyq jobanyŋ bırınşı baǧyty – būl şikızattyq emes sektorǧa investisiialardyŋ ösuı, sondai-aq qūn jasaudyŋ jahandyq jäne öŋırlık tızbekterıne kıru negızınde ekonomikany ärtaraptandyru.
Ekınşı baǧyty - önımdılıgı joǧary jūmys oryndaryn qūru arqyly halyq tabysynyŋ ösuı.
Üşınşı baǧyty - tömen kömırtektı damu trendın eskere otyryp, JEK bazasynda elektrgenerasiianyŋ ozyq damuy.
Joba 5 baǧyttan tūrady, 6 negızgı mındet jäne 13 körsetkış aiqyndalǧan:
İndustriialyq-innovasiialyq damu;
Mūnai-gaz himiiasy keşenın damytu;
Geologiialyq zertteulerdı damytu;
Energetikalyq keşendı damytu;
Şikızattyq emes eksportty ılgerıletu.
«İndustriialyq-innovasiialyq damu» boiynşa bırınşı baǧytta ekı negızgı mındet aiqyndaldy:
1) öŋdeuşı önerkäsıp käsıporyndaryn tehnologiialyq jaŋǧyrtu;
2) öndırıs kölemın ūlǧaitu jäne öŋdeu önerkäsıbı tauarlarynyŋ nomenklaturasyn keŋeitu.
Būl üşın käsıporyndardyŋ jaŋa tehnologiialardy satyp aluǧa jäne engızuge, jabdyqtardy montajdauǧa jäne ıske qosu-jöndeu jūmystaryna, sondai-aq bılıktılıktı arttyruǧa, tehnologiialyq jabdyqtardy satyp aluǧa jäne kredit beru, onyŋ ışınde lizing şarttaryn jaqsartuǧa arnalǧan şyǧyndaryn öteu jönındegı keşendı şaralar äzırlenetın bolady.
Osylaişa, 2025 jylǧa deiın sifrlyq tehnologiialardy paidalanatyn öŋdeu önerkäsıbındegı käsıporyndardyŋ ülesın 23%-ǧa deiın jetkızu josparlanuda. 2025 jyly jabdyqtar men maşinalarǧa negızgı kapitalǧa salynǧan investisiialar 1 trln. teŋgelen astam.
«Öndırıs kölemın ūlǧaitu jäne öŋdeu önerkäsıbı tauarlarynyŋ nomenklaturasyn keŋeitu» mındetı şeŋberınde 418 industriialyq jobany ıske asyru josparlanuda.
2025 jylǧa qarai negızgı kapitalǧa 11 trillionnan astam teŋge investisiia tartylady, sondai-aq öŋdeu önerkäsıbınıŋ önımın eksporttau kölemı 24 mlrd. AQŞ. dollaryna ūlǧaiady. Qūrylǧan jaŋa joǧary bılıktı jūmys oryndarynyŋ sany şamamen 100 myŋdy qūraidy.
2025 jylǧa deiın ıske qosu josparlanǧan ırı jobalardyŋ mysaldary: "Monterra Qasaqstan" JŞS, "Evrohim-Qaratau" JŞS, "Mega Smart" JŞS, "KamLit KZ" JŞS jäne basqalary. Būl rette respublikalyq deŋgeide 50 negızgı joba aiqyndaldy.
«Mūnai-gaz himiiasy keşenın damytu» baǧyty boiynşa syrtqy sūranysty qanaǧattandyru üşın ırı joǧary tehnologiialyq mūnai-gaz himiiasy öndırısterı engızıletın bolady.
2025 jylǧa qarai 5 mūnai-gaz himiia zauytyn paidalanuǧa beru.
1) polipropilen öndırısı;
2) benzin men polipropilenge arnalǧan qospa öndırısı;
3) metanol öndırısı;
4) polietilentereftalat öndırısı;
5) Qaşaǧan ken orny şikızaty bazasyndaǧy gaz öŋdeu zauyty.
Nätijesınde mūnai-gaz himiiasy önımderın öndıru kölemı 360 myŋnan 2 mln.tonnaǧa deiın 5 esege ūlǧaiady, sondai-aq eksport 9 esege (0,15-ten 1,4 mlrd.AQŞ doll) ösedı.
Geologiialyq barlau salasyn damytu investisiialyq tartymdylyqty arttyruǧa jäne geologiialyq materialdardy saqtau men öŋdeu boiynşa qazırgı zamanǧy infraqūrylymmen qamtamasyz etuge baǧyttalatyn bolady.
Aumaqtyŋ geologiialyq zertteluın qamtu 683,9 myŋ şarşy km-ge (1576,5-ten 2 260,4 myŋ şarşy km-ge deiın) ūlǧaiady. Bır qor qoimasy,
2 kern qoimasy salynady jäne 4 kern qoimasy jöndeletın bolady.
Törtınşı baǧyt ekonomika men halyqtyŋ ösıp kele jatqan qajettılıkterın qanaǧattandyru maqsatynda energetikalyq keşendı jaŋǧyrtudy közdeidı.
2025 jylǧa deiın jūmys ıstep tūrǧan elektr stansiialaryn jaŋǧyrtu esebınen 5 404 MVt qosymşa quattardy, onyŋ ışınde 2 400 MVt JEK quattaryn, 1 400 MVt bu – gaz qondyrǧylaryn jäne 1 604 MVt ıske qosu josparlanuda.
Sondai-aq, Batys Qazaqstan, Atyrau jäne Maŋǧystau oblystary arasynda ekınşı tızbek (220 kV) salu josparlanuda.
Qabyldanǧan şaralardyŋ nätijesınde elektr energiiasyn öndırudıŋ jalpy kölemındegı JEK-ten alynatyn elektr energiiasynyŋ ülesı 6%-ǧa jetedı. Jobalardy ıske qosu ekonomikanyŋ elektr energiiasyna qajettılıgın 120 mlrd.kVts deiın öteudı qamtamasyz etedı.
Şikızattyq emes eksportty ılgerıletu baǧyty boiynşa şikızattyq emes eksport kölemın 41 mlrd. AQŞ doll. deiın ösıru mındetı şeşıletın bolady.
Būl üşın jaŋa eksporttauşylardy ösıruge jäne jūmys ıstep jatqan eksporttauşylardyŋ qūzyretterın arttyruǧa baǧyttalǧan eksporttyq akselerasiia baǧdarlamasyn damytu jalǧasady.
1000 belsendı eksporttauşynyŋ syrtqy naryqtarǧa şyǧuy qamtamasyz etıletın bolady.
Sonymen qatar 350-ge juyq eksporttauşyny elektrondyq sauda platformalaryna (Alibaba, Amazon, OZON) şyǧaru josparlanuda.
Memlekettık etalondardyŋ halyqaralyq talaptarǧa säikestıgın qamtamasyz etu üşın synaq zerthanalyq bazalarynyŋ 30%-y (250-den astam) jaŋǧyrtylatyn bolady.
Eksporttauşylardy syrtqy naryqtarǧa ılgerıletu mynadai şaralar esebınen qoldau tabady:
- eksport aldyndaǧy jäne eksporttyq qarjylandyru;
- saqtandyru, ainalym qarajatyn tolyqtyruǧa qarjylandyru;
- Eksporttauşylardyŋ şyǧyndaryn öteu (sauda sörelerı men sauda alaŋdaryn jalǧa alu, şeteldık sertifikattaudan, akkreditteuden, inspeksiiadan ötu, tauarlardy şetelde jarnamalau, şeteldık körmelerge, forumdarǧa, järmeŋkelerge, konkurstarǧa qatysu);
- eksporttauşylardyŋ kölık şyǧyndaryn öteu.
Nätijesınde şikızattyq emes tauarlardyŋ eksporty 14-ten 29 mlrd. AQŞ dollaryna ūlǧaiady. Körsetıletın qyzmetter eksportynyŋ ösuı 2,4 esenı (5-ten 12 mlrd. AQŞ doll.) qūrady.
Ūlttyq jobany qarjylandyrudyŋ jalpy kölemı 15,9 trln.teŋgenı qūraidy, onyŋ ışınde respublikalyq biudjette 402 mlrd. teŋge qarastyrylǧan. 15,5 trln teŋge jeke investisiialar tartu közdelıp otyr.
Ūlttyq jobany ıske asyru nätijesı 2025 jyly mynadai nysanaly körsetkışterge qol jetkızu bolady:
- 102 myŋnan astam jaŋa tūraqty jūmys orny;
- eŋbek önımdılıgınıŋ 20%- dan astamǧa ösuı;
- öŋdeu önerkäsıbı önımderın öndıru kölemın 1,5 esege ūlǧaitu.
- şikızattyq emes eksportty 41 mlrd. AQŞ dollaryna deiın ekı esege ūlǧaitu.
- JEK-ten elektr energiiasynyŋ ülesı generasiianyŋ jalpy kölemınıŋ 6%-yn qūraidy.
Ūlttyq joba Jalpyūlttyq basymdyqtardy jäne eldı damytudyŋ 2025 jylǧa deiıngı ūlttyq josparyn ıske asyru üşın qalyptastyryldy jäne 2025 jylǧa qarai ornyqty ekonomikalyq ösudı 5%-ten tömen emes deŋgeide qamtamasyz etuge baǧyttalǧan.
"Adyrna" ūlttyq portaly
