Qazaqstan muzeilerın aqparattyq-ädıstemelık qoldauǧa arnalǧan «Kazmuseum.kz» qorynyŋ ūiymdastyruymen jäne Qazaqstannyŋ Türkiiadaǧy Elşılıgı, Türkiia Respublikasy Mädeniet jäne turizm ministrlıgınıŋ qoldauymen Türkiia astanasyAnkarada QR Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ «Ruhani jaŋǧyru» memlekettık baǧdarlamalyq maqalasynda körsetılgen mındetterdı jüzege asyru maqsatynda Qazaqstan muzeilerınıŋ qyzmetkerlerı «Muzei salasyndaǧy jaŋa tehnologiialar: «Muzei restavrasiiasy, qor saqtau jäne muzei turizmı» atty halyqaralyq taǧylymdamaǧa qatysty.
Qazaqstandyq mamandardyŋ täjıribe almasu jäne bılıktılıgın arttyru sapary Anadoly mädenietterı muzeiınen bastaldy. Muzei direktory Enver Saǧyr Türkiia muzeilerınıŋ erekşelıkterımen tanystyra otyryp, qazaqstandyq ärıptesterımen aldaǧy uaqytta bırlesken jobalardy jüzege asyruǧa niettı ekendıgın jetkızdı.
«Muzei ısı salasynda Türkiianyŋ öz erekşelıgı bar. Bızde būl salada belgılı standarttar qalyptasqan. Sondyqtan muzei ǧimaratyn salu ısınen bastap, ışkı ärbır jūmysyna jıtı män beremız. Muzeiımız arheologiialyq qazbalar kezınde tabylǧan qūndylyqtarmen tyǧyz bailanysty bolǧandyqtan, qazba jūmystaryn da jürgızemız. Negızınen būl ıspen elımızdıŋ joǧary oqu oryndary ainalysady. Oqu oryndary ūiymdastyrǧan qazba jūmystary ärine muzeilermen bırlese jürgızıledı», - dedı E.Sagyr.
Anadoly mädenietterı muzeiımen tanysu barysynda qazaqstandyq mamandar Türkiianyŋ AQŞ, Ūlybritaniia, Fransiia tärızdı elderdegı muzeilerınen ūlttyq tarihi qūndylyqtary bolyp sanalatyn eksponattaryn qaitaryp alu jūmystaryna erekşe män berdı. Mysaly, byltyrǧy jyly muzeige Osman memleketı tūsyna tän eksponattyŋ bırneşeuı qaitaryp alynǧan eken.
Sonymen qatar, qazaqstandyq muzei qyzmetkerlerı Etnografiia muzeiı, Suret jäne müsın muzeiı, «Türkiia II-şı Ūly Ūlttyq Mäjılısı» respublikalyq muzeiı tärızdı ırı muzeilerınıŋ de jūmystarymen keŋırek tanysuǧa mümkındık aldy. Atap aitsaq, muzeilerdıŋ qor tolyqtyru, tarihi nysandardy muzeilendıru, balalarmen jūmys ısteu, ekspozisiia zaldaryn kütıp ūstau, «muzeiler barşaǧa qoljetımdı boluy kerek» siiaqty prinsipterımen jūmys ısteuı qazaqstandyq mamandardyŋ köŋılınen şyqty.
Is-sapardyŋ josparyna säikes qazaqstandyq mamandarǧa Ankaranyŋ restavrasiia jäne konservasiialau laboratoriiasynyŋ täjıribesımen jaqynnan tanysuǧa mümkındıgı boldy. Atalǧan laboratoriia qazırgı uaqytta Türkiianyŋ ortalyq aimaǧy men Ankaranyŋ bırneşe muzeiınıŋ jūmysyn qamtamasyz etıp otyr. Laboratoriia direktory Chengiz Ozduoǧly turizm salasynyŋ jäne sonyŋ ışınde muzei ısınıŋ damuyna bailanysty laboratoriia jūmystaryna sūranystyŋ öte joǧary ekendıgın aitty.
«Türkiia boiynşa däl osyndai 10 laboratoriia bar. Barlyǧy de muzeiler men muzeilık mekemelerge qyzmet körsetedı. Jūmystarymyz negızınen qabyldau, resmi tırkeu, aldyn ala qorytyndy jasau, laboratoriialyq tekserısten ötkızu, kelıp tüsken eksponattardy mamandarǧa bekıtu jäne restavrasiialau, tapsyru tärızdı kezeŋderden tūrady. Bızdıŋ laboratoriiamyzda qalypqa keltıru qiyndyǧy öte joǧary bırtalai eksponattar «qaita tırıldı». Būl ıstegı täjıribemız öte mol», - dedı Ch.Ozduogly.
Qazaqstandyq mamandardy laboratoriiadaǧy metall, mata jäne äinekpen jūmys ısteuge arnalǧan rentgendık zamanaui tehnologiialar erekşe qyzyqtyrdy.
Muzei mamandarynyŋ ıs-sapary barysynda Atatürık mavzoleiı jäne muzeiımen tanysyp köru şarasy ūiymdastyryldy. Ankaranyŋ tarihi qorǧandary men meşıtterın jäne monumentaldyq eskertkışterın tamaşalau tärızdı mädeni şaralarmen de tolyqtyryldy.
Taǧylymdamanyŋ resmi kezeŋınde Türkiianyŋ Mädeniet jäne turizm ministrlıgı Mädeni mūralar jäne muzeiler bas direksiiasynyŋ basşysy Iаlchyn Kurt bastaǧan muzei basşylary men qyzmetkerlerı qazaqstandyq delegasiiamen kezdesıp, ekıjaqty pıkır almasty.
Jiyndy aşqan Iа.Kurt türkı älemınıŋ ruhani bailyǧy jäne bügıngı künge deiın saqtalǧan tarihi jädıgerler turaly egjei-tegjei mälımet berıp, ekı bauyrlas el arasyndaǧy mädeni-gumanitarlyq saladaǧy qarym-qatynastyŋ nyǧaiuyna zor üles qosqan Elbasynyŋ rölın atap öttı. Būdan keiıngı kezekte muzeilerdı damytu boiynşa Qazaqstan men Türkiia arasyndaǧy bailanysty küşeituge niet bıldırgendıgın jetkızdı. Sondai-aq, Anadolu jerınıŋ özı aspan asty muzei ekendıgın aita kele, «Türkiianyŋ muzeilerı ortalyqtandyrylǧan basqaru jüiesı arqyly basqarylady. Qazırgı uaqytta direksiiaǧa tıkelei 201 memlekettık, 239 jeke muzei qaraidy. Türkiia boiynşa muzeidegı eksponattardyŋ sany 3 mln-nan asady. Muzeilerımız derbes qūndylyǧymen erekşelenedı. Jūmystary jaǧynan da san aluan ekendıgın aitqym keledı», - dep bas direktor mälımet berdı.
Türkiia tarapy «Türkiiadaǧy muzei ısı», «Restavrasiia jäne konservasiia baǧytyndaǧy jūmystar», «Ekspozisiialar, jaŋa muzeilerdıŋ aşyluy» syndy taqyryptar boiynşa baiandama jasaǧan bolsa, öz kezegınde qazaqstandyq delegasiia Elbasynyŋ Qazaqstan halqyna arnaǧan Joldauy men «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasy boiynşa negızgı baǧyttardy atap ötıp, muzei salasynyŋ damuy jäne jaŋa tehnologiiany paidalanuy mäselelerıne qatysty tolyq aqparat berdı.
Jiyn soŋynda şaranyŋ ūiymdastyruyna qoldau bıldırgen TR Mädeniet jäne turizm ministrlıgıne alǧys aityp, tılek bıldırgen «Kazmuseum.kz» qorynyŋ jetekşısı Nūrserık Jolbarys: «Muzei ısı salasynda Qazaqstannyŋ qalyptasqan öz dästürı bar. Degenmen, bız dästürlerımızdı jetıstıkterımen tolyqtyryp otyrudy qalaimyz. Jetıstıkterge özara täjıribe almasu, yqpaldastyqtar arqyly jetuge bolatynyn tüsınemız. Sondyqtan, bız Türkiianyŋ ozyq täjıribesımen tanysuǧa niettımız», - dep, türık qatysuşylaryna estelık syilyqtardy tabys ettı.
Öz kezegınde ministrlık ökılderı qazaqstandyq mamandarǧa öz tarapynan arnaiy sertifikattar tapsyrdy.
Maŋyzy zor taǧylymdamanyŋ qorytyndysy qorytyndysy retınde Qazaqstannyŋ Türkiiadaǧy Elşısı Abzal Saparbekūly muzei qyzmetkerlerımen kezdesu ötkızdı. Kezdesu barysynda Elşı ekı el arasyndaǧy qarym-qatynastary turaly mälımet berdı.
«Qazaqstan muzei mamandarynyŋ belsendılıgıne täntımız. Ankaradaǧy ıs-saparlaryŋyz sızder üşın paidaly bolatyndyǧyna jänejinaǧan bılıktılık men körgen-bılgenderıŋızdı el müddesı üşın jūmsaityndaryŋyzǧa kämılsenemız. Elımızde «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasy boiynşa atqarylyp otyrǧan ıs-şaraly qyruar. Qazırgı taŋda türık aǧaiyndar būl baǧdarlamaǧa qyzyǧuşylyq tanytyp otyr. Osy baǧytta qyzmet etuımız qajet. Türkiiada muzei salasy turizmnıŋ özegıne ainalǧan. Bızge de osy salany ary qarai damytu boiynşa jūmysymyzdy jalǧastyruymyz kerek», - dedı A.Saparbekūly.
Aita öteiık, Qazaqstan muzeilerın aqparattyq-ädıstemelık qoldauǧa arnalǧan «Kazmuseum.kz» qorynyŋ ūiymdastyruymen ötken būl taǧylymdamaǧa Astana, Almaty, Taldyqorǧan, Türkıstan, Atbasar, Jezqazǧan, Esık qalalarynan kelgen muzei mamandary qatysty.
«Muzei ısı salasynda Türkiianyŋ öz erekşelıgı bar. Bızde būl salada belgılı standarttar qalyptasqan. Sondyqtan muzei ǧimaratyn salu ısınen bastap, ışkı ärbır jūmysyna jıtı män beremız. Muzeiımız arheologiialyq qazbalar kezınde tabylǧan qūndylyqtarmen tyǧyz bailanysty bolǧandyqtan, qazba jūmystaryn da jürgızemız. Negızınen būl ıspen elımızdıŋ joǧary oqu oryndary ainalysady. Oqu oryndary ūiymdastyrǧan qazba jūmystary ärine muzeilermen bırlese jürgızıledı», - dedı E.Sagyr.
Anadoly mädenietterı muzeiımen tanysu barysynda qazaqstandyq mamandar Türkiianyŋ AQŞ, Ūlybritaniia, Fransiia tärızdı elderdegı muzeilerınen ūlttyq tarihi qūndylyqtary bolyp sanalatyn eksponattaryn qaitaryp alu jūmystaryna erekşe män berdı. Mysaly, byltyrǧy jyly muzeige Osman memleketı tūsyna tän eksponattyŋ bırneşeuı qaitaryp alynǧan eken.
Sonymen qatar, qazaqstandyq muzei qyzmetkerlerı Etnografiia muzeiı, Suret jäne müsın muzeiı, «Türkiia II-şı Ūly Ūlttyq Mäjılısı» respublikalyq muzeiı tärızdı ırı muzeilerınıŋ de jūmystarymen keŋırek tanysuǧa mümkındık aldy. Atap aitsaq, muzeilerdıŋ qor tolyqtyru, tarihi nysandardy muzeilendıru, balalarmen jūmys ısteu, ekspozisiia zaldaryn kütıp ūstau, «muzeiler barşaǧa qoljetımdı boluy kerek» siiaqty prinsipterımen jūmys ısteuı qazaqstandyq mamandardyŋ köŋılınen şyqty.
Is-sapardyŋ josparyna säikes qazaqstandyq mamandarǧa Ankaranyŋ restavrasiia jäne konservasiialau laboratoriiasynyŋ täjıribesımen jaqynnan tanysuǧa mümkındıgı boldy. Atalǧan laboratoriia qazırgı uaqytta Türkiianyŋ ortalyq aimaǧy men Ankaranyŋ bırneşe muzeiınıŋ jūmysyn qamtamasyz etıp otyr. Laboratoriia direktory Chengiz Ozduoǧly turizm salasynyŋ jäne sonyŋ ışınde muzei ısınıŋ damuyna bailanysty laboratoriia jūmystaryna sūranystyŋ öte joǧary ekendıgın aitty.
«Türkiia boiynşa däl osyndai 10 laboratoriia bar. Barlyǧy de muzeiler men muzeilık mekemelerge qyzmet körsetedı. Jūmystarymyz negızınen qabyldau, resmi tırkeu, aldyn ala qorytyndy jasau, laboratoriialyq tekserısten ötkızu, kelıp tüsken eksponattardy mamandarǧa bekıtu jäne restavrasiialau, tapsyru tärızdı kezeŋderden tūrady. Bızdıŋ laboratoriiamyzda qalypqa keltıru qiyndyǧy öte joǧary bırtalai eksponattar «qaita tırıldı». Būl ıstegı täjıribemız öte mol», - dedı Ch.Ozduogly.
Qazaqstandyq mamandardy laboratoriiadaǧy metall, mata jäne äinekpen jūmys ısteuge arnalǧan rentgendık zamanaui tehnologiialar erekşe qyzyqtyrdy.
Muzei mamandarynyŋ ıs-sapary barysynda Atatürık mavzoleiı jäne muzeiımen tanysyp köru şarasy ūiymdastyryldy. Ankaranyŋ tarihi qorǧandary men meşıtterın jäne monumentaldyq eskertkışterın tamaşalau tärızdı mädeni şaralarmen de tolyqtyryldy.
Taǧylymdamanyŋ resmi kezeŋınde Türkiianyŋ Mädeniet jäne turizm ministrlıgı Mädeni mūralar jäne muzeiler bas direksiiasynyŋ basşysy Iаlchyn Kurt bastaǧan muzei basşylary men qyzmetkerlerı qazaqstandyq delegasiiamen kezdesıp, ekıjaqty pıkır almasty.
Jiyndy aşqan Iа.Kurt türkı älemınıŋ ruhani bailyǧy jäne bügıngı künge deiın saqtalǧan tarihi jädıgerler turaly egjei-tegjei mälımet berıp, ekı bauyrlas el arasyndaǧy mädeni-gumanitarlyq saladaǧy qarym-qatynastyŋ nyǧaiuyna zor üles qosqan Elbasynyŋ rölın atap öttı. Būdan keiıngı kezekte muzeilerdı damytu boiynşa Qazaqstan men Türkiia arasyndaǧy bailanysty küşeituge niet bıldırgendıgın jetkızdı. Sondai-aq, Anadolu jerınıŋ özı aspan asty muzei ekendıgın aita kele, «Türkiianyŋ muzeilerı ortalyqtandyrylǧan basqaru jüiesı arqyly basqarylady. Qazırgı uaqytta direksiiaǧa tıkelei 201 memlekettık, 239 jeke muzei qaraidy. Türkiia boiynşa muzeidegı eksponattardyŋ sany 3 mln-nan asady. Muzeilerımız derbes qūndylyǧymen erekşelenedı. Jūmystary jaǧynan da san aluan ekendıgın aitqym keledı», - dep bas direktor mälımet berdı.
Türkiia tarapy «Türkiiadaǧy muzei ısı», «Restavrasiia jäne konservasiia baǧytyndaǧy jūmystar», «Ekspozisiialar, jaŋa muzeilerdıŋ aşyluy» syndy taqyryptar boiynşa baiandama jasaǧan bolsa, öz kezegınde qazaqstandyq delegasiia Elbasynyŋ Qazaqstan halqyna arnaǧan Joldauy men «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasy boiynşa negızgı baǧyttardy atap ötıp, muzei salasynyŋ damuy jäne jaŋa tehnologiiany paidalanuy mäselelerıne qatysty tolyq aqparat berdı.
Jiyn soŋynda şaranyŋ ūiymdastyruyna qoldau bıldırgen TR Mädeniet jäne turizm ministrlıgıne alǧys aityp, tılek bıldırgen «Kazmuseum.kz» qorynyŋ jetekşısı Nūrserık Jolbarys: «Muzei ısı salasynda Qazaqstannyŋ qalyptasqan öz dästürı bar. Degenmen, bız dästürlerımızdı jetıstıkterımen tolyqtyryp otyrudy qalaimyz. Jetıstıkterge özara täjıribe almasu, yqpaldastyqtar arqyly jetuge bolatynyn tüsınemız. Sondyqtan, bız Türkiianyŋ ozyq täjıribesımen tanysuǧa niettımız», - dep, türık qatysuşylaryna estelık syilyqtardy tabys ettı.
Öz kezegınde ministrlık ökılderı qazaqstandyq mamandarǧa öz tarapynan arnaiy sertifikattar tapsyrdy.
Maŋyzy zor taǧylymdamanyŋ qorytyndysy qorytyndysy retınde Qazaqstannyŋ Türkiiadaǧy Elşısı Abzal Saparbekūly muzei qyzmetkerlerımen kezdesu ötkızdı. Kezdesu barysynda Elşı ekı el arasyndaǧy qarym-qatynastary turaly mälımet berdı.
«Qazaqstan muzei mamandarynyŋ belsendılıgıne täntımız. Ankaradaǧy ıs-saparlaryŋyz sızder üşın paidaly bolatyndyǧyna jänejinaǧan bılıktılık men körgen-bılgenderıŋızdı el müddesı üşın jūmsaityndaryŋyzǧa kämılsenemız. Elımızde «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasy boiynşa atqarylyp otyrǧan ıs-şaraly qyruar. Qazırgı taŋda türık aǧaiyndar būl baǧdarlamaǧa qyzyǧuşylyq tanytyp otyr. Osy baǧytta qyzmet etuımız qajet. Türkiiada muzei salasy turizmnıŋ özegıne ainalǧan. Bızge de osy salany ary qarai damytu boiynşa jūmysymyzdy jalǧastyruymyz kerek», - dedı A.Saparbekūly.
Aita öteiık, Qazaqstan muzeilerın aqparattyq-ädıstemelık qoldauǧa arnalǧan «Kazmuseum.kz» qorynyŋ ūiymdastyruymen ötken būl taǧylymdamaǧa Astana, Almaty, Taldyqorǧan, Türkıstan, Atbasar, Jezqazǧan, Esık qalalarynan kelgen muzei mamandary qatysty.
KAZMUSEUM.KZ
