28 qazanda Qazaqstan men Qytai şekaradaǧy jük tasymaly boiynşa kelısımge kelıp, körşımız poiyzdardy täulıktık qabyldau sanyn köbeitetının mälım ettı. Al otandyq käsıpkerler bolsa, mäsele şeşılgenşe şyǧynǧa belşesınen batyp ülgergen. Nätijesınde naryq oiynşylary tauar qūnyn qymbattatuǧa mäjbür, al būl qarapaiym tūtynuşynyŋ qaltasyna salmaq saluda, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly "inbusiness.kz-ke" sılteme jasap.
Qytai şekarasynda üş myŋ, Qazaqstan jaǧynda jetı myŋ vagon öte almai tūr. Būl — üş kün būrynǧy mälımet. Al künı keşe ǧana ekı eldıŋ qūzyrly organdarynyŋ kelıssözı nätijesınde Qytai şekarasynda tūrǧan jüktıŋ jartysy qazannyŋ soŋyna deiın Qazaqstanǧa jöneltıledı degen aqparat tarady. Qazan aiynyŋ aiaqtaluyna ekı kün qaldy, şekaradaǧy üş myŋ vagon jüktıŋ jartysy QHR-dan Qazaqstanǧa qalai ötkızetını belgısız. Al jyl boiy qordalanǧan mäseleden öndırıs kölemı azaiyp, kompaniialar qyzmetkerlerın qysqartyp, Qazaqstan naryǧynda qymbatşylyq sezıle bastady. Qytai tarapynda älbette mūndai mäsele joq. Tıptı Europaǧa jüretın jük poiyzdary da azaimaǧan.QHR aqparat agenttıkterınıŋ habarlauynşa 2021 jyldyŋ alǧaşqy jetı aiynda Alaşankou arqyly Europaǧa jük tielgen 3 561 poiyz öttı. Şyŋjaŋ-Ūiǧyr avtonomiialyq audany keden basqarmasynyŋ mälımetınşe, körsetkış 35%-ǧa ösken. Qazır Germaniianyŋ Duisburg qalasyna ǧana kün saiyn Qytaidan tört poiyz barady. Būl aldaǧy uaqytta köbeiuı mümkın. Öitkenı temırjol Qytai üşın eŋ tiımdı qūral bolyp tūr. Mäselen, Volvo vagondary Qytaiǧa bır jarym ai teŋız jolynyŋ ornyna 16 künde jetkızıledı. Sonymen qatar Qytaida QHR-Europa baǧytynyŋ arqasynda jūmys oryndary da köbeigen.
QR Ūlttyq tasymaldauşysynyŋ QHR-daǧy ökıldıgınıŋ basşysy Erık Äubäkırovtıŋ BAQ-qa bergen sūhbatynda Qytaida temırjol tasymaly sūranysqa ie ekenın aitady."Osy sebeptı oǧan tüsetın jükteme joǧary. Äue tasymaly qymbat jäne az ǧana jüktı tasymaldauǧa bolady, teŋız jükterınıŋ qūny joǧary jäne ūzaq uaqyt alady. Al avtokölıkter, özderıŋız bıletındei, uaqytşa toqtatyldy. Qytai tarapynyŋ negızgı sūranysy EO-daǧy konteinerlık poiyzdarǧa, ükımet olarǧa subsidiia böledı. Sondai-aq Europa baǧytyna barlyq trafiktıŋ 90%-y keledı, al Ortalyq Aziia baǧytynda – bar bolǧany 10%", – deidı spiker.
Qytaidyŋ Europaǧa erekşe köŋıl bölıp otyrǧanyn Almaty qalalyq "Atameken" Käsıpkerler palatasynyŋ basşysy Aituar Qoşmambetov te rastady. Qytaidan Qazaqstan arqyly Europaǧa tranzitpen jöneltıletın tauarlardyŋ erkın ötuıne rūqsat etılgen. Bıraq qazaqstandyq käsıpkerler tapsyrys bergen jükterın emın-erkın ala almai otyr."Soŋǧy ekı aidan berı käsıpkerler Qytai tarapynan ötkızu qabıletınıŋ 5-6 esege derlık tömendegenıne şaǧymdanady jäne QHR ökılderı onyŋ obektivtı sebepterın körsetpeidı. Osyǧan bailanysty memlekettık satyp alular men "Samūryq-Qazyna" qorynyŋ satyp alularynyŋ jekelegen qatysuşylary zardap şegude, öitkenı olar öz mındettemelerın şarttarda belgılengen merzımde oryndai almaidy. Olar kütpegen jaǧdailar turaly anyqtama alu üşın bızge jügınedı. Osyndai 50-den astam ötınış bar. Qytaimen būl jaǧdaidy retteu üşın ükımetke ötınışterdı jetkızdık. Qazır Syrtqy ıster ministrlıgı Qytaimen kelıssözder jürgızıp jatyr", – dedı Aituar Qoşmambetov.
"Şekarada jiylǧan jüktı berı ötkızuge kedergı Qazaqstannyŋ ekonomikasyna aitarlyqtai sezılıp tūr. Kiım-keşek pen aiaq kiım, elektronika, üi toqyma būiymdary, tıptı balalar oiynşyqtarynyŋ baǧasy ösıp jatyr. Mūnyŋ barlyǧyn derlık Qytaidaǧy zauyttar şyǧarady, jüktıŋ şekaradaǧy tūryp qaluy, porttar men temırjol vokzaldarynda keptelıs tauardyŋ tüpkılıktı qūnynyŋ sözsız ösuıne äkeledı. Būǧan Qytai arqyly keletın japoniialyq, koreialyq tauardy qosyŋyz. Olar da şekara kıdırıp qala beredı. Soŋǧy ekı jylda qazaqstandyq ekspeditorlar öz qyzmetterınıŋ qūnyn 40%-ǧa derlık arttyruǧa mäjbür bolǧan. Almatydaǧy "Stroi-siti" qūrylys bazaryndaǧy satuşylardyŋ aituynşa qūrylys materialdarynyŋ qūnyn biyl 10 ret qymbattatuǧa mäjbür bolǧan. Al biznes jük tasymalyndaǧy kedergıden mlrd-taǧan şyǧynǧa battyq dep otyr. Mysaly, alkogolsız susyndar men sok öndıruşıler 10,7 mlrd teŋge şyǧyn şekken."Jüktıŋ keşıguı 100 künge deiın jetuı mümkın, bır bölıgı mamyr aiynan bastap elge kıre almaidy. Būl önım qūnynyŋ qymbattauyna äkelıp soǧady", – deidı BAQ-qa bergen sūhbatynda QR alkogolsız susyndar men şyryndar öndıruşıler qauymdastyǧynyŋ direktory Äliia Mamytbaeva.
Susyn öndıruşıler sonymen qatar keibır şikızatty da ala-almai otyrǧanǧa ūqsaidy. Nätijesınde keibır kompaniialar önım kölemı men qyzmetkerlerın qysqaruǧa mäjbür. Al basqa elderden alu önım qūnyn qatty qymbattatuǧa itermeleidı. Mūndai qiynşylyq Qazaqstannyŋ Qytaimen bailanysy bar kez-kelgen salasynda tuyndaǧan.Almaty qalalyq "Atameken" Käsıpkerler palatasynyŋ basşysy Aituar Qoşmambetovtyŋ aituynşa, qalyptasqan kedergıler bırınşı kezekte almatylyq käsıpkerlerge qiyndyq tudyrady. Öitkenı olardyŋ köpşılıgı Qytaidan tauar men şikızat satyp aluǧa den qoiǧan, sonymen qatar eldıŋ basqa öŋırlerıne jöneltumen ainalysady. Mäselen, Qytaidan şikızat satyp alǧan jeŋıl jäne toqyma önerkäsıbı salasyndaǧy 10 käsıporyn palatadan kömek sūraǧan. Atalǧan mäsele aldaǧy ailarda şeşılmese, būl qala ekonomikasyna da yqpal etedı. "Halyq tūtynatyn tauarlarǧa keletın bolsaq, äzırge eş qiyndyq, şaǧymdar joq, öitkenı jetkızuşıler aldaǧy mausymǧa arnalǧan kiım-keşek pen basqa da tauarlarǧa tapsyrys berude. Alaida şekaradaǧy mäsele taǧy 2-3 aiǧa sozylsa, bazarlar men sauda üilerınde keibır tauarlardyŋ tapşylyǧy nemese baǧasy kürt köterıluı mümkın degen pıkırdı joqqa şyǧarmaimyz", – dedı palata basşysy. Qūralai Qūdaibergen
"Adyrna" ūlttyq portaly.
