ASTANA. QazAqparat - Anadoly atyrabynda qazaqtyŋ qara dombyrasyn kümbırletıp jürgen bır tuysymyz bar. «Naǧyz qazaq qazaq emes, naǧyz qazaq - dombyra» deseŋız, sol ruhani bailyǧyŋyzǧa essız ǧaşyqtyŋ bırı - Sedat Solakoǧly. Qazaqstannan barǧan önerpazdardyŋ eŋ bırınşı ızdeitını Sedat bolǧandyqtan, bızdıŋ änşı-küişılerımız «Türkiiada Sedatymyz bar» deidı eken. Osydan-aq onyŋ öner ortasyndaǧy qal-qadırın ūǧa berıŋız. «QazAqparat» HAA oqyrmandaryn bügın şeteldegı küişımen tanystyrudy jön körgen edı.
Dombyrany kördım de «Qazaq degen kım?» degen sūraqqa jauap ızdedım - Sedat Solakoǧly, būǧan deiıngı bır sūhbatyŋyzda dombyrany üirenuge äjeŋızdıŋ türtkı bolǧanyn aitqan ekensız. Osy rette dombyrany alǧaş qolǧa alǧan şaqty eske tüsırsek...
- Sedat Solakoǧly, būǧan deiıngı bır sūhbatyŋyzda dombyrany üirenuge äjeŋızdıŋ türtkı bolǧanyn aitqan ekensız. Osy rette dombyrany alǧaş qolǧa alǧan şaqty eske tüsırsek...
- Men 1980 jyly Ystanbūlda ömır esıgın aştym. Sol qalada liseide oqydym. Dombyraǧa qyzyǧuşylyǧym bylai bastaldy: bala kezde türıktıŋ baǧlama üiırmesıne baryp jürgen bolatynmyn. Üide baǧlamamen türıktıŋ küilerın şertıp otyratyn edım. Jasy 85-ten asqan äjem bır künı maǧan «Balam, maǧan dombyra tartyp berseŋşı» dep sūraǧan edı. Bıraq, ol şaqta dombyrany bıldık pe? Aŋ-taŋ bolǧanmyn. Jyldar ötıp, eseigen şaqta Ystanbūldaǧy bır konsertke baryp, Mūstafa Būiyrǧan esımdı türkiialyq qazaq dombyramen än şyrqaǧanda menıŋ esıme «būl baiaǧy äjemnıŋ sūrap jüretın aspaby emes pe edı?» dep esıme tüstı. Dombyraǧa bırden ǧaşyq boldym. Kümbırlei jönelgende öne-boiym dırıl qaǧyp, özgeşe küige enetın em. Dombyrany kördım de «Qazaq degen kım?» degen sūraqqa jauap ızdedım. Keiın qazaqtar tūratyn audanǧa baryp, olarmen jaqyn aralasa bastadym.
Sedat Solakoǧlynyŋ bırde-bır otyrysy dombyrasyz ötpeidı Bızdıŋ arǧy tegımız -
Qyrym qypşaqtary. Negızı Rumyniia arqyly Türkiiaǧa köşken jūrtpyz. Bır sözben bärımız tuyspyz. Qazaq tuystarym maǧan dombyrany üirettı. Bıraq, tereŋırek üirenu kerektıgın oilap, aqyry Qazaqstanǧa at basyn būrdym. Negızı Qūrmanǧazy konservatoriiasyna barǧym kelgen edı. Bıraq, ol üşın ekı jyl daiyndyq oquym kerek boldy. Türkıstandaǧy Ahmet Iаsaui atyndaǧy qazaq-türık universitetıne tapsyryp, muzykalyq bölımıne tüsıp, 2003-2008 jyldar aralyǧynda atalǧan oqu ornyn üzdık student bolyp bıtırdım.
T.Jürgenov atyndaǧy Qazaq ūlttyq öner akademiiasy. Qaiyrǧazy Tölen, Sedat Solakoǧly men Ramazan Stamǧaziev.
- Qyzyqty äŋgıme bastadyŋyz. Şyny kerek, dombyraǧa äues şeteldıkter barşylyq. Degenmen, Qazaqstandaǧy öner ortasy Sızdı qalai qabyldady?
- Türkıstanda oqyp jürgenımde dombyraǧa qatty berıldım. Küi tarttym, dästürlı änderdı oryndadym. Künıne 5-6 saǧatymdy daiyndyqqa arnaityn edım. Oqu ornyndaǧy mūǧalımderdıŋ bergen sabaqtaryna ǧana emes, Almaty men Şymkent, Taraz qalasyna baryp, önerımdı ūştaumen boldym.
Menıŋ Almatyda - Baqyt Qarabalinnıŋ balasy Däuren Älımbai degen dosym bar. Sol kısıden köp sabaq aldym. Ol menı qazaqtyŋ ülken önerpazdarymen tanystyrdy. 2007 jyly qazaqtyŋ eŋ däulesker küişılerınıŋ bırı - Aigül Ülkenbaevamen tanystym. Ol menı şäkırtım dep qabyldady. Men üşın būdan artyq quanyş bar ma? Tälımın aldym. Qazaqstanda bıraz ataqty adamdarmen aralasyp, dos boldyq. Künı bügınge deiın aralasyp, bır-bırımızge qonaqqa baryp tūramyz. Byltyr nauryzda T.Jürgenov atyndaǧy öner akademiiasy arnaiy şaqyrdy. Qazaqtyŋ «Nauryz» küiın oryndap, bır jasap qaldyq.
Türkiiaǧa qazaqtyŋ ansamblderı jiı kelıp tūrady. Bız de olarǧa baryp tūramyz. Qazaqstannan barǧan kez kelgen ansambl menı ızdep tabady. «Türkiiada jalǧyz emespız - Sedatymyz bar» deidı. Menı jaqyn tartatyndaryna qatty rizamyn.
Sedat Solakoǧly Astanadaǧy Türkiia qazaqtarynyŋ konsertınde
Dombyra - Qūdaidyŋ qazaqqa bergen baǧa jetpes syiy - Qazaqpen dostastyrǧan dombyra jaily ne tüidıŋız? Estuımızşe, 10 jylǧa juyq uaqyt Türkiiada şäkırt tärbielep jürgenge ūqsaisyz... - Dombyra - qūdaidyŋ qazaqqa bergen baǧa jetpes syiy. Men dombyrasy bar qazaqty qūrmetteimın. Dombyra degen öte qūdırettı aspap. Onyŋ qasietın sözben aityp jetkızu mümkın emes. Dombyra - ol basqaşa filosofiia.
2008 jyly oqu bıtırgennen keiın Türkiiaǧa qaittym. Bır jarym ai jūmyssyz jürdım. Osy kezde maǧan «Qazaq mädenietı» qoǧamynan telefon arqyly habarlasyp, «Sedat bauyrym, senı Türkiiaǧa keldı dep estıdık» dep menı şaqyryp aldy. Osylaişa, qoǧamnyŋ qoldauymen jas balalarǧa dombyra üirete bastadym. 2008-2010 jyldar aralyǧynda bıraz bala dombyra üirendı. Ekı jyl üzılıs boldy. 2012-2014 jyldar arasynda jūmysty qaita qolǧa aldym. Biyl dombyra üiretıp jürgenıme 10 jyldai uaqyt bolyp qalypty.
2017 jyly keibır jaǧdaiǧa bailanysty sabaqtar bolmai qaldy. Men qazır Ystanbūldan 150 şaqyrym qaşyqtyqtaǧy Sakariia degen qaladamyn. Sol qalanyŋ äkımşılıgınde qazır saksafon tartamyn. Bıraq, dombyra ärdaiym qolymda. Är uaqytta osy dombyrany konsertterge şyǧyp, şertıp jüremın.
- Türkiiada dombyraǧa degen qyzyǧuşylyq qandai? Bälkım, keleşekte josparlaryŋyz da bolar? -
Türkiiada dombyraǧa degen qyzyǧuşylyq joǧary. Irı universitetter dombyra turaly leksiia oquǧa, seminarlarǧa şaqyryp jatyr. Dombyra maǧan köp jol aşty. Qazır de bırşama küilerımdı oryndaǧan kompakt disk jazdyq. Keleşekte ony şyǧaramyz. Türkiiadaǧy ataqty kompozitorlarmen jūmys jasaluda.
Ənşı-kompozitor aǧamyz Beşır Ahmet Köse aǧamyz osynda jiyrma jyldai qazaq önerın Türkiiada tanytyp jürgen azamat. Men dombyrada süiemeldesem, ol kısı özınıŋ «Altai tauym», «Ata jūrtym» siiaqty ənderın sahnada oryndap jür. Menı janynan qaldyrǧysy kelmeidı. Astanaǧa baryp, konsert qoidyq. Qazır sol kısımen köp jūmys jürgızıp jatyrmyz.
Aitqanymdai, 2008 jyldan dombyra sabaqtarymyz bastalyp kettı. Dombyra üiırmesıne qazaqtyŋ balalary aǧyla bastady. Men däl Qazaqstandaǧy ädıspen käsıbi deŋgeide notasyn qaǧazǧa tüsırıp, tälım berdım. Osyndaǧy magistraturada dombyra turaly dissertasiia qorǧadym. Türık tılınde dombyra üirenu ädıstemesın jazdym. Ol eŋbegım qazır Türkiianyŋ Bılım ministrlıgınıŋ qarauynda jatyr. Saraptamadan ötıp jatsa, zaŋdy türde memlekettık qyzmet oryny sanalatyn - şyǧarmaşylyq ortalyqtarda dombyradan sabaq beru mümkındıgı tuady. Mäselen, Mädeniet üiı siiaqty oryndarda, Türkiiadaǧy Halyqty önerge baulu ortalyqtarynda arnaiy dombyra üirenu üiırmelerı aşylady. Üiırmenıŋ qarajatyn memleket köteretın bolady.
Sedat Solakoǧly şäkırtterımen bırge
- Sūhbat bergenıŋız üşın köp rahmet. Eŋbegıŋızge tolaǧai tabys tıleimız! Sedat Solakoǧlymen äŋgımeleskennen keiın şäkırtterınıŋ bırı Taǧa Iаsin Malqūşty sözge tarttyq. «Saryarqany», «Köŋılaşar» men «Adaidy» şertkende alpys ekı tamyryŋdy iıtetın küişı ören 1999 jyly Ystanbūlda tuǧan eken.
«Sedat aǧamyzdyŋ soŋynan 2008 jyldan berı erıp jürmız. Qazaq jastarynyŋ Sedat aǧaǧa aitar alǧysy zor. Äkem Abdul Selam men şeşem Ümıt kışkene kezımnen qazaq ekenımızdı sanamyzǧa sıŋırıp keledı. Dombyra kursynyŋ jürıp jatqanyn estıgende, menı bırden Sedat aǧaǧa apardy. Qazır köptegen konsertterde dombyramen öner körsetıp jürmız. «Qazaq mädenietı» qoǧamyna da alǧysymyz şeksız. Keleşekte Qazaqstanǧa saparlap, önerdegı aǧa-äpkelerımnen de tälım alǧym keledı», - deidı Taǧa Iаsin Malqūş.
Beşır Ahmet Köse men Sedat Solakoǧly
Taǧa Iаsin Malqūş
Sedat Solakoǧlynyŋ bırde-bır otyrysy dombyrasyz ötpeidı Bızdıŋ arǧy tegımız -
Qyrym qypşaqtary. Negızı Rumyniia arqyly Türkiiaǧa köşken jūrtpyz. Bır sözben bärımız tuyspyz. Qazaq tuystarym maǧan dombyrany üirettı. Bıraq, tereŋırek üirenu kerektıgın oilap, aqyry Qazaqstanǧa at basyn būrdym. Negızı Qūrmanǧazy konservatoriiasyna barǧym kelgen edı. Bıraq, ol üşın ekı jyl daiyndyq oquym kerek boldy. Türkıstandaǧy Ahmet Iаsaui atyndaǧy qazaq-türık universitetıne tapsyryp, muzykalyq bölımıne tüsıp, 2003-2008 jyldar aralyǧynda atalǧan oqu ornyn üzdık student bolyp bıtırdım. T.Jürgenov atyndaǧy Qazaq ūlttyq öner akademiiasy. Qaiyrǧazy Tölen, Sedat Solakoǧly men Ramazan Stamǧaziev.
- Qyzyqty äŋgıme bastadyŋyz. Şyny kerek, dombyraǧa äues şeteldıkter barşylyq. Degenmen, Qazaqstandaǧy öner ortasy Sızdı qalai qabyldady?
- Türkıstanda oqyp jürgenımde dombyraǧa qatty berıldım. Küi tarttym, dästürlı änderdı oryndadym. Künıne 5-6 saǧatymdy daiyndyqqa arnaityn edım. Oqu ornyndaǧy mūǧalımderdıŋ bergen sabaqtaryna ǧana emes, Almaty men Şymkent, Taraz qalasyna baryp, önerımdı ūştaumen boldym.
Menıŋ Almatyda - Baqyt Qarabalinnıŋ balasy Däuren Älımbai degen dosym bar. Sol kısıden köp sabaq aldym. Ol menı qazaqtyŋ ülken önerpazdarymen tanystyrdy. 2007 jyly qazaqtyŋ eŋ däulesker küişılerınıŋ bırı - Aigül Ülkenbaevamen tanystym. Ol menı şäkırtım dep qabyldady. Men üşın būdan artyq quanyş bar ma? Tälımın aldym. Qazaqstanda bıraz ataqty adamdarmen aralasyp, dos boldyq. Künı bügınge deiın aralasyp, bır-bırımızge qonaqqa baryp tūramyz. Byltyr nauryzda T.Jürgenov atyndaǧy öner akademiiasy arnaiy şaqyrdy. Qazaqtyŋ «Nauryz» küiın oryndap, bır jasap qaldyq.
Türkiiaǧa qazaqtyŋ ansamblderı jiı kelıp tūrady. Bız de olarǧa baryp tūramyz. Qazaqstannan barǧan kez kelgen ansambl menı ızdep tabady. «Türkiiada jalǧyz emespız - Sedatymyz bar» deidı. Menı jaqyn tartatyndaryna qatty rizamyn.
Sedat Solakoǧly Astanadaǧy Türkiia qazaqtarynyŋ konsertınde
Dombyra - Qūdaidyŋ qazaqqa bergen baǧa jetpes syiy - Qazaqpen dostastyrǧan dombyra jaily ne tüidıŋız? Estuımızşe, 10 jylǧa juyq uaqyt Türkiiada şäkırt tärbielep jürgenge ūqsaisyz... - Dombyra - qūdaidyŋ qazaqqa bergen baǧa jetpes syiy. Men dombyrasy bar qazaqty qūrmetteimın. Dombyra degen öte qūdırettı aspap. Onyŋ qasietın sözben aityp jetkızu mümkın emes. Dombyra - ol basqaşa filosofiia.
2008 jyly oqu bıtırgennen keiın Türkiiaǧa qaittym. Bır jarym ai jūmyssyz jürdım. Osy kezde maǧan «Qazaq mädenietı» qoǧamynan telefon arqyly habarlasyp, «Sedat bauyrym, senı Türkiiaǧa keldı dep estıdık» dep menı şaqyryp aldy. Osylaişa, qoǧamnyŋ qoldauymen jas balalarǧa dombyra üirete bastadym. 2008-2010 jyldar aralyǧynda bıraz bala dombyra üirendı. Ekı jyl üzılıs boldy. 2012-2014 jyldar arasynda jūmysty qaita qolǧa aldym. Biyl dombyra üiretıp jürgenıme 10 jyldai uaqyt bolyp qalypty.
2017 jyly keibır jaǧdaiǧa bailanysty sabaqtar bolmai qaldy. Men qazır Ystanbūldan 150 şaqyrym qaşyqtyqtaǧy Sakariia degen qaladamyn. Sol qalanyŋ äkımşılıgınde qazır saksafon tartamyn. Bıraq, dombyra ärdaiym qolymda. Är uaqytta osy dombyrany konsertterge şyǧyp, şertıp jüremın.
- Türkiiada dombyraǧa degen qyzyǧuşylyq qandai? Bälkım, keleşekte josparlaryŋyz da bolar? -
Türkiiada dombyraǧa degen qyzyǧuşylyq joǧary. Irı universitetter dombyra turaly leksiia oquǧa, seminarlarǧa şaqyryp jatyr. Dombyra maǧan köp jol aşty. Qazır de bırşama küilerımdı oryndaǧan kompakt disk jazdyq. Keleşekte ony şyǧaramyz. Türkiiadaǧy ataqty kompozitorlarmen jūmys jasaluda.
Ənşı-kompozitor aǧamyz Beşır Ahmet Köse aǧamyz osynda jiyrma jyldai qazaq önerın Türkiiada tanytyp jürgen azamat. Men dombyrada süiemeldesem, ol kısı özınıŋ «Altai tauym», «Ata jūrtym» siiaqty ənderın sahnada oryndap jür. Menı janynan qaldyrǧysy kelmeidı. Astanaǧa baryp, konsert qoidyq. Qazır sol kısımen köp jūmys jürgızıp jatyrmyz.
Aitqanymdai, 2008 jyldan dombyra sabaqtarymyz bastalyp kettı. Dombyra üiırmesıne qazaqtyŋ balalary aǧyla bastady. Men däl Qazaqstandaǧy ädıspen käsıbi deŋgeide notasyn qaǧazǧa tüsırıp, tälım berdım. Osyndaǧy magistraturada dombyra turaly dissertasiia qorǧadym. Türık tılınde dombyra üirenu ädıstemesın jazdym. Ol eŋbegım qazır Türkiianyŋ Bılım ministrlıgınıŋ qarauynda jatyr. Saraptamadan ötıp jatsa, zaŋdy türde memlekettık qyzmet oryny sanalatyn - şyǧarmaşylyq ortalyqtarda dombyradan sabaq beru mümkındıgı tuady. Mäselen, Mädeniet üiı siiaqty oryndarda, Türkiiadaǧy Halyqty önerge baulu ortalyqtarynda arnaiy dombyra üirenu üiırmelerı aşylady. Üiırmenıŋ qarajatyn memleket köteretın bolady.
Qazaqtyŋ dästürın qanşalyqty tereŋ bılseŋ, dombyrany sonşalyqty şeber oryndaisyŋ
Sedat Solakoǧly şäkırtterımen bırge
- Sūhbat bergenıŋız üşın köp rahmet. Eŋbegıŋızge tolaǧai tabys tıleimız! Sedat Solakoǧlymen äŋgımeleskennen keiın şäkırtterınıŋ bırı Taǧa Iаsin Malqūşty sözge tarttyq. «Saryarqany», «Köŋılaşar» men «Adaidy» şertkende alpys ekı tamyryŋdy iıtetın küişı ören 1999 jyly Ystanbūlda tuǧan eken.
«Sedat aǧamyzdyŋ soŋynan 2008 jyldan berı erıp jürmız. Qazaq jastarynyŋ Sedat aǧaǧa aitar alǧysy zor. Äkem Abdul Selam men şeşem Ümıt kışkene kezımnen qazaq ekenımızdı sanamyzǧa sıŋırıp keledı. Dombyra kursynyŋ jürıp jatqanyn estıgende, menı bırden Sedat aǧaǧa apardy. Qazır köptegen konsertterde dombyramen öner körsetıp jürmız. «Qazaq mädenietı» qoǧamyna da alǧysymyz şeksız. Keleşekte Qazaqstanǧa saparlap, önerdegı aǧa-äpkelerımnen de tälım alǧym keledı», - deidı Taǧa Iаsin Malqūş.
Beşır Ahmet Köse men Sedat Solakoǧly
Taǧa Iаsin Malqūş
inform.kz
