Täuelsızdıkke 30 jyl: Şymkent qalasynyŋ infraqūrylymy qarqyndy damuda

Täuelsızdıktıŋ 30 jyly ışınde Şymkent qalasynyŋ infraqūrylymy qarqyndy damydy. On jylǧa josparalanatyn jūmystar üş jyl ışınde atqarylyp, jol, auyz su, kögıldır otyn el igılıgıne berıldı. Osyndai jūmystardyŋ nätijesınde halyqty auyz sumen qamtu deŋgeiı – 98 paiyzǧa, gazben qamtamasyz etu – 93 paiyzǧa, al sapaly elektrmen qamtu körsetkışı 97 paiyzǧa jetetın bolady. Jalpy, 2023 jylǧa deiın şahar tūrǧyndary 100 paiyz sapaly auyz suǧa, 100 paiyz tabiǧi gazǧa, 2025 jylǧa deiın 100 paiyz sapaly elektr quatyna qosylady. Kez kelgen şahardyŋ şym-şytyryq şaruasy bar. Tūtas tynystaityn megapolistıŋ tırşılıgı türlı salanyŋ sättı qabysuyna da bailanysty bolady. Qala men onyŋ tūrǧyndary üşın äleumettık sala da, ekonomika men mädeniet te maŋyzy. Degenmen, kündelıktı tūrmysta oiyp tūryp oryn alatyn qajettılıktıŋ bırı infraqūrylym ekenı dausyz. Şymkent – Qazaqstan boiynşa aumaǧy eŋ ülken qala. Üşınşı megapolis territoriiasy 1 170 şarşy şaqyrymdy alyp jatyr. Qaladaǧy şaǧynaudan, eldımeken, tūrǧyn alaptardyŋ infraqūrylym jüiesın üilestırıp, tūrmystyq qajettılıkterdı jetkızu jauapkerşılıgı ülken jūmys ekenı anyq. Äsırese, 2014 jyly Şymkentke körşı audandardan 42 eldımeken qala aumaǧyna ötken soŋ infraqūrylym mäselesınıŋ özektılıgı arta tüstı. Bır mezette qalalyq atanǧan jüzdegen myŋ tūrǧyndy sol qala ömırınıŋ igılıgı sanalatyn gaz, sapaly elektr jaryǧy men taza auyz su, qala berdı kärız jüiesımen qamtamasyz etu mındetı tūrdy. Alǧa oza aitar bolsaq, jergılıktı bilık būl mındettı tiıstı därejede atqaruda. Būl turaly qala äkımı Mūrat Äitenovtıŋ şılde aiynda Ortalyq kommunikasiialar qyzmetınde ötken baspasöz brifingınde mälımdeldı. – Osydan üş jyl būryn, 19 mausym künı Elbasy Nūrsūltan Äbışūly Nazarbaevtyŋ Jarlyǧymen Şymkentke respublikalyq qala märtebesı berılgen bolatyn. Būl tarihi şeşım Şymkenttıŋ tynysyn aşty desem, artyq aitqanym emes. Ekonomika ösımı qala infraqūrylymyna da qarqyn berdı. 2019-2021 jyldary şaharda jalpy ūzyndyǧy 853,5 şaqyrym jol töseledı. Būryn mūnşa jol 10 jylda salynatyn. Biyldy qosa eseptegende, soŋǧy üş jylda, 18 tūrǧyn alabyna auyz su qosylyp, 60 myŋ tūrǧyn taza su tūtynyp otyr. Üş jylda 7 tūrǧyn alaby tabiǧi gazǧa qosylyp, 29 500 adam qyzyǧyn körıp otyr. Nätijesınde, biyl jyl soŋynda auyz sumen qamtu deŋgeiı – 98 paiyzǧa, gazben qamtamasyz etu – 93 paiyzǧa, al sapaly elektrmen qamtu körsetkışı 97 paiyzǧa jetetın bolady. Jalpy, 2023 jylǧa deiın halyq 100 paiyz sapaly auyz suǧa, 100 paiyz tabiǧi gazǧa, 2025 jylǧa deiın 100 paiyz sapaly elektr quatyna qosylady, – degen edı Mūrat Äitenov. Şahar basşysynyŋ mälımdeuınşe, tūrǧyndardy sapaly auyz sumen qamtamasyz etu üşın 3 magistraldy su qūbyry, 10 eldımekenge auyz su qūbyry, 3 magistraldy kärız qūbyry jäne 16 ışkı oramdyq nysan, tabiǧi gaz boiynşa №3 AGRS jäne 2 magistraldy, 11 eldımekenge gaz qūbyry, 3 qosalqy elektr stansiiasy men 15 eldımekende ışkı jüienıŋ qūrylysy jürude. Eldımeken infraqūrylymy degende, köz aldymyzǧa, eŋ aldymen, elektr jaryǧy keletını bar. Rasynda da samaladai jarqyraǧan köşeler men ǧimarattar qala körkın aşa tüserı sözsız. Būl tūsta jalpy aita ketetın jait – Şymkentte elektr quatymen qamtamasyz etu jolǧa qoiylǧan. Aldaǧy uaqytta jaǧdai būdan da jaqsaryp, qalalyqtar sapaly elektr quatyna qol jetkıze alady. Olai deitınımız, tamyz aiynda Şymkent üşın maŋyzdy energetikalyq nysan – Bozaryq qosalqy stansiiasy ıske qosyldy. Nätijesınde 250 myŋǧa juyq tūrǧyn sapaly elektr jaryǧyna qol jetkıze alady. Saltanatty aşylu räsımıne qala äkımı Mūrat Äitenov te qatysqan osynau strategiialyq nysannyŋ qūrylysy 2015 jyly bastalǧan edı. – Qūrylys tolyq aiaqtalyp, bırneşe täulık boiy stansiiadaǧy transformatorlar men agregattarǧa joǧary kerneulı elektr quaty berıldı, synaq jūmystary sättı öttı. Şahar infraqūrylymy üşın asa maŋyzdy būl nysan Memleket basşysynyŋ tapsyrmasy aiasynda jüzege asyryldy. Bozaryq qosalqy stansiiasy qalanyŋ bazalyq energetika keşenı sanalady. Endı aldaǧy uaqytta būl elektr stansiiasyna 5 qosalqy stansiia qosylyp, elektr energiiasyn alady, – dedı Şymkent qalasynyŋ energetika jäne infraqūrylymdy damytu basqarmasynyŋ basşysy Boranbai Bolatbekov. Qazırgı taŋda «Nūrsät», «Astana-1» jäne «Astana-2» qosalqy stansiialaryndaǧy jūmys aiaqtalyp qaldy. Al «1-M-1» stansiiasyndaǧy qūrylys jalǧasyp, «Yntymaq» qosylqy stansiiasynyŋ jobalyq-smetalyq qūjattary äzırlenude. Nätijesınde, qalanyŋ soltüstık bölıgınde ornalasqan Asar-2, Tūran, Yntymaq-2, Soltüstık saiajai, Batys, Bozaryq, Qainarbūlaq, Şymkent siti, Dostyq jäne Nūrsät – barlyǧy 10 şaǧynaudandy sapaly elektr quatymen qamtu mümkındıgı tuady.