İnfliasiia 2022 jyly älemde ekonomikalyq ösımnıŋ baiaulauyna yqpal etedı, būl mūnai baǧasynyŋ azdap tömendeuıne jäne teŋge baǧamynyŋ tüzetıluıne äkeluı mümkın, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly 365info.kz-ke sılteme jasap.
2022 jyl qarsaŋynda köpşılıktı aldaǧy 12 aida älemdık ekonomika men Qazaqstan ekonomikasyn ne kütıp tūr degen sūraq qyzyqtyrady. Köptegen halyqaralyq qarjy instituttary oŋ boljam jasaidy. Mysaly, qarjylyq qyzmetter salasyndaǧy älemdık köşbasşy JP Morgan sarapşylary bügıngı taŋda pandemiianyŋ älemdık ekonomikaǧa äserı älsırep jatqanyn, bıraq älı de damyǧan jäne damyp kele jatqan naryqtarǧa äser etetının atap öttı. Al 2022 jyly ol ıs jüzınde toqtaidy.
Euraziialyq damu bankınıŋ (EADB) sarapşylary älemde infliasiialyq qysym 2022 jyly saqtalady, bıraq jahandyq sūranys dinamikasy qalypqa tüsıp, ūsynys ūlǧaiǧan saiyn azaiady dep esepteidı. Olardyŋ boljamy boiynşa, 2022 jyly Qazaqstanda JIÖ 4,2%-ǧa ösedı, al infliasiia 6%-ǧa deiın tömendeidı.
Mūnyŋ bärı infliasiiaǧa bailanysty
TeleTrade kompaniiasynyŋ aǧa sarapşysyArtem Furmanov atap ötkendei, 2021 jyly älemdık ekonomika joǧary qarqynmen östı. Būl negızınen tauarlardyŋ sūranysy men şyǧarylymy arasyndaǧy alşaqtyqtyŋ jabyluyna bailanysty boldy. Sonymen qatar, jalpy lokdaun kezınde tauarlar öndırısı logistikalyq tızbekterdıŋ üzıluıne jäne käsıporyndardyŋ toqtap qaluyna bailanysty öndırıstıŋ jetkılıksızdıgıne bailanysty kürt tömendedı.
— Osy tūrǧyda älemde infliasiia oryn aldy, ol endı odan ärı belsendı ösuge kedergı bolady. Bıraq älemdık qarjy daǧdarysynyŋ bastaluy ekıtalai. Kerısınşe, būl baiaulaudy älemdık ekonomikanyŋ ösu qarqynyn qalypqa keltıru jäne ortaşa mänderge oralu dep atauǧa bolady. Qazaqstan Ūlttyq Bankınıŋ baǧalauyna säikes, 2022 jyly eldıŋ JIÖ ösımı 3,9-4,2% diapazonynda bolady. Būryn 4,1-4,4% deŋgeiınde ösu kütılgen bolatyn. Eger Qazaqstan Ūlttyq bankı infliasiiany jeŋe almasa, epidemiologiialyq jaǧdai covid-19 jaŋa ştammdarynyŋ paida boluyna bailanysty naşarlasa aǧymdaǧy boljam kelesı jyly odan ärı tömendeu jaǧyna qarai qaita qaraluy mümkın, - dep atap öttı sarapşy.Küres şaralary Onyŋ boljauynşa, baǧanyŋ jalpy deŋgeiınıŋ ösu qarqynyn tömendetu üşın Qazaqstannyŋ Ortalyq bankı basqa da älemdık ortalyq bankter siiaqty aqşa-nesie saiasatyn qataŋdatatyn bolady.
- Retteuşı bazalyq mölşerlemenıŋ bastalǧan ūlǧaiuyn 2022 jyly jalǧastyruy mümkın. Eger infliasiia tömendemese, Ūlttyq bank qazır 1,05%-ǧa teŋ (bazalyq mölşerleme – infliasiia 9,75% – 8,7% = 1,05% – red. ) Qazaqstan üşın 3-3,7% diapazonynda bolatyn beitarap naqty mölşerlememen (infliasiia Ūlttyq Banktıŋ maqsatty körsetkışı deŋgeiınde tūraqtanatyn naqty paiyzdyq mölşerleme – red.).Bazalyq mölşerlemenıŋ odan ärı ösuı nesieleu qūnynyŋ ösuıne äkeledı. Atap aitqanda, ipotekalyq nesienıŋ mölşerlemesı köterıledı. Bıraq būl ösım tūrǧyn üi qūnynyŋ tūraqty tömendeuıne äkelmeidı. Baǧanyŋ jergılıktı tömendeuın qamtamasyz etu yqtimaldyǧy joǧary.
Qūrylys saluşylar baǧalardy özgerıssız qaldyrady, bıraq ärtürlı jeŋıldıkter men qosymşa syilyqtar ūsynady - mysaly, avtotūraq türınde. Osylaişa olar qazırgı sūranysqa beiımdeledı, dep esepteidı Furmanov.Mūnai men teŋge baǧamy Onyŋ pıkırınşe, 2022 jyly Qazaqstannyŋ sauda balansy profisitte qaluy mümkın. Degenmen, profisit 2021 jylǧa qaraǧanda az bolady. Būl mūnaidyŋ älemdık baǧasynyŋ yqtimal tömendeuıne bailanysty.
– Älemdık ekonomikanyŋ ösu qarqynynyŋ bäseŋdeuı mūnaiǧa sūranystyŋ tömendeuıne äkeledı.Sondyqtan jaqyn arada baǧa belgılenımın qalpyna keltırudı kütuge negız joq. Brent boiynşa bır barrel üşın 65-80 dollar auqymynda tūraqtandyru joqqa şyǧarylmaidy, bıraq eŋ yqtimal ssenarii — bır barrel üşın 60 dollarǧa tömendeu jäne bırınşı jartyjyldyqta qalpyna keltıru bolyp tabylady. Mūnai baǧasy tömendegen jaǧdaida dollar/teŋge 450 – 460 aralyǧynda ösuın jalǧastyruy äbden mümkın, – dep tüiındedı ol.
"Adyrna" ūlttyq portaly
