كەشە عانا پۋتين ۋكراينانىڭ شىعىسىنداعى دونەتسك جانە لۋگانسك حالىق رەسپۋبليكالارىنىڭ تاۋەلسىزدىگىن تانىپ، ولارمەن دوستىق، ىنتىماقتاستىق (اسكەري) جانە كومەك كورسەتۋ تۋرالى كەلىسىمدەر جاسادى. حرونومەتراج بويىنشا ەڭ ۇزاق ۇندەۋدەن سوڭ پۋتين قۇجاتقا قول قويدى. بۇل – 10 جىلدىق كەلىسىم.
رەسمي ماسكەۋ بۇعان دەيىن دە ۋكراينادان دونباستاعى شايقاستاردى دەرەۋ توقتاتۋدى تالاپ ەتىپ، «قىرعىن جالعاسقان جاعدايدا توگىلۋى مۇمكىن ادام قانى» كيەۆتىڭ موينىندا بولاتىنىن ەسكەرتكەن بولاتىن.
جەرگە قاتىستى ماسەلە كوتەرگىسى كەلمەيتىن ءپۋتيننىڭ اتالعان ەكى ايماقتى قىزعىشتاي قورۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟ اقش-تىڭ قانداي مۇددەسى بولۋى مۇمكىن؟!
قايتسە دە، بۇل قادامنىڭ ارتى جاقسىلىققا الىپ بارمايتىنى ھاق. ويتكەنى بۇل شەشىم ماسكەۋ مەن باتىس اراسىنداعى شيەلەنىستى ودان ءارى كۇشەيتۋى ىقتيمال. ال اقش باياعى ادەتىنشە ساياسي داۋدان ءوز پايداسىن ويلاپ الەك. قۋاتتى قارسىلاستارىنىڭ جۇرەگىنە ۇرەي ۇيالاتۋ اقش-تىڭ سۇيىكتى ءىسى دەۋگە بولادى. رەسەي تاراپىنا اقش-تىڭ شەكارا ماڭىنا تىم جاقىنداۋى ۇنامايدى. كيەۆ پوزيتسياسى مۇلدە بولەك.
ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي جاۋاپ رەتىندە: «ءبىز ەشكىمنەن، ەشتەڭەدەن دە قورىقپايمىز. ەشكىمگە ەشتەڭە قارىز ەمەسپىز جانە دە ەشكىمگە ەشتەڭە بەرمەيمىز»، – دەپ قىسقا قايىردى. بىراق ۋكراينانىڭ سەگىز جىلعا سوزىلعان قاقتىعىستاردان جوعالتقانى كوپ. سەبەبى 14 000-نان استام ادام قازا تاپتى.
وتكەنگە ۇڭىلسەك، رەسەيدىڭ لنر مەن دنر-ءدىڭ تاۋەلسىزدىگىن مويىنداۋى 2008 جىلعى ابحازيا مەن وڭتۇستىك وسەتيا وقيعاسىمەن ۇقساس. دەمەك، گرۋزيا جاعدايىنداعى ستسەناري قايتالانۋدا. ول كەزدە دە رەسەي بۇلىكشىل ايماقتارعا قولداۋ كورسەتىپ، تاۋەلسىزدىگىن مويىنداعان بولاتىن. بۇل جولى دا ءدال سولاي ماسكەۋ سەپاراتيستىك ايماقتارعا جاق. ەگەر كيەۆ اتالعان ايماقتاردى قايتارىپ الۋعا ۇمتىلسا، رەسەيگە بۇل اشىق شايقاسقا شىعۋ ءۇشىن ەڭ وڭاي سىلتاۋ بولماق. ال الەم ەلدەرى الدىندا باياعىشا وداقتاس رەتىندە جەرگىلىكتى تۇرعىنداردى ۋكراينا ارمياسىنان قورعايمىز دەپ ءۋاج ايتۋى مۇمكىن.
سوڭعى مالىمەتتەرگە سەنسەك، رەسەيدىڭ تانكىلەرى دونەنتسك اۋماعىندا پايدا بولعان كورىنەدى. جاۋاپ رەتىندە اقش پەن ەو ەلدەرى رەسەيگە سانكتسيا سالماق.
بۇۇ-نىڭ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش رەسەيدىڭ دحر مەن لحر تاۋەلسىزدىگىن مويىنداۋ تۋرالى شەشىمىنە الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپ: «ۋكراينانىڭ شىعىسىنداعى قاقتىعىستى 2015 جىلى بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ قارارىمەن قولداۋ كورسەتىلگەن مينسك كەلىسىمدەرىنە سايكەس بەيبىت جولمەن شەشۋگە شاقىرامىن»، – دەدى.
ەسكە سالا كەتەيىك، دونەتسك جانە لۋگانسك وبلىستارىنداعى (دونباسس) رەسەيشىل سەپاراتيستەر 2014 جىلى ۋكراينا ۇكىمەتىنىڭ باقىلاۋىنان شىعىپ كەتىپ، وزدەرىن تاۋەلسىز «حالىق رەسپۋبليكالارى» دەپ جاريالاعان.
ورالباي مەرگەنبايۇلى
