Keşe ǧana Putin Ukrainanyŋ şyǧysyndaǧy Donesk jäne Lugansk halyq respublikalarynyŋ täuelsızdıgın tanyp, olarmen dostyq, yntymaqtastyq (äskeri) jäne kömek körsetu turaly kelısımder jasady. Hronometraj boiynşa eŋ ūzaq ündeuden soŋ Putin qūjatqa qol qoidy. Būl – 10 jyldyq kelısım.
Resmi Mäskeu būǧan deiın de Ukrainadan Donbastaǧy şaiqastardy dereu toqtatudy talap etıp, «qyrǧyn jalǧasqan jaǧdaida tögıluı mümkın adam qany» Kievtıŋ moinynda bolatynyn eskertken bolatyn.
Jerge qatysty mäsele kötergısı kelmeitın Putinnıŋ atalǧan ekı aimaqty qyzǧyştai qoruynyŋ sebebı nede? AQŞ-tyŋ qandai müddesı boluy mümkın?!
Qaitse de, būl qadamnyŋ arty jaqsylyqqa alyp barmaityny haq. Öitkenı būl şeşım Mäskeu men Batys arasyndaǧy şielenıstı odan ärı küşeituı yqtimal. Al AQŞ baiaǧy ädetınşe saiasi daudan öz paidasyn oilap älek. Quatty qarsylastarynyŋ jüregıne ürei ūialatu AQŞ-tyŋ süiıktı ısı deuge bolady. Resei tarapyna AQŞ-tyŋ şekara maŋyna tym jaqyndauy ūnamaidy. Kiev pozisiiasy mülde bölek.
Ukraina Prezidentı Vladimir Zelenskii jauap retınde: «Bız eşkımnen, eşteŋeden de qoryqpaimyz. Eşkımge eşteŋe qaryz emespız jäne de eşkımge eşteŋe bermeimız», – dep qysqa qaiyrdy. Bıraq Ukrainanyŋ segız jylǧa sozylǧan qaqtyǧystardan joǧaltqany köp. Sebebı 14 000-nan astam adam qaza tapty.
Ötkenge üŋılsek, Reseidıŋ LNR men DNR-dıŋ täuelsızdıgın moiyndauy 2008 jylǧy Abhaziia men Oŋtüstık Osetiia oqiǧasymen ūqsas. Demek, Gruziia jaǧdaiyndaǧy ssenarii qaitalanuda. Ol kezde de Resei bülıkşıl aimaqtarǧa qoldau körsetıp, täuelsızdıgın moiyndaǧan bolatyn. Būl joly da däl solai Mäskeu separatistık aimaqtarǧa jaq. Eger Kiev atalǧan aimaqtardy qaitaryp aluǧa ūmtylsa, Reseige būl aşyq şaiqasqa şyǧu üşın eŋ oŋai syltau bolmaq. Al älem elderı aldynda baiaǧyşa odaqtas retınde jergılıktı tūrǧyndardy Ukraina armiiasynan qorǧaimyz dep uäj aituy mümkın.
Soŋǧy mälımetterge sensek, Reseidıŋ tankılerı Donensk aumaǧynda paida bolǧan körınedı. Jauap retınde AQŞ pen EO elderı Reseige sanksiia salmaq.
BŪŪ-nyŋ Bas hatşysy Antoniu Guterriş Reseidıŋ DHR men LHR täuelsızdıgın moiyndau turaly şeşımıne alaŋdauşylyq bıldırıp: «Ukrainanyŋ şyǧysyndaǧy qaqtyǧysty 2015 jyly BŪŪ Qauıpsızdık keŋesınıŋ qararymen qoldau körsetılgen Minsk kelısımderıne säikes beibıt jolmen şeşuge şaqyramyn», – dedı.
Eske sala keteiık, Donesk jäne Lugansk oblystaryndaǧy (Donbass) reseişıl separatister 2014 jyly Ukraina ükımetınıŋ baqylauynan şyǧyp ketıp, özderın täuelsız «halyq respublikalary» dep jariialaǧan.
Oralbai MERGENBAIŪLY
Ūqsas jaŋalyqtar
