جەتىسۋ وبلىسىنىڭ اگروونەركاسىپتىك كەشەنىندەگى باستى مىندەتتەردىڭ ءبىرى – اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ. وسى ورايدا ءوڭىر ەكونوميكاسىنا ەسكەلدى اۋدانىنىڭ قوساتىن ۇلەسى ەلەۋلى. مۇندا نەگىزىنەن ءداندى، مايلى داقىلدار، جەم-ءشوپ، كارتوپ، قانت قىزىلشاسى جانە باسقا دا داقىلدار وسىرىلەدى. سوعان قاراماستان وڭدەۋ ءىسىن جان-جاقتى دامىتۋ ءالى دە كەمشىن. وسى باعىتتاعى جۇمىستارمەن بۇگىن جەتىسۋ وبلىسىنىڭ اكىمى بەيبىت يساباەۆ ەسكەلدى اۋدانىنا بارعان ساپارىندا تانىستى، - دەپ حابارلايدى جەتىسۋ وبلىسى اكىمىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.
وڭىردەگى ءىرى شارۋاشىلىقتاردىڭ ءبىرى - «حيلنيچەنكو ي ك» كومانديتتىك سەرىكتەستىگى. ونىڭ قۇرامىندا تاۋارلى ءسۇت، قوي جانە جىلقى فەرمالارى، كوكونىس ساقتاۋ قويماسى، وڭدەۋ تسەحى جانە باسقا دا شارۋاشىلىق نىساندارى بار. كاسىپورىن ءوز استىعىنان ۇن شىعارىپ، ودان ماكاروندار، ءتۇرلى نان ونىمدەرىن دايىندايدى. مۇندا ەتتەن 10 ءتۇرلى ءونىم شىعارىلادى، سونىڭ ىشىندە شۇجىق، جارتىلاي دايىن تاعامدار دا بار. ال ءسۇتتى تولىعىمەن «فۋدماستەر» كومپانياسىنا وتكىزەدى. جالپى كاسىپورىننىڭ ونىمدەرى نەگىزىنەن اۋدانداعى اۋىل دۇكەندەرىنە تومەن باعادا ساتىلادى، ماسەلەن، 500 گ روجكي 90 تەڭگە تۇرادى. الداعى ۋاقىتتا ىرىمشىك وندىرەتىن تسەح اشۋ جوسپارى بار.
كومانديتتىك سەرىكتەستىك توراعاسىنىڭ ورىنباسارى الەكساندر حيلنيچەنكونىڭ ايتۋىنشا، الاتاۋ تۇقىمدى ءبىر باس قۇناجىننان جىلىنا 5726 ليتر ساپالى ءسۇت ساۋىلادى. ماسەلەن، جازعى كەزەڭدە ءسۇتتىڭ مايلىلىعى 4%-عا، ال قىس مەزگىلىندە 5% جەتەدى. قازىر تاعى ءبىر تاۋارلى ءسۇت فەرماسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالۋعا جاقىن. وعان كاسىپكەر جەكە قاراجاتىنان 350 ملن. تەڭگە سالعان، ءسۇت ساۋاتىن جاڭا تەحنولوگيا ورناتىلعان. قازىر فەرمادا 102 انالىق باس بار، كۇزگە دەيىن بۇل مال باسى 205-كە جەتكىزىلەدى. كاسىپورىن جەلتوقسانعا قاراي تولىق قۋاتىنا شىعىپ، 22 جۇمىس ورنى اشىلادى.
بەيبىت يساباەۆتىڭ ايتۋىنشا، اۋىل شارۋاشىلىعىندا تاجىريبەسى مول «حيلنيچەنكو» كس-نىڭ باق شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا دا مۇمكىندىگى جەتەدى.
- جاڭا تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋگە نيەتتى ءىرى ينۆەستورلارعا وزدەرىڭىزدەي ىسكەر، جەرمەن جۇمىس ىستەي الاتىن ادامدار كەرەك. سىزدەردىڭ وسى سالادا جىلدار بويى جيناقتاعان ءبىلىم مەن تاجىريبەلەرىڭىز قوعام ءۇشىن پايدالى. بۇل اۋداننىڭ تابيعاتى باق وسىرۋگە قولايلى. سوندىقتان وسى باعىتتا باستاما جاساپ، ءوسىرۋ مەن وڭدەۋدى قاتار قامتيتىن تولىق تسيكل قۇرۋ كەرەك. بۇل بيۋدجەت ءتۇسىمىن مولايتىپ، تۇراقتى جۇمىس ورىندارىنىڭ اشىلۋىنا وڭ ىقپال ەتەدى، - دەدى ب. يساباەۆ.
ءوز كەزەگىندە ا. حيلنيچەنكو كاسىپورىننىڭ ىنتىماقتاستىقتا جۇمىس ىستەۋگە دايىن ەكەنىن ايتتى: «قازىر ءبىر ينتەنسيۆتى باق وسىرۋگە باستاما جاساپ جاتىرمىز. ازىرگە 1800 كوشەت، ياعني المانىڭ بەس سورتى، المۇرتتىڭ ەكى سورتى، ابريكوس پەن قىزىل شيە وتىرعىزىلدى. وسى باعىت ءبىزدى قىزىقتىرىپ وتىر، سوندىقتان ونى ودان ءارى دامىتامىز، ءسىزدىڭ ۇسىنىسىڭىزدى قاراستىرامىز»، - دەدى ول.
اوك ماماندارىن دايىنداۋعا كوكسۋ اۋىل شارۋاشىلىعى كوللەدجى ۇلەس قوسىپ كەلەدى. مۇندا كاسىبي تەحنيكتەر، ەلەكتريكتەر، تەحنولوگتار، مەحانيكتەر، قانت ءوندىرىسىنىڭ وپەراتورلارى جانە باسقا دا ماماندار دايىندالادى. وقۋ ورنى 20 شاقتى كاسىپورىنمەن ارىپتەستىك بايلانىستا جۇمىس ىستەيدى. سونىڭ ارقاسىندا وتكەن جىلى كوللەدج تۇلەكتەرىنىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋ دەڭگەيى 87% جەتكەن. كورسەتكىشتىڭ وڭ بولۋىنا وقۋ پروتسەسىنە زاماناۋي تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدىڭ دە ىقپالى زور بولدى.
- كوللەدج باسشىلىعى مەن پەداگوگيكالىق قۇرامى تۇلەكتەرىن جۇمىسقا ورنالاستىرۋدى باسىم باعىت ەتكەنى قۋانتادى. جاس مامانداردىڭ ەڭبەك نارىعىنا بەيىمدەلۋى ماڭىزدى. وسى وڭىرگە قانداي ماماندار كەرەك، زەرتتەۋ كەرەك، سوعان باعدارلانعان ءجون. قىسقا مەرزىمدى كۋرستار اشقان دا پايدالى. مىناداي زاماناۋي ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازامەن سىزدەردىڭ مۇمكىندىكتەرىڭىز كوپ، ءبىز ءوز تاراپىمىزدان قولداۋ كورسەتەمىز، - دەدى جەتىسۋ وبلىسىنىڭ اكىمى.
اۋدان قانت قىزىلشاسىن وسىرۋدە الدىڭعى ورىندا. بەيبىت يساباەۆ قىزىلشامەن اينالىساتىن شارۋاشىلىقتاردىڭ ءبىرى «دۇيسەنبينوۆ ا. ك.» شارۋا قوجالىعىنا دا بارىپ كوردى. وتكەن جىلى مۇندا 400 گەكتاردان 25 مىڭ توننا ءونىم الىنعان.
- قىزىلشانىڭ ەڭبەگى اۋىر، شىعىنى كوپ، بىراق تابىسى جاقسى. وسى داقىلدىڭ ارقاسىندا ءبىر ماۋسىمدا 100 ادامدى جۇمىسپەن قامتيمىز، ليزينگىگە الىنعان اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارىنىڭ تولەمىن وتەپ وتىرمىز. قىزىلشادان بولەك بيداي، سويا سەبەمىز، مال وسىرەمىز. سۋبسيديا الامىز. ەكى ءجۇز باسقا ارنالعان تاۋارلى ءسۇت فەرماسىن سالۋعا قارجى قۇيۋعا دايىنبىز، وندا وڭدەۋ ءىسىن دە قولعا الامىز. وزىمىزدە مال ازىعى بار، سوندىقتان قيىندىق بولمايدى. تەك سۋارمالى سۋ جاعىنان كەيدە قينالىپ قالامىز. ازىرگە سۋ اينالىمىنىڭ ارقاسىندا جۇمىستى جالعاستىرىپ وتىرمىز، - دەدى شارۋاشىلىق باسشىسى ايدىن دۇيسەنبينوۆ.
وسى ساپارىندا وبلىس باسشىسى شىمىر كانالىن جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ بارىسىمەن تانىستى. بۇل كانال اۋدانداعى 2105 گا سۋارمالى جەردى سۋمەن قامتيدى. وسى رەتتە جوندەۋ ىسىمەن اينالىسىپ جاتقان مەردىگەر كومپانيا «مونوليت» جشس جۇمىس كەستەسىنەن كەشىگىپ جاتقانى بەلگىلى بولدى. سول سياقتى قارابۇلاق اۋىلىنداعى «جەڭىس» ساياباعىن كوركەيتۋ، جاڭادان سالىنعان كوپ قاباتتى تۇرعىن ۇيگە ينجەنەرلىك-ينفراقۇرىلىم جۇرگىزۋ مەن اباتتاندىرۋ جۇمىستارى دا كەشەۋىلدەۋدە. قازىر بۇل ءىس سوتقا بەرىلىپتى.
ال «كومپانيا ستروي يندۋستريا» جشس بەس قاباتتى 60 پاتەرلىك ءۇيدىڭ قۇرىلىسىن ۋاقىتىندا، ساپالى اياقتاعان. قازىر تاعى ءبىر ءۇيدىڭ قۇرىلىسىن باستاپ جاتىر. سونداي-اق «شاح قۇرىلىس كومپانياسى» بالاباقشانىڭ كۇردەلى جوندەۋىن ويداعىداي جۇرگىزۋدە، قازىر جۇمىستار 50% بىتكەن. نىسان قىركۇيەك ايىندا پايدالانۋعا بەرىلەدى.
اۋداندا 60-شى جىلدارى سالىنعان، قازىر قاڭىراپ بوس تۇرعان عيماراتتار بار. ولاردى اۋدان باسشىلىعى قالپىنا كەلتىرىپ، جاس ماماندارعا تۇرعىن ءۇي رەتىندە بەرۋدى جوسپارلاپ وتىر. سونداي عيماراتتاردىڭ ءبىرىن بالالاردى وڭالتۋ ورتالىعى رەتىندە پايدالانۋعا بولادى. ءدال وسىنداي بۇرىنعى مەكتەپ ينتەرناتتىڭ وقۋ كورپۋسى، جاتاقحاناسى، ورتا مەكتەپ عيماراتتارى بار. نىسانداردى ارالاپ كورگەن وبلىس اكىمى ولارعا الدىمەن ساپالى ساراپتاما جاساتىپ، سودان كەيىن عانا شەشىم قابىلداۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى.
- بۇل عيماراتتار قالپىنا كەلتىرىلگەننەن كەيىن كەمىندە 30-40 جىل قىزمەت ەتۋى كەرەك. سودىقتان ەكونوميكالىق جاعىنان دا، الەۋمەتتىك تۇرعىدا دا جان-جاقتى قاراستىرعان ءجون، - دەدى ب.يساباەۆ.
اۋدانعا ساپارى بارىسىندا وبلىس اكىمى شىمىر اۋىلىنداعى اگتس-قا بارىپ، اۋداندى گازداندىرۋ ىسىمەن تانىستى. بۇل نۇكتەدەن تالدىقورعان، تەكەلى قالالارىنا، ەسكەلدى اۋدانىنا گاز تاراتىلادى. قازىرگى كەزدە قارابۇلاق، سىرىمبەت اۋىلدارى گاز قۇبىرىنا قوسىلعان، ياعني بۇل 30 مىڭ ابونەنتتى قامتيدى. بيىل تاعى 4 اۋىل گازعا قوسىلادى.
اقپارات: www.gov.kz
