Jetısudyŋ agroönerkäsıptık keşenın damytuda öŋdeu ısıne basymdyq berıledı

Jetısu oblysynyŋ agroönerkäsıptık keşenındegı basty mındetterdıŋ bırı – auyl şaruaşylyǧy önımderın öŋdeu. Osy oraida öŋır ekonomikasyna Eskeldı audanynyŋ qosatyn ülesı eleulı. Mūnda negızınen dändı, maily daqyldar, jem-şöp, kartop, qant qyzylşasy jäne basqa da daqyldar ösırıledı. Soǧan qaramastan öŋdeu ısın jan-jaqty damytu älı de kemşın. Osy baǧyttaǧy jūmystarmen bügın Jetısu oblysynyŋ äkımı Beibıt İsabaev Eskeldı audanyna barǧan saparynda tanysty, - dep habarlaidy Jetısu oblysy äkımınıŋ baspasöz qyzmetı. Öŋırdegı ırı şaruaşylyqtardyŋ bırı - «Hilnichenko i K» komandittık serıktestıgı. Onyŋ qūramynda tauarly süt, qoi jäne jylqy fermalary, kökönıs saqtau qoimasy, öŋdeu sehy jäne basqa da şaruaşylyq nysandary bar. Käsıporyn öz astyǧynan ūn şyǧaryp, odan makarondar, türlı nan önımderın daiyndaidy. Mūnda etten 10 türlı önım şyǧarylady, sonyŋ ışınde şūjyq, jartylai daiyn taǧamdar da bar. Al süttı tolyǧymen «FudMaster» kompaniiasyna ötkızedı. Jalpy käsıporynnyŋ önımderı negızınen audandaǧy auyl dükenderıne tömen baǧada satylady, mäselen, 500 g rojki 90 teŋge tūrady. Aldaǧy uaqytta ırımşık öndıretın seh aşu jospary bar. Komandittık serıktestık töraǧasynyŋ orynbasary Aleksandr Hilnichenkonyŋ aituynşa, Alatau tūqymdy bır bas qūnajynnan jylyna 5726 litr sapaly süt sauylady. Mäselen, jazǧy kezeŋde süttıŋ mailylyǧy 4%-ǧa, al qys mezgılınde 5% jetedı. Qazır taǧy bır tauarly süt fermasynyŋ qūrylysy aiaqtaluǧa jaqyn. Oǧan käsıpker jeke qarajatynan 350 mln. teŋge salǧan, süt sauatyn jaŋa tehnologiia ornatylǧan. Qazır fermada 102 analyq bas bar, küzge deiın būl mal basy 205-ke jetkızıledı. Käsıporyn jeltoqsanǧa qarai tolyq quatyna şyǧyp, 22 jūmys orny aşylady. Beibıt İsabaevtyŋ aituynşa, auyl şaruaşylyǧynda täjıribesı mol «Hilnichenko» KS-nyŋ baq şaruaşylyǧyn damytuǧa da mümkındıgı jetedı. - Jaŋa tehnologiialardy engızuge niettı ırı investorlarǧa özderıŋızdei ısker, jermen jūmys ıstei alatyn adamdar kerek. Sızderdıŋ osy salada jyldar boiy jinaqtaǧan bılım men täjıribelerıŋız qoǧam üşın paidaly. Būl audannyŋ tabiǧaty baq ösıruge qolaily. Sondyqtan osy baǧytta bastama jasap, ösıru men öŋdeudı qatar qamtityn tolyq sikl qūru kerek. Būl biudjet tüsımın molaityp, tūraqty jūmys oryndarynyŋ aşyluyna oŋ yqpal etedı, - dedı B. İsabaev. Öz kezegınde A. Hilnichenko käsıporynnyŋ yntymaqtastyqta jūmys ısteuge daiyn ekenın aitty: «Qazır bır intensivtı baq ösıruge bastama jasap jatyrmyz.  Äzırge 1800 köşet, iaǧni almanyŋ bes sorty, almūrttyŋ ekı sorty, abrikos pen qyzyl şie otyrǧyzyldy. Osy baǧyt bızdı qyzyqtyryp otyr, sondyqtan ony odan ärı damytamyz, sızdıŋ ūsynysyŋyzdy qarastyramyz», - dedı ol. AÖK mamandaryn daiyndauǧa Köksu auyl şaruaşylyǧy kolledjı üles qosyp keledı. Mūnda käsıbi tehnikter, elektrikter, tehnologtar, mehanikter, qant öndırısınıŋ operatorlary jäne basqa da mamandar daiyndalady. Oqu orny 20 şaqty käsıporynmen ärıptestık bailanysta jūmys ısteidı. Sonyŋ arqasynda ötken jyly kolledj tülekterınıŋ jūmysqa ornalasu deŋgeiı 87% jetken. Körsetkıştıŋ oŋ boluyna oqu prosesıne zamanaui tehnologiialardy engızudıŋ de yqpaly zor boldy. - Kolledj basşylyǧy men pedagogikalyq qūramy tülekterın jūmysqa ornalastyrudy basym baǧyt etkenı quantady. Jas mamandardyŋ eŋbek naryǧyna beiımdeluı maŋyzdy. Osy öŋırge qandai mamandar kerek, zertteu kerek, soǧan baǧdarlanǧan jön. Qysqa merzımdı kurstar aşqan da paidaly. Mynadai zamanaui materialdyq-tehnikalyq bazamen sızderdıŋ mümkındıkterıŋız köp, bız öz tarapymyzdan qoldau körsetemız, - dedı Jetısu oblysynyŋ äkımı. Audan qant qyzylşasyn ösırude aldyŋǧy orynda. Beibıt İsabaev qyzylşamen ainalysatyn şaruaşylyqtardyŋ bırı «Düisenbinov A. K.» şarua qojalyǧyna da baryp kördı. Ötken jyly mūnda 400 gektardan 25 myŋ tonna önım alynǧan. - Qyzylşanyŋ eŋbegı auyr, şyǧyny köp, bıraq tabysy jaqsy. Osy daqyldyŋ arqasynda bır mausymda 100 adamdy jūmyspen qamtimyz, lizingıge alynǧan auyl şaruaşylyǧy tehnikalarynyŋ tölemın ötep otyrmyz. Qyzylşadan bölek bidai, soia sebemız, mal ösıremız. Subsidiia alamyz. Ekı jüz basqa arnalǧan tauarly süt fermasyn saluǧa qarjy qūiuǧa daiynbyz, onda öŋdeu ısın de qolǧa alamyz. Özımızde mal azyǧy bar, sondyqtan qiyndyq bolmaidy. Tek suarmaly su jaǧynan keide qinalyp qalamyz. Äzırge su ainalymynyŋ arqasynda jūmysty jalǧastyryp otyrmyz, - dedı şaruaşylyq basşysy Aidyn Düisenbinov. Osy saparynda oblys basşysy Şymyr kanalyn jöndeu jūmystarynyŋ barysymen tanysty. Būl kanal audandaǧy 2105 ga suarmaly jerdı sumen qamtidy. Osy rette jöndeu ısımen ainalysyp jatqan merdıger kompaniia «Monolit» JŞS jūmys kestesınen keşıgıp jatqany belgılı boldy. Sol siiaqty Qarabūlaq auylyndaǧy «Jeŋıs» saiabaǧyn körkeitu, jaŋadan salynǧan köp qabatty tūrǧyn üige injenerlık-infraqūrylym jürgızu men abattandyru jūmystary da keşeuıldeude. Qazır būl ıs sotqa berılıptı. Al «Kompaniia Stroi İndustriia» JŞS bes qabatty 60 päterlık üidıŋ qūrylysyn uaqytynda, sapaly aiaqtaǧan. Qazır taǧy bır üidıŋ qūrylysyn bastap jatyr. Sondai-aq «Şah qūrylys kompaniiasy» balabaqşanyŋ kürdelı jöndeuın oidaǧydai jürgızude, qazır jūmystar 50% bıtken. Nysan qyrküiek aiynda paidalanuǧa berıledı. Audanda 60-şy jyldary salynǧan, qazır qaŋyrap bos tūrǧan ǧimarattar bar. Olardy audan basşylyǧy qalpyna keltırıp, jas mamandarǧa tūrǧyn üi retınde berudı josparlap otyr. Sondai ǧimarattardyŋ bırın balalardy oŋaltu ortalyǧy retınde paidalanuǧa bolady. Däl osyndai būrynǧy mektep internattyŋ oqu korpusy, jataqhanasy, orta mektep ǧimarattary bar. Nysandardy aralap körgen oblys äkımı olarǧa aldymen sapaly saraptama jasatyp, sodan keiın ǧana şeşım qabyldau kerektıgın eskerttı. - Būl ǧimarattar qalpyna keltırılgennen keiın kemınde 30-40 jyl qyzmet etuı kerek. Sodyqtan ekonomikalyq jaǧynan da, äleumettık tūrǧyda da jan-jaqty qarastyrǧan jön, - dedı B.İsabaev. Audanǧa sapary barysynda oblys äkımı Şymyr auylyndaǧy AGTS-qa baryp, audandy gazdandyru ısımen tanysty. Būl nükteden Taldyqorǧan, Tekelı qalalaryna, Eskeldı audanyna gaz taratylady. Qazırgı kezde Qarabūlaq, Syrymbet auyldary gaz qūbyryna qosylǧan, iaǧni būl 30 myŋ abonenttı qamtidy. Biyl taǧy 4 auyl gazǧa qosylady. Aqparat: www.gov.kz