10 قازاندا دۋشانبە قالاسىندا وتكەن تمد مەملەكەت باسشىلارى كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعى (تمد) جاڭا ءوزارا ءىس-قيمىل فورماتىن – «تمد پليۋس» (تمد+) ەنگىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. جاڭا فورماتتى قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇسىندى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا”.
جاڭا فورمات ءۇشىنشى ەلدەر مەن حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ تمد مەملەكەتتەرىمەن ورتاق مۇددە تۇرعىسىنان ىنتىماقتاستىق ورناتۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل تمد شەڭبەرىندە وتەتىن ءىس-شارالارعا سىرت ەلدەردىڭ قاتىسۋىن قاراستىراتىن اشىق جانە يكەمدى مەحانيزم بولماق.
«شەشىمدە تمد اياسىندا وتكىزىلەتىن ءىس-شارالارعا مۇددەلى تاراپتاردى شاقىرۋ ءتارتىبى مەن قاتىسۋ فورماتى، سونداي-اق ىنتىماقتاستىق ورناتۋ جونىندەگى وتىنىشتەردى قاراۋ ءتارتىبى بەلگىلەنەدى»، – دەپ مالىمدەدى اتقارۋشى كوميتەتتىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.
تمد اتىنان ءىس-شارالارعا ءۇشىنشى تاراپتاردى شاقىرۋ قۇقىعى توراعالىق ەتۋشى مەملەكەتكە بەرىلەدى. دەگەنمەن، بۇل ءۇشىن دوستاستىققا مۇشە باسقا ەلدەردىڭ قارسىلىعى بولماۋى ءتيىس. سونىمەن قاتار، جاڭا فورمات شەڭبەرىندە ىنتىماقتاستىق ورناتۋعا مۇددەلى تاراپتاردىڭ وتىنىشتەرىن قاراۋ ءتارتىبى مەن قاتىسۋ ەرەجەلەرى دە انىقتالعان.
بۇعان دەيىن رەسەي پرەزيدەنتىنىڭ كومەكشىسى يۋري ۋشاكوۆ مۇنداي فورماتتار وڭىرلىك ۇيىمداردا ءجيى قولدانىلاتىنىن اتاپ وتكەن. ول مىسال رەتىندە شىۇ+ (شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى) جانە بريكس+ فورماتتارىن كەلتىرگەن.
سامميت بارىسىندا بارلىعى 19 قۇجاتقا قول قويىلدى. ولاردىڭ قاتارىندا 2030 جىلعا دەيىنگى اسكەري ىنتىماقتاستىق تۇجىرىمداماسى، سىرتقى شەكارالاردا شەكارا قاۋىپسىزدىگىن كۇشەيتۋ جونىندەگى باعدارلاما، وڭىرلىك ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق دەكلاراتسياسى بار.
2026 جىلعى قاڭتاردان باستاپ تمد-عا توراعالىق تۇرىكمەنستانعا وتەتىنى شەشىلدى. سونداي-اق تمد باس حاتشىسى سەرگەي لەبەدەۆتىڭ وكىلەتتىگى تاعى ءۇش جىلعا ۇزارتىلدى.
