ء"مات اعا" اتانعان جۇمات شانين تۋرالى ايتار بولساق...

وسى قىركۇيەك ايىنىڭ جەتىنشى جۇلدىزىندا قازىبەك بي جانە د. قوناەۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا تۇرعان عيماراتقا قازاقتىڭ تەاترىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جۇمات شانينگە ارنالعان ەسكەرتكىش تاقتا ورناتىلدى. بۇل جيىندا بەلگىلى تۇلعالار ءاسانالى ءاشىمۇلى، دۋلات يسابەكۇلى تاعى باسقالار ءسوز سويلەدى.جۇمات ءشانيننىڭ تىكەلەي ۇرپاعى جانات قاسىمحانقىزى شانينا قۋانىشتى جاڭالىعىمەن بولىسكەنىنە ريزا بولىپ ەسكەرتكىش تاقتانىڭ اشىلۋىنا باردىم. سول جەردە قازاقتىڭ  ۇلى تۇلعاسى تۋرالى ويلاندىم.ء"مات اعا" اتانعان قازاقتىڭ ءبىرتۋار ۇلى تۋرالى نە بىلەمىن دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەدىم. شانين كىم بولعان دەگەن سۇراققا ءبىر سوزبەن جاۋاپ بەرۋ وتە قيىن. اكەم عالىم ءاسىلحان وسپانۇلى، بالالىق شاعىمدا تەاترعا ەرتىپ بارىپ جۇرگەن كەزدەرىنەن بىلەتىن، وسى ەسىم يەسى تۋرالى مەنىڭ دە بىلەتىنىم از ەدى. ءبىر كۇنى جازۋشى مۇحتار اۋەزۇلىنىڭ «قاراش-قاراش وقيعاسى» اتتى شىعارماسىنىڭ جەلىسى بويىنشا قىرعىز باۋىرلارىمىز تۇسىرگەن، باستى كەيىپكەرىن اتاقتى سۇيمەنقۇل چوقمور سومداعان ءفيلمدى تاماشالادىق. سوندا اكەم ءتىلماشتى ويناعان ارتيس تۋرالى: «حالىق جاۋى دەپ جالا جابىلىپ اتىلعان جۇمات ءشانيننىڭ ءىنىسى» دەگەنى ەسىمدە مىقتى ساقتالىپ قالدى. كەيىن ءبىلدىم، كينوداعى سول ارتيس قاسىمحان شانين شىمكەنت تەاترىندا ىستەگەن قازاق سسر-ءنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى اقىش ءشانيننىڭ ۇلى ەكەن. ق.شانين دە شىمكەنت تەاترىنىڭ رەجيسسەرى بولىپتى. جۇمات شانيندەي ءبىر اياۋلى ازامات تۋرالى ءار كەزدە كەيبىر باسىلىمداردا ۇزىك-ۇزىك مالىمەت كەزدەستىرىپ جۇرگەنىم بولماسا ماردىمدى، تولىققاندى دۇنيەلەر كەزدەسە قويمادى. ارينە، ەلىمىزدىڭ ەگەمەندىگىن جاقىنداتىپ وسىنداي ۇلتجاندىعى ءۇشىن اتىلىپ كەتكەن كەسەك تۇلعالار ۇمىت بولماس ءۇشىن ناسيحات جۇمىسىن ۇزبەي جۇرگىزىپ وتىرۋى تىكەلەي مىندەتى سانالاتىن «وقو ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارى مۋزەيىنىڭ» ديرەكتورى عالىم بولماسا دا ولەڭ، ەستەلىكتەر جازىپ جۇرگەندىكتەن ءوزى، نەمەسە سونىڭ قول استىنداعى عىلىمي قىزمەتكەرلەرى جۇمات شانين تۋرالى جازسا بولار ەدى. سونىمەن جۇمات شانين تۋرالى نە بىلەسىز؟ «ول – قازاقتىڭ دراما، وپەرا ارتيستەرىنىڭ العاشقى بۋىنىنىڭ ۇستازى، اكتەر، تەاتر سىنشىسى، مۋزىكانت، دراماتۋرگ» دەپ بەلگىلى عالىم، پروفەسسور رىمعالي نۇرعالي اعام وتە دۇرىس جازعان. جۇمات شانين 1822 جىلى كىندىك قانى تامعان جەر جەلتاۋ دەگەن تاۋدىڭ باۋىرىنداعى قاراتال قىستاۋىندا اتاقتى باياناۋىل وڭىرىندە. اعاسى تولىباي، قارىنداستارى توقبالا، ءجاميلا جانە شانا اكەلەرى قوجامبەردىدەن قالعان مالمەن كۇنەلتەدى. «دۇنيە كوزدىڭ قۇرتى» دەگەن عوي، تولىباي مىنەزى جۋاس ءىنىسى شانانى شەتتەتىپتى. سودان ول ۇزاق ۋاقىت جانۇيا قۇرا الماي مالدىڭ سوڭىندا ءجۇرىپتى. سونىمەن تولىباي – شانا اراسىنداعى اعايىن تارتىس ءبىراز جەرگە بارعان ۇقسايدى. ساقايىپ بارىپ ۇيلەنگەن شانانىڭ جۇبايى كوز اشقاننان تۇرمىستىڭ اۋىرتپالىعى نە ەكەنىن بىلگەن، اشتىق-توقتىقتىڭ نە ەكەنىن كورىپ وسكەن قىرمىزى ەس دەسە ەسى بار، كورىك دەسە كوركى بار اقىلدى ايەل بولىپتى. ۋاقىت كەلە كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ جاسى ۇلعايعاندا «ۇلكەن بايبىشە» اتانعان. شانا مەن قىرمىزى تاتۋ-ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ مۇستافا، قۇرمانباي، تۇرعىنباي. جۇرگىنباي، نۇرشەكەي دەگەن بەس ۇل كورگەن. وسە كەلە بۇل بالالار بىرىنەن-ءبىرى وتكەن شەبەر، ونەرلى بولىپتى. قۇرمانبايى ۇزاق-ۇزاق حالىق جىرلارىن جاتقا ايتىپ، شەشەندىك داۋلاردى، بيلىكتىڭ كوپتەگەن قالتارىستارىن اجىراتا الاتىن كوكىرەگى وياۋ، الدىنا كەلگەنگە ءسوزىن تىڭداتقان شەشەن بولا ءبىلىپتى. جۇماتتىڭ اكەسى تۇرعىنباي بولسا دەنەسى بەرىك سۇيەكتى، قايراتتى، مىنەزى تىك، ادىلدىكتى جاقسى كورەتىن ادام بولعان.  سوندىقتان دا بولار، شانانىڭ ۇرپاقتارىنىڭ ءبىرىنشىسى بولىپ شوپتىكول دەگەن جەردە اشىلعان شاحتاعا وسى تۇرعىنباي ءتۇسىپتى. بەلدەن ساز، سۋ كەشىپ ءجۇرىپ بالا-شاعاسىن اسىراعان اكەسىنىڭ بۇل ءحالى بالا جۇماتتىڭ ەسىندە مىقتاپ ساقتالىپ قالادى. قيىنشىلىققا تولى تىرشىلىكتەن ارىلساق دەگەن بالا ارمانى وسىلايشا پايدا بولادى. دەگەنمەن بۇل وتە ۇزاق جول ەكەنىن بالا جۇمات ول كەزدە بىلگەن جوق. اۋىل مولداسىنان حات تانىعان جۇمات اتاقتى قوياندى جارمەڭكەسىنە العاش رەت اپارعان اتاسى ەكەن. سودان جىل سايىن جاز شىعىپ جارمەڭكە اشىلىسىمەن بالا جۇمات جارمەڭكەگە اپارىڭدار، دەپ قيعىلىق سالادى، نەمەسە باسقالارعا ءوزى ىلەسىپ كەتەتىن بولعان. قاي جەردە ءان، قاي جەردە باتىر، پالۋان ونەرى، بايگە – جۇماتتى سول جەردەن تابۋعا بولادى ەكەن. اكەسى تۇرعىنباي ەتى ءتىرى، كوشەلى كىس بولعانمەن ءان-كۇيگە، دومبىرا تارتۋعا قىرسىزداۋ بولىپتى. ەسەسىنە اناسى قاليانىڭ توركىنى ءان-كۇي دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قوياتىنداردان ەكەن. كىشكەنە جيەنىنە دومبىرا تارتىپ، ءان شىرقاۋدى ناعاشىسى التىباي ۇيرەتىپتى. بالاسىنىڭ قارا جۇمىستان كورى ونەرگە ىڭعايى بارىن بايقاعان اكەسى جۇماتتى وقىتسام دەپ بايلاۋ جاسايدى. ومبىعا اپارىپ اعاش ساتىپ جۇرگەندەرىندە ورىس ءتىلىن دە ۇيرەنىپ العان زەرەك جۇمات 1913 جىلى كەن ىزدەۋ جۇمىسىنا ورنالاسادى. سودان سوڭ ءبىلىم ىزدەپ ومبىعا كەلەدى. «ومبى كوك سوققان قالا. اعاشى جوق. تۇتتاي جالاڭاش. جازدا اپتاپ ىستىق تىنىسىڭىزدى تارىلتىپ، قۇمدى داۋىل تۇرسا، قىستا اق تۇتەك بوران. تابيعاتى قۇردىم قالا» - دەپ فەدور دوستوەۆسكي سۋرەتتەگەن قالا بولاشاق ۇلى تۇلعانىڭ تىنىسىن تارىلتا العان جوق. بەلگىلى ءانشى ەرمەك سەركەبايدىڭ اكەسى بەكمۇحامەد اعانىڭ ەستەلىگى: «جۇماتتىڭ مەنەن ءۇش-ءتورت جاس ۇلكەندىگى بار ەدى. سەرگەك، جيناقى، جۇمىستان قولى بوساسا اينالدىراتىنى كىتاپ. مەنىڭ تاڭقالعانىم اڭگىمە كىتاپ ەمەس، وقيعانى كوبىنەسە، پەسا كىتاپتار بولۋى ەدى». بۇل جۇمات ءشانيننىڭ ءوزىنىڭ ومىرلىك جولىن ىزدەۋىنىڭ باس كەزەڭى بولاتىن. ءيا، ارمانعا قول جەتكىزەر جول ۇزاق... ازدى-كوپتى ءبىلىم العان جۇمات 1916 جىلى قارا تىزىمگە ءىلىنىپ مايدانعا بارادى: «وسى وفيتسەرلەر تاراپىنان مەن جەمەگەن تاياق جوق. اپتالار بويى زىندانداي قۇلازىعان سۋىق كارتسەردە جاپادان-جالعىز ازاپ شەكتىم. دەنساۋلىعىم سوندا قۇرىدى». بۇل ج.ءشانيننىڭ 1928 جىلى جازعان ءومىربايانىنان ءۇزىندى. ۇلى ادامداردىڭ باسىنان نەبىر تىرلىكتەر وتەدى. مايداننان ورالعان جۇمات جۇمىس ىزدەپ «سارىارقا» گازەتىنە مىناداي حابارلاندىرۋ بەرىپتى: «ورىن ىزدەيمىن: سچەتوۆود (بۋحگالتەر). كەرەك قىلعان ساۋدا كونتورىنا بارامىن. قازاق تىلىمەن دە ەسەپ كىتاپ جۇرگىزە الامىن. جول شىعىنى الدىرۋشى ەسەبىنەن. جالاقىمدى كەرەك قىلعان كىسى، قانشا بەرەتىنىن ايتىپ جازسىن». بۇل حابارلاندىرۋ گازەتتىڭ 1917 جىلعى 5 كۇنگى سانىندا جارىق كورەدى. كەزدەيسوق پا، ءتاڭىردىڭ قۇدىرەتى مە كىم ءبىلسىن، وسى گازەتتە ءدال سول كۇنى قازاقتىڭ تاعى ءبىر بولاشاق نارتۇلعاسى مۇحتار اۋەزۇلىنىڭ «ادام نەگىزى - ايەل» اتتى ماقالاسى جارىق كورىپتى. سودان ج.شانين قارقارالى قالاسىنا كەلىپ قىزمەتكە ورنالاسادى. وسىندا كەيىن قازاق تەاتر ونەرىنىڭ تۇڭعىش ارتيستەرىنىڭ ءبىرى بولعان، ادال جارى، نەبىر اۋىرتپالىقتى بىرگە كوتەرىسكەن باتىر جۇرەكتى قوساعى – جانبيكەنى تابادى. ءيا، نەبىر اۋىرتپالىق دەمەكشى... ەلۋباي ومىرزاقتىڭ مىنا ەستەلىگى كىمدى بولسا دا بەي-جاي قالدىرماسى انىق: «1927 جىلى قىسقا قاراي ءبىزدى موسكۆاعا كونتسەرتكە شاقىردى. وسى ساپاردا جانبيكە مەن جۇماتتىڭ جاساعان ازاماتتىق ءبىر ىرىلىگىن ايتپاي كەتۋگە بولمايدى. جانبيكەنىڭ ەمشەكتەگى التى ايلىق بالاسى جولدا ناۋقاستانىپ، موسكۆاعا جەتپەي قايتىس بولدى. جۇمەكەڭە بۇل قازا قاتتى باتتى. بىراق سىر بىلدىرگەن جوق. كۋپەسىنە بارىپ ءبارىمىز كوڭىل ايتتىق. جانبيكە ەڭىرەپ جىلاپ وتىر... جۇمەكەڭ ەر كوڭىلدى ادام ەدى. جەكە باسىنىڭ قايعىسىنا بەرىلىپ كەتپەي، بارا جاتقان شارۋامىزدىڭ تاعدىرىنا كەسەل تيمەۋ جاعىن ويلاپ وتىر.

• مىنا بالانىڭ جولدا قايتقانىن سەزسە، موسكۆاعا جىبەرمەيدى. ءدال جىبەرگەننىڭ

وزىندە دە قانشا ۋاقىت ۇستايدى. ال، كونتسەرتتى كەيىنگە قالدىرۋعا تاعى بولمايدى. بۇل كونتسەرت جەكە باسىمىزدىڭ عانا ەمەس، حالقىمىزدىڭ ابىرويى ءۇشىن كەرەك. نە ىستەيمىز؟ – دەپ بىزبەن اقىلداستى. «اتقا جەڭىل» دەگەندەي قۇرمانبەك (ق.جانداربەكۇلى – شىمكەنتتە عاني مۇراتبايۇلىنىڭ ەسكەرتكىشىنە قاراجات جيناۋ ءۇشىن 100 ءان ورىندايمىن دەپ كونتسەرت بەرگەن ءانشى، ارتيست – ب.و.) ەكەۋمىز بارمىز.

• قۇرماش ەكەۋمىز بالامەن ءبىر ستانتسيادا قالىپ قويىپ، كەيىن بارايىق، - دەدىم

مەن.

• جوق بولمايدى.

جۇمەكەڭ قازاقستاننىڭ موسكۆاداعى تۇراقتى وكىلىنە تەلەگرامما بەرگەن ەكەن، قارسى الدى. تاۋەكەلگە بەل بايلاپ، دەگەنمەن بالانىڭ سۇيەگىن موسكۆاعا جەتكىزگەنبىز، جولدا كومۋگە قيماي. جانبيكە، جۇمات، قۇرمانبەك، مەن ءبارىمىز قازپرەدكە كەلدىك (قازاقستان وكىلدىگى – ب.و.). كەلگەسىن، بالانى ارۋلاپ، سالقىن جەرگە قويدىق. ەرتەمەن وكىل ماشيناسىن جىبەردى. «وسىندا تاتار زيراتى بار، شوفەر بىلەدى»، - دەگەن. سوعان بارىپ، كۇزەتشىمەن سويلەسىپ، دايىن قابىردى جالداپ، ءسابيدى كومدىك-اۋ. بىراق كوپ كەشىكتىك. ۇلكەن بولسىن، بالا بولسىن، ادامنىڭ ءولۋى وڭاي، جەرلەۋى قيىن عوي... جولشىباي سونشاما اۋىر قازاعا ۇشىراپ، سونشاما قاسىرەت شەگىپ، قابىرعامىزدىڭ قايىسقانىنا قاراماستان كونتسەرتكە جانىمىزدى سالدىق. سول جولى اسىرەسە، جۇمات پەن جانبيكەگە ريزا بولماعان، ەرلىگىنە ءسۇيسىنىپ كوزدەرىنە جاس الماعان ادام جوق». بۇل ەلىم دەپ ءومىر سۇرگەن جۇمات ءشانيننىڭ ءومىر كىتابىنىڭ ءبىر عانا بەتى. وسىنداي اپتال ازاماتقا زامانداستارى وزدەرىنىڭ باعاسىن دا بەرگەن ەكەن. ۇلى عالىم قانىش يمانتايۇلى ءساتباي «قازاقستاننىڭ ۇلت تەاترى تۋرالى» ماقالاسىندا: «قازىردە ۇلت ترۋپپاسىنىڭ باسىندا جۇمات سياقتى تەاتر جۇمىسىن شىن سۇيەتىن، قالام ونەرىنە دە شەبەر، قاجىرلى ازاماتىمىز وتىر. بۇل دا ۇلت تەاترىنىڭ كەلەشەكتە ءتۇزۋ جولمەن ءجۇرىپ، تەز وركەندەۋىنە سەنىم بولۋعا جارايدى» - دەپ جازعان. قاز-قاز باسقان قازاق تەاترىنىڭ تاريحىندا بۇگىنگى ارتيستەرىنىڭ وزدەرى سەنە قويمايتىن جاعدايلاردىڭ بولعانىن كوپشىلىك بىلە بەرمەۋى مۇمكىن. ەلۋباي ومىرزاقتىڭ تاعى ءبىر ەستەلىگى: «قاراگوزدى» كورگەن حالىق ەڭىرەپ جىلاپ وتىرۋشى ەدى. جۇرەكتىڭ تەرەڭ تامىرىنان، رەجيسسەردىڭ قولىنان، سونىڭ ۇستا كورىگىنەن ءوتىپ، سونىڭ جۇرەك وتىندا سۋارىلعاننان سوڭ جۇرتتىڭ نە جانىن قالدىرسىن. سپەكتاكل ءتۇن ورتاسىنان اۋا اياقتالسا دا كورگەن حالىق: «ءبىز جىلادىق، جۇمەكە، ەندى سىزدەن ءوتىنىش، جىلاتقان ءوزىڭىز، كوڭىل كوتەرەيىك، امىرە مەن يسانى ساحناعا شىعارىڭىزشى،» - دەپ تاپجىلماي وتىرىپ الاتىنى سودان بولار. جۇمەكەڭ جۇگىرىپ بىزگە كەلەدى.

• ويباي-اي، نە قىلام؟ «قاراگوزدىڭ» ارتىنان قانداي كونتسەرت بەرۋگە بولادى؟ –

دەپ ابىرجىپ جۇرگەنى.

• قايتەسىڭ، جۇرتتىڭ كوڭىلىن قالدىرما. شىعار سارىاۋىزبەن تازشانى! – دەيتىن

قاللەكي (قاليبەك قۋانىشبايۇلى – ب.و.). سپەكتاكلدى كورگەن حالىق ءسويتىپ تاعى ءبىر جارىم-ەكى ساعات كونتسەرت تىڭدايتىن. ول كەزدە وسى كۇنگى كەيبىر ترۋپپالارداي: «شارتىمىزدا كونتسەرت كورسەتىلمەگەن، قوسىمشا تولەمەسەڭدەر ولەڭ دە ايتپايمىز، دومبىرا دا تارتپايمىز، جۇمىس ساعاتىمىز ءبىتىپ قالدى»، - دەپ كەتۋ جوق». جۇمات شانين شىنىندا دا كەرەمەت جان بولعان. سوندىقتان دا بۇل كىسىنى كوپشىلىك سىيلايتىن. قازاقتىڭ تاعى ءبىر دارىندى ۇلى قاپان بادىر: «ءبىز ونى «جۇمەكە» دەمەي «ماتاعا» دەپ اتايتۇعىنبىز. ءومىرى ەشكىمگە كوڭىل قالدىرىپ سويلەمەيتىن، سابىرلى دا سالماقتى، شىمكەاقىلى داريا اعانى سىيلامايتىن كىسى جوقتاي كورىنەتىن». جۇمات تۇرعىنبايۇلى وتە ەڭبەكقور جان بولعان. قازاق تەتار ونەتىن قالىپتاستىرۋداعى ونىڭ ەڭبەگىن جوقتان بار جاساعان دەپ باعالاۋعا ابدەن لايىق. ۇيىمداستىرۋ جۇمىسى، دايىندىق جاساۋ، ءبارىن بىلاي قويعاننىڭ وزىندە جۇمات ءشاننيننىڭ جازۋشىلىق ونەرىنە ۋاقىت تابا بىلگەنى تاڭقالدىرادى. ول كىسى جازعان پەسالار: «ايداربەك»، «ارقالىق باتىر»، «جاندى سۋرەت»، «قارا قۇلىن»، «قوزى كورپەش – بايان سۇلۋ»، «شاحتا». دراماتۋرگ ج. ءشانيننىڭ قالامىنان شىققان پەسالاردىڭ ۇزدىگى «ارقالىق باتىر» قازاق تەتارىنىڭ بالاڭ شاعىندا قويىلعان ءىرى سپەكتاكلدەردىڭ ءبىرى بولدى. «ارقالىق باتىر» سول جىدارى ءۇش جۇزگە جۋىق رەت قويىلعان. ال ەندى ول كىسى جازعان ماقالالار بولسا دا ءبىر توبە: «الپىس – التىعا تەڭ»، «ءانشى امىرە قايتىس بولدى»، «داريعا»، «قازاقتىڭ مەملەكەتتىك تەاترى»، «قازاق ۇلت تەتارى ارتيستەرى جول ۇستىندە»، «قازاقستان مەملەكەتتىك تەاترىنىڭ جۇمىسى تۋرالى»، «قازاقستان ۇلت تەاترىنىڭ جازعى ساياحاتى»، «مەملەكەت تەاترى جۇمىسشىلار اراسىندا»، «تەاتردىڭ قىسقاشا تاريحى»، «تەكسپەن جۇمىس ىستەۋ كەرەك»، «تەاتر مايدانىندا»  قازىرگى تەاتر قىزمەتكەرلەرىنىڭ قۇلاعىنا التىن سىرعا، بۇگىندە بۇنداي جانكەشتىلىك تانىتاتىن ادامدار جوق دەسە دە بولادى. 1938 جىلى قازا حالقىنىڭ قايماقتارىنىڭ بارلىعىن كسرو باسشىلىعى اتقاندا، بۇل قارا تىزىمگە جۇمات شانيندە ىلىكتى. ونىڭ كوزىن كورگەندەر جۇمات شانين ناقاقاتان-ناقاق اتىلدا، دەپ ايتۋعا باتىلى جەتپەدى. دەگەنمەن ول تۋرالى ەستەلىكتەر جازىپ قالدىردى. جۇمات شانين تۋرالى بىلگىسى كەلگەندەر، اسىرەسە وسى دارا تۇلعانىڭ ەسىمىن يەلەنگەن شىمكەنتتەگى وبلىستىق دراما تەاترىنىڭ ارتيستەرىنە جۇمات ءشانيننىڭ ءومىربايانىن ءبىلۋ ەڭ ءبىرىنىشى پارىز. «قۇرمەتتى دوس، كەلەشەكتە ۇرپاعىڭىز ءسىزدى اڭگىمە ەتپەي قويمايدى. ءسىز، سەنىڭىز ماعان، ءوزىڭىز تۋرالى حالقىڭىز اڭگىمە ەتىپ، اۋزىنان تاستامايتىنداي تاماشا مۇرا قالدىردىڭىز. قوعامدىق ومىردەگى العان باعىتىندا ءبۇتىن ءبىر حالىق ءۇشىن پيونەر (العاشقى – ب.و.) بولۋ اركىمنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى. دەمەك، سىزدەن سوڭعىلاردىڭ ونداي مۇمكىندىگى جوق. ولار تەك ءسىز باستاعان ءىستى دامىتىپ العا اپارۋشىلاردىڭ قاتارىندا قالادى». بۇل قازاقتىڭ ءور تۇلعالى ونەر يەسى جۇمات تۇرعىنبايۇلى شانين تۋرالى تەاتر ونەرىنىڭ بۇكىل الەم مويىنداعان ساحنا قايراتكەرى كونستانتين ستانيسلاۆسكيدىڭ پىكىرى. «قالاۋىن تاپسا قار جانادى» دەگەن دانا حالقىمىز، تاعدىرى قازاقستان تەاترىنىڭ تاريحىمەن، شىمكەنت قالاسىمەن اجىراماستاي بولعان ج.ءشانيننىڭ ءومىر جولىن تانىتىپ، ناسيحاتتاۋ جۇمىسى  دۇرىس جولعا قويىلىپ، وسى ءبىر اياۋلى ازامات تۋرالى قانشاما زەرتتەۋ جۇمىستارى جازىلسا دا ازدىق ەتپەيدى. وسى جەردە تاعى ءبىر نارسە ايتقىم كەلەدى. 2006 جىلى قاڭتاردىڭ 5 كۇنى اكتەر ءاسانالى ءاشىمۇلى ءوزىنىڭ كۇندەلىگىدە «شانين بولات ءۇتىپ وتىر ەكەن. جۇمات شانينگە كوشە سۇراپ، يمانعاليعا حات جازىپتى. سوعان قول قويدىم» دەپ جازىپتى. جۇمات شانيندەي ازاماتتىڭ اتىنا كوشە سۇراپ اكىمگە حات جازعىزىپ قويعان ءومىر-اي دەسەڭشى... جىلدار، جىلدار.... مىنە، ەندى ەسكەرتكىش تاقتانىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا دا قاتىستىم. وسى ءبىر قازاق زيالىسى تۋرالى كوپشىلىك ءبىلىپ، ەسىنەن شىعارماي جۇرسە دەگەن تىلەك.  

بەردالى وسپان.

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.