مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «ادىلەتتى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق باعدارى» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋى تولىعىمەن ەكونوميكالىق ماسەلەلەرگە ارنالدى.
پرەزيدەنت ەل ەكونوميكاسىن دامىتۋعا قاتىستى ناقتى زەرتتەلگەن، ەسەپتەلگەن اۋقىمدى جوبا-جوسپارىمەن تانىستىرىپ، بۇل باعىتتاعى ءاربىر ماسەلەگە جەكە-جەكە توقتالدى. ءاربىر وزەكتى تۇيتكىلدىڭ ەكونوميكامىزدىڭ دامۋىن قالاي تەجەپ وتىرعانىنا مىسالدار كەلتىرىپ، ونى شەشۋدىڭ ناقتى جولدارىن كورسەتتى.
جولداۋدا ەڭ الدىمەن ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ قۇرىلىمىنا قاتىستى رەفورمانىڭ باستى باعىتتارى اشىق ايتىلدى. ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق قاۋىپسىزدىگى، ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى، ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ ىشكى جانە سىرتقى سىن-قاتەرلەرگە توزىمدىلىگى الدىڭعى قاتارعا شىعارىلدى. مۇنىڭ سەبەبى، قازىرگى كەزدە گەوساياسي احۋال ۋشىعىپ، الەمدىك نارىقتا ەكونوميكالىق تەجەلۋ انىق بايقالادى.
مەملەكەت باسشىسى «ەشكىم دە سىرتتان كەلىپ، قازاقستاندى كوركەيتىپ جىبەرمەيدى» دەي كەلە، بارلىق ەكونوميكالىق جۇيەنى شۇعىل تۇردە تۇپكىلىكتى قايتا قاراپ، وزگەرتۋ جولىمەن عانا وركەندەيتىنىمىزدى قاداپ ايتتى. ەكونوميكامىز ءوزىمىزدى تولىق قامتاماسىز ەتە الاتىن جاعدايعا جەتۋ ءۇشىن قانداي قادامدار جاساۋىمىز قاجەتتىگىن جىپكە تىزگەندەي ەتىپ، ەگجەي-تەگجەي ءتۇسىندىرىپ بەردى. مىسالى، جاڭا ونەركاسىپ ساياساتىن جۇرگىزىپ، ەلىمىزدەگى جۇمىسقا وتاندىق شيكىزاتتى، تاۋار مەن كادرلاردى پايدالانۋ كەرەكتىگىن ايتتى. شىندىعىنا كەلسەك، قازىر ءبىز اۋلالاردى اباتتاندىرۋعا قاجەتتى تاۋارلاردى (بالالار الاڭىنداعى قۇرال-جابدىقتار) رەسەيدەن تاسىمالداپ وتىرمىز. ارزان جۇمىس كۇشى ەسەبىندە قۇرىلىسقا كادرلاردى وزبەكستان، قىرعىزستاننان شاقىرتامىز. بۇل ۇردىسكە توسقاۋىل قوياتىن كەز كەلدى.
پرەزيدەنت ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىنە ەرەكشە نازار اۋداردى. بۇل باعىتتاعى ماڭىزدى ماسەلەنىڭ ءبىرى – قورعانىس-ونەركاسىپ كەشەنىن جان-جاقتى نىعايتۋ. ءبىز قازىر قورعانىس ونەركاسىبىندە يمپورتقا تاۋەلدىلىكتەن ارىلا الماي وتىرمىز. اسكەري تەحنيكانى كورشىلەس ەلدەردەن ساتىپ الامىز. پرەزيدەنت ءوز اسكەرىمىزدى زاماناۋي اسكەري تەحنيكامەن، قارۋ-جاراقپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جەرگىلىكتى ءوندىرىستى دامىتۋدى ءبىرىنشى ورىنعا قويىپ وتىر. بۇل ورايدا ارناۋلى قورعانىس-ونەركاسىپ كەشەنىن دامىتۋ قورى ارقىلى ءوز كاسىپورىندارىمىزعا تىكەلەي قارجىلىق قولداۋ كورسەتىلەتىنىن مالىمدەدى.
بۇل جولداۋدىڭ ەكى جاڭالىعى – جاڭادان ەكى مينيسترلىك قۇرىلادى. پرەزيدەنت ەكونوميكانىڭ ستراتەگيالىق جاعىنان ماڭىزى زور ەكى سالاسى – كولىك-لوگيستيكا جانە سۋ شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا ايرىقشا توقتالدى. قازىرگى تاڭدا ەلىمىز كولىك-لوگيستيكا سالاسىنىڭ الەۋەتىن تولىق پايدالانا الماي وتىرعانىنا دالەل-دايەكتەر كەلتىردى. سونىڭ ءبىرى – سىن كوتەرمەيتىن اۆتوجولدار قۇرىلىسى، وسى سالاداعى جەمقورلىقتىڭ ارتۋى. پرەزيدەنت سالانى ءتيىمدى باسقارۋ ءۇشىن كولىك مينيسترلىگى قۇرىلىپ، وعان جول ينفراقۇرىلىمىن سالۋ مىندەتى دە قوسىلاتىنىن ايتتى.
كەيىنگى كەزدەرى باسپاسوزدە ءجيى كوتەرىلگەن ماسەلەنىڭ ءبىرى – سۋ. ويتكەنى كۇن سايىن كۇللى الەمدە سۋدىڭ قۇنى دا، ماڭىزدىلىعى دا بىرنەشە ەسەگە ارتىپ بارادى. حالىق سانى وسسە، سۋدى دا كوبىرەك تۇتىنامىز. سونىڭ ءبىر دالەلى، ەلورداداعى سۋ ماسەلەسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنعا شىعۋى. پرەزيدەنت 2040 جىلدارعا قاراي قازاقستانداعى سۋ تاپشىلىعى 12-15 ميلليارد تەكشە مەترگە جەتۋى مۇمكىن ەكەنىن مالىمدەدى. سۋعا كەلگەندە ترانسشەكارالىق سۋ كوزدەرىنە تاۋەلدى بولعاندىقتان ءادىل، ءتيىمدى سۋ ساياساتىن جۇرگىزبەسەك، كەيىن بارماق شايناپ قالاتىنىمىزدى العا تارتتى. بۇل سالادا بىزدە ماسەلە شاش-ەتەكتەن. سول سەبەپتەن مەملەكەت باسشىسى سۋ رەسۋرستارى جانە يرريگاتسيا مينيسترلىگى قۇرىلىپ، سالا اياسىندا ۇلتتىق گيدروگەولوگيا قىزمەتى قايتا جۇمىس ىستەيتىنىن سۇيىنشىلەدى.
بۇدان بولەك، پرەزيدەنت ەلىمىزدە IT-سالانى دامىتۋ، ەكوجۇيەگە دۇرىس كوزبەن قاراۋ، كرەاتيۆتىك يندۋستريا مەن ورتا كاسىپكەرلىكتى وركەندەتۋ سەكىلدى تۇيتكىلى مول ماسەلەلەرگە كەڭىنەن توقتالدى. بۇل جۇمىستى اتقارۋ ءۇشىن بىزگە بىرلىك، ىنتىماق، ىقىلاس، كۇش-جىگەر، وتانشىلدىق سياقتى قاسيەتتەر قاجەتتىگىن ايتتى.
بيبىگۇل جەكسەنباي،
سەنات دەپۋتاتى
