جاڭادان سالىنىپ جاتقان ۇيدەن پاتەر ساتىپ العىم كەلەدى. الدانىپ قالماۋدىڭ قانداي جولدارى بار؟

قۇرىلىس كومپانياسى تومەندە اتالعان قۇجاتتاردى ۇسىنۋعا مىندەتتى:

• تۇرعىن ءۇي سالاتىن كومپانيانىڭ مەنشىگىندەگى نەمەسە جالعا العان جەر ۋچاسكەسىنىڭ اكتى;
• كەشەندى ۆەدومستۆودان تىس ساراپتامانىڭ وڭ قورىتىندىسى بار تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنىڭ جوبا-سمەتالىق قۇجاتى;
• ساۋلەت-قۇرىلىس سالاسىن مەملەكەتتىك قاداعالاۋ ورگانىنىڭ قۇرىلىستى باستاۋعا قاتىستى بەرگەن قاۋلىسى نەمەسە ەسكەرتپەسى.

قۇرىلىسقا الىنعان جەر ۋچاسكەسى بانكتىڭ كەپىلىندە بولاتىن جاعدايلار ءجيى كەزدەسەدى.

– ءىرى كومپانيالار بار، ولارعا كەپىلدە تۇرعان جەر قاۋىپتى سانالمايدى، كەرىسىنشە ۇيرەنشىكتى جاعداي سياقتى. ال اتى دا، زاتى دا جوق شاعىن كومپانيالار ءۇشىن بۇل قاۋىپتى بولۋى ىقتيمال، – دەيدى قازاقستاننىڭ قۇرىلىسشىلار وداعىنىڭ باسشىسى تالعات ەرعاليەۆ.

"تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋ تۋرالى" زاڭعا سايكەس قۇرىلىس كومپانيالارى ۇلەسكەرلەردىڭ اقشاسىن تارتۋ تۋرالى اكىمدىكتەن رۇقسات الۋى نەمەسە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا كەپىلدەمە بەرۋ قورىنان كەپىلدەمە الۋى ءتيىس.

– قازىرگى تاڭدا كوپتەگەن قۇرىلىس كومپانيالارى جاڭادان سالىنىپ جاتقان ۇيلەردەگى پاتەرلەردى زاڭعا قايشى تۇرعىدا ساتىپ جاتقانى جاسىرىن ەمەس. سوندىقتان سالىنىپ جاتقان ۇيدەن پاتەر تاڭداعاندا قۇرىلىس كومپانياسىنان تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا كەپىلدىك بەرۋ قورىنىڭ كەپىلدەمەسىن نەمەسە اكىمدىكتىڭ رۇقساتىن سۇراۋ كەرەك. وسىلايشا كەز كەلگەن ازامات ۇلەسكەر رەتىندە ءوز قۇقىعىن قورعايدى، – دەدى الماتىداعى قۇرىلىس كومپانيالارىمەن كەزدەسۋ كەزىندە "تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا كەپىلدەمە بەرۋ قورى" اق باسقارما باسشىسى دۋلات جارىلعاپوۆ.

بۇل جاعدايدا ۇلەسكەردە نىسان سالىنىپ بىلەتىنى تۋرالى مەملەكەتتىڭ 100 پايىز كەپىلدەمەسى بولاتىنى بەلگىلى. كەپىلدەمە العان قۇرىلىس كومپاننيالارىنىڭ ءتىزىمى قوردىڭ سايتىناورنالاستىرىلعان.

ەگەر قۇرىلىس كومپانياسى ءۇيدىڭ قازىعى قاعىلا باستاعان ۋاقىتتا كەلىسىم-شارتقا وتىرۋدى ۇسىنسا، ونىڭ ۇلەسكەرلەردىڭ قاراجاتىن تارتۋعا ارنالعان №1 كارتىشكەدە كورسەتىلگەن اكىمدىك بەرگەن رۇقسات قۇجاتتارى بولۋى ءتيىس. كليەنت بۇل ليتسەنزيالاردى كورۋگە قۇقىلى.

– قۇرىلىس كومپانيالارىنىڭ ءتۇرى بار. كەيبىرى برونداۋ، كەلىسىم-شارتقا وتىرۋدى قۇرىلىس بىتكەننەن كەيىن قايتا قاراستىرادى. ەگەر كومپانيانىڭ نارىقتا بەلگىلى ءبىر ورنى بولسا، برونداۋعا اقشا قۇيۋعا بولادى – ويتكەنى قاۋىپ از. ال ەگەر جاڭا كومپانيا بولسا، سونىمەن قاتار جۇيەسى دە بولماسا وعان قارجى سالۋعا كەڭەس بەرمەس ەدىم. قازىعى قاعىلعان ءۇي بولسا دا ءبارى كومپانيانىڭ تاجىريبەسىنە تىكەلەي بايلانىستى، – دەيدى تالعات ەرعاليەۆ.

كومپانيا ءوز كۇشىمەن نەمەسە ۇلەسكەرلەردەن تارتىلماعان قاراجاتپەن عيماراتتىڭ قاڭقاسىن تۇرعىزا الادى. بۇدان كەيىن ول تەك اكىمدىكتىڭ رۇقساتىمەن ۇلەسكەرلەردىڭ قارجىسىن تارتىپ، قۇرىلىستى جالعاستىرا الادى.

1. پاتەردىڭ نەمەسە باسقا دا عيماراتتىڭ باعاسى. ماڭىزدى تۇسى – باعا وسپەۋى كەرەك;
2. ەگەر عيمارات كەلىسىم-شارتتا كورسەتىلگەن شارشى اۋداننان كەم كولەمدە سالىنسا ۇلەسكەردىڭ وتەماقىسى;
3. ءۇيدىڭ سالىناتىن نەگىزگى ماتەريالدارى، سونداي-اق ناقتى پاتەردىڭ قۇنى.

كەلىسىم-شارتتى مۇقيات وقۋ كەرەك.

– "ءسىز كەلىسىم-شارتقا كەز كەلگەن وزگەرىس ەنگىزۋگە قۇقىلىسىز،ويتكەنى ءسىز ءبىر تاراپسىز. ەگەر قۇرىلىس كومپانياسىمەن وزگەرىستەردى كەلىسسەڭىز، ولاردى ەنگىزۋ مۇمكىن بولىپ تابىلادى. ارينە، قۇرىلىس كومپانياسىن كەلىسىم-شارتقا وزگەرىس ەنگىزۋگە كوندىرۋ وڭاي ەمەس، الايدا ءبارى دە مۇمكىن، سەبەبى قر ازاماتتىق كودەكسىنىڭ 380 بابىنا سايكەس كەلىسىم-شارتتىڭ ەركىندىگىنە سىزگە قۇقىق بەرىلگەن، – دەپ اتاپ ءوتتى قورعاۋشى باحتيار عالىمجانوۆ.

بۇعان زاڭمەن تىيىم سالىنباعان، الايدا ساراپشىلاردىڭ بۇل تۇرعىدا پىكىرلەرى ارقالاي. قازاقستاننىڭ قۇرىلىسشىلار وداعىنىڭ باسشىسى تالعات ەرعاليەۆ كومپانيالاردىڭ ءوز ماركەتينگتىك بولىمدەرى بولۋى ءتيىس دەپ ەسەپتەيدى. ولار ۇلەسكەرلەردىڭ اقشاسىن ۋاقىتىلى تارتۋ ءۇشىن كليەنت بازاسىن جاسايدى. كومپانيالارعا ريەلتورلارسىز، ءوزىنىڭ ساتۋ ءبولىمى بولعانى جاقسى.

بىرنەشە ادامعا ءبىر پاتەرىن ساتا بەرەتىن قۇرىلىس كومپانياسىن تاڭداماس ءۇشىن ونىڭ تاجىريبەسى مەن بەدەلىن ەسكەرۋ كەرەك.

– قۇرىلىس سالاسىندا ۇلكەن تاجىريبەسى مول، كوپتەگەن سالىنعان تۇرعىن ۇيلەرى بار، ايتارلىقتاي مۇلكى مەن وتە جاقسى ابىروي-بەدەلى بار قۇرىلىس كومپانياسىن تاڭداعان ءجون. ارينە، مۇنداي كومپانيالاردىڭ پاتەرلەرىنىڭ باعاسى دا كوتەرىڭكى بولادى. ەسەسىنە جىلجىمايتىن مۇلىكتى شىنىمەن الۋعا كەپىلدەمە بار. باسقاداي جاعدايلاردا مۇنداي كەپىلدىك جوق، – دەيدى باحتيار عالىمجانوۆ.

قۇرىلىس كومپانيالارىنىڭ ءبىر ۋاقىتتا بىرنەشە سالىنىپ جاتقان نىساندارى بولماۋى كەرەك.

– كەيدە ساراڭدىق تۇبىڭە جەتەدى. ادام شاشىلادى، كۇشىن ەسەپتەمەيدى جانە بىرنەشە نىساندى سالىپ ءبىتىرىپ ۇلگەرمەيدى. سونىمەن قاتار قارجىلىق جوسپارلاۋ زاڭىن بۇزادى: ءبىر نىساننان كەلەسىنە اقشانى لاقتىرۋعا بولمايدى، – دەيدى قۇرىلىسشىلار وداعىنىڭ باسشىسى.

كومپانيانىڭ سالىنىپ جاتقان ەكى-ءۇش نىسانى عانا بولۋى ءتيىس. ايتپەسە جۇمىستى ۋاقىتىندا ءبىتىرۋ وتە قيىن. ەگەر نىساندا قۇرىلىس-ورناتۋ جۇمىستارى جۇرمەي جاتسا، بۇل قىراعىلىق تانىتۋ كەرەكتىگىن بىلدىرەدى. ەگەر كومپانيا سالماقتى بولسا ونىڭ نىسانى قورشاۋلى، تولقۇجاتى مەن ۋاقىتشا عيماراتى بولادى.

باستاپقى جارنانى نە بانككە، نە كاسساعا سالۋ كەرەك. مىندەتتى تۇردە تۇبىرتەك بولۋى ءتيىس. كەلىسىم-شارتتارى دۇرىس راسىمدەلگەنىنە، تولتىرىلعانىنا نازار اۋدارىڭىز. جوبا-سمەتالىق قۇجات پەن كەلىسىم-شارتتاعى مالىمەتتەر سايكەس بولۋى قاجەت.

– دالمە-ءدال شىنايى باعدارلامالارى بولعانى دۇرىس. 10% باستاپقى جارنانى بەرىپ، قالعانىن كەلەسى 5 جىلدا تولەپ بىتەتىن بولساڭىز – بۇل وتە كۇماندى جوبا. نەمەسە كەيدە وتە تومەن باعادا پاتەر ساتىپ الۋدى ۇسىنسا – ويلانۋ كەرەك. مەرزىمدى قىسقارتقاندا دا سولاي. ماسەلەن، 500 پاتەرلى ۇلكەن ءۇيدى 10 ايدا سالىپ بىتىرۋگە ۋادە بەردى دەلىك. نەمەسە 9 قاباتتى 5 ايدا بىتىرەمىز دەپ، ىرگەتاسىن ەندى قۇيىپ قويسا ابدەن ويلانۋىڭىز كەرەك، – دەيدى تالعات ەرعاليەۆ.

ينۆەستيتسيا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى وتە ارزان باعا، ماتەريالداردىڭ قىمباتتاۋىمەن، ينفلياتسيامەن بايلانىستى قاۋىپتەردى ەسەپكە المايتىنىن اتاپ ءوتتى. ناتيجەسىندە تۇرعىن ءۇي نە سالىنىپ بىتپەيدى، نە ۇزاق سالىناتىنداردىڭ قاتارىنا قوسىلادى.

ەگەر قۇرىلىس كومپانياسى ەتىگى جوق ەتىكشى سەكىلدى كەڭسەسىز بولسا، ويلانىڭىز.

– كەڭسە جيناقى، قاراپايىم بولۋى نەمەسە ۇلكەن، قىمبات بولۋى مۇمكىن. بۇل ماڭىزدى ەمەس – ويتكەنى كەيبىرى كوزگە تۇسەتىن ءساندى كەڭسەنى، كەيبىرى قاراپايىمدىلىقتى ۇناتادى. الايدا كومپانيا باسشىسىنىڭ قۇرىلىستا تاجىريبەسى بولسا كەڭسە عيماراتى جامان بولماۋى كەرەك، – دەيدى تالعات ەرعاليەۆ.

ەشتەڭە جاسىرمايتىن كومپانيالار كەزدەسۋلەر، ساياحاتتار مەن جيىندار ۇيىمداستىرادى. ولار ينتەرنەتتە دە بەلسەندى، چات قۇرىپ، وزدەرىنىڭ سايتى بولادى.

– سايت ەشقانداي اقپاراتسىز كەشە عانا قۇرىلعانداي ەمەس، جاندانعان بولۋى كەرەك. جاقسى كومپانيانىڭ بىرنەشە جىلدان بەرى بىلىكتى توپتارى جۇرگىزىپ وتىرعان سايتى بولادى.بايلانىستىڭ بۇل ءتۇرى كوڭىلگە سەنىم ۇيالاتادى. ويتكەنى قازىر ەلەكتروندى بايلانىس باستى قۇرال بولىپ وتىر. ءبارى سوعان نازار اۋدارادى، – دەيدى تالعات ەرعاليەۆ.

"تۇرعىنۇيقۇرىلىسجيناقبانكىنىڭ" باسشىسى ءلاززات يبراگيموۆا تۇرعىن ۇيگە كەپىلدەمە بەرۋ قورىمەن كەلىسىم-شارتقا وتىرعان كومپانيالارعا سەنىم ارتۋعا كەڭەس بەرەدى.

– بۇل قۇرىلىس كومپانياسىنىڭ قۇرىلىسقا سالعان 15% ءوز قارجىسى بار. ەگەر قۇرىلىستى اياقتاماعان جاعدايدا ونى مەملەكەتتىك قور اياقتايدى، – دەيدى ل.يبراگيموۆا.

تۇرعىنۇيقۇرىلىسجيناقبانكى – قوردىڭ كەپىلدىگى بار نىساندارىن نەسيەلەيتىن قازاقستانداعى جالعىز بانك.

– بۇل قۇرىلىس كومپانياسىنىڭ سەنىمدىلىگىن انىقتايتىن ءبىرىنشى بەلگى. 44 قۇرىلىس كومپانياسى قوردىڭ كەپىلدەمەسىن الدى. ولاردىڭ 7%-ى نىساندارىن سالىپ بولىپ، پايدالانۋعا بەردى. ءۇي پايدالانۋعا بەرىلگەندە كەپىلدىگى اياقتالادى جانە قۇرىلىس كومپانياسىندا قۇقىق بەلگىلەۋشى قۇجاتتارى پايدا بولادى. ەگەر، كەپىلدىك بولماسا، نىساندى كىم اياقتاپ بىتىرەتىنى تۇسىنىكسىز، – دەيدى ءلاززات يبراگيموۆا.

قۇرىلىس كومپانياسى سونىمەن قاتار قۇرىلىستى اياقتاۋعا كەپىلدىك بەرەتىن ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردەن دە كەپىلدەمە الا الادى.