ەل ىشىندە مىناداي ىرىم بار. كوپكە دەيىن بالا كوتەرە الماي جۇرگەن ايەل كىشكەنتاي بۇلدىرشىنگە ۇلدىڭ نەمەسە قىزدىڭ كويلەگىن تەرىس كيگىزىپ جۇرگىزەدى ەكەن. ۇلدىڭ كيىمىن ۇلعا تەرىس كيگىزسە، ۇل تۋادى، قىزدىڭ كيىمىن قىزعا تەرىس كيگىزسە، قىز تۋادى دەپ ىرىمدايدى. ءدىني اڭىزداردا بۇل عۇرىپتى سۇلەيمەن ع.س. پايعامباردان قالعان دەسەدى.
نەمەسە بالا كوتەرە الماي جۇرگەن ايەلدi تۇرعان تۇيەنiڭ استىنان جۇگiرتiپ وتكiزەتiن ىرىم دا كەزدەسەدى. دەگەنمەن قازاقتا «قىزدىڭ ارتىنان ۇل ەرسىن» دەگەن نيەتپەن قىزعا ۇل ەسىمىن بەرىپ جاتادى. ال، ورىستىڭ اجەلەرى قىزدى بولعىسى كەلەتىن جاس جۇبايلاردىڭ توسەك استىنا بانتيك، تاراق جاستانىپ جاتۋدى، ۇلدى بولعىسى كەلەتىندەرگە ويىنشىق ماشينا، پىشاق قويۋعا كەڭەس بەرەدى ەكەن.
نەمىستەردىڭ بولجامى بويىنشا، جاڭبىرلى كۇنى قىز كوپ تۋىلادى. ەجەلگى گرەك دارىگەرى ەمپەدوكلدىڭ ەسەپتەۋىنشە، ايەل ىستىقتا – قىز، سۋىقتا – ۇل كو-تەرەدى. جاڭازەلانديالىق زەرتتەۋشى ۆ.گرانت «ۇل بالا ەركى مىقتى، ەرجۇرەك ايەلدەن تۋىلادى»، دەپتى. بەلسەندى ايەلدىڭ ورگانيزمىندە ەركەكتىك گورمون-تەستوستەروننىڭ كوپ بولۋى «وزىنە ءتان» سپەرماتوزويدتاردى قابىلداپ وتىراتىنىن العا تارتادى. ەگەر بويعا بالا بىتكەن ۋاقىتتا جۇبايلاردىڭ نەكەسى ءالى قيىلىپ ۇلگەرمەگەن بولسا، وندا دۇنيەگە ۇل كەلەدى. ويتكەنى، بەتى اۋلاق، اياق استى جىگىت ۇيلەنگىسى كەلمەي قالعان جاعدايدا نازىك جىنىستىعا تىرەك بولاتىن ەركەك سول بولادى دەيدى. جۇبايلار ءسابي جوسپارلاماي تۇرىپ-اق توسەك قاتىناسىنا ءجيى بارعان بولسا – قىز، 3-4 كۇندە ءبىر جىنىس قاتىناسىنا تۇسەتىندەردە ۇلدىڭ ومىرگە كەلۋى عاجاپ ەمەس دەيتىندەر دە بار.
سوسىن، قايسىسىنىڭ ماحاببات سەزىمى كۇشتىرەك – بالاعا سونىڭ جىنىسى بەرىلەدى دەپ سەندىرەتىندەر دە جەتەرلىك.
جىنىستىق قاتىناستا ەركەكتەن بۇرىن ايەل سولىعىن قاندىرىپ، بويىنان ءبىرىنشى جىبەرۋ كەرەك. سوسىن بارىپ قانا ەركەككە بەلىن بوساتۋعا رۇقسات. ال، ەگەر كەرىسىنشە بولسا، ايەلدىكى ەركەكتىكىن «باسىپ تاستايتىن» كورىنەدى. بۇل ۇلدى بولعىسى كەلەتىن جۇپتارعا ارنالعان كەڭەس.
اپا-اجەلەرىمىزدىڭ ايتاتىن مىنا ءبىر بولجامىنا دا قۇلاق اسپاسا بولمايدى: ايەلدىڭ بەتىندە، بويىندا ەش وزگەرىس بايقالماسا، ىشتەگى شارانانىڭ ۇل بولعانى. ال ەگەر بولاشاق انانىڭ اجارىنا قانداي دا ءبىر قاياۋ (سەكپىل، داق، ت.ب.) تۇسسە، قىز بالا جارىق دۇنيە ەسىگىن اشپاق دەيدى. «ۇل – انانىڭ اقىلىن، قىز - انانىڭ اجارىن الادى» دەپ دالەلدەپ تە بەرەدى.
مىنا ءبىر ءۇردىس كوپ ەلدەردە ءالى كۇنگە بالا جىنىسىن انىقتاۋعا سەبىن تيگىزىپ كەلە جاتىر ەكەن. بەرلين قالاسىنىڭ ءبىر مۇراجايىندا ساقتالعان ەجەلگى مىسىرلىقتاردىڭ پاپيرۋسىندا بىلاي دەپ جازىلىپتى: «جۇكتى ايەلدىڭ زارىمەن ارپا مەن بيدايدى ءوسىرۋ ارقىلى بالا جىنىسىن انىقتاۋعا بولادى. ەگەر ءبىرىنشى بولىپ ارپا ءبۇر جارعان بولسا، ومىرگە ۇل كەلەدى. بيداي ءوسىپ شىقسا، دۇنيەگە قىز بالا كەلەدى». بۇل ءادىستى زەرتتەگەن عالىمدار 80 پايىزعا انىق كەلەتىندىگىنە كوز جەتكىزدى.
استرولوگتار بولسا، جۇلدىزناماعا سەنۋگە شا-قىرادى. ەگەر ءسىزدىڭ جۇكتىلىگىڭىز ايەلگە ءتان بيكەش بەلگىسىندە باستالسا، قىز بالانىڭ ومىرگە كەلۋىن كۇتە بەرىڭىز. سۋقۇيعىش، سارىشايان بەلگىسىندە باستالعان جۇكتىلىك ۇل بالانىڭ دۇنيەگە كەلۋىمەن اياقتالادى. ساندارعا قاتىستى
ەگەر ايەلدىڭ جاسى جۇپ سانعا كەلىپ تۇرسا، وندا جۇپ ساندى ايدا قىز كوتەرگىسى كەلەتىندەر ۇتىمدى پايدالانسىن (جۇپ ساندى اي اقپاننان باستالادى). ال جاسى تاق سانعا ءدوپ كەلسە، تاق ساندى ايدى تاڭداۋى كەرەك. ۇل سۇيگىسى كەلەتىندەر كەرىسىنشە، جاسى تاق سانعا كەلىپ تۇرسا، جۇپ ساندى ايدى، جاسى جۇپ بولسا، تاق ساندى ايدى وتكىزىپ الماعانى دۇرىس ەكەن.
عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، ادامنىڭ جىنىستىق قا-تىناستاعى قارقىندىلىعى دا بالا جىنىسىنا اسەر ەتەدى ەكەن. توسەك ماسەلەسىندە بەلسەندى بولساڭىز، ەر-ازامات، ايتەۋىر ءبىر كەزدە تاعدىر سىزگە ۇل سىيلايتىنىنا كۇماندانباڭىز. ەركەك گيپەرسەكسۋالدى بولعان كەزىندە، ياكي جاس وتباسىلاردا كوبىنە ۇل تۋىلاتىنىن ستاتيستيكانىڭ ءوزى كورسەتىپ وتىر. ال وتىزعا قاراي، كەرىسىنشە، قىز بالانى دۇنيەگە اكەلۋ مۇمكىندىگى جوعارى. سوندىقتان دا بولار، جاس ۇيلەنگەندەردىڭ كوپشىلىگىنىڭ تۇڭعىشتارى ۇل دا، ەكىنشىسى قىز بولادى ەكەن. سونىمەن، ەگەر توسەك قاتىناسىندا ايەل بەلسەندى بولسا – قىز، ەركەك بەلسەندى بولسا – ۇلدىڭ دۇنيەگە كەلۋى مۇمكىن، دەيدى ورىس عالىمدارى.
بەدەۋلىكتىڭ سەبەبىن انىقتاۋ
بەدەۋلىكتىڭ سەبەبىن ەكى جاقتى (ايەلى مەن ەرىن) بىردەي تەكسەرۋ ارقىلى انىقتايدى.
ايەلگە گينەكولوگ، ال ەركەك ۋرولوگقا قارالۋى قاجەت. ەركەك بەدەۋلىگى پەرزەنت سۇيە الماي جۇرگەن نەكەلىك وداقتىڭ 40-50 پايىزىندا كەزدەسەدى.
ەركەككە قاجەتتى تەكسەرۋلەر:
1. سپەرموگرامما — سپەرمانىڭ فەرمەنتتىلىگىن انىقتاۋ (اسىرەسە ۇرىقتانۋعا);
2. جىنىس جولدارى ارقىلى بەرىلەتىن ينفەكتسيالارعا تەكسەرىلۋ;
3. شۋۆارسكي ءادىسى — جىنىستىق قاتىناستان 2,5-3 ساعاتتان كەيىن شىرىشتان سپەرماتوزويدتاردىڭ قوزعالعىشتىعىن، ەكى جاستىڭ يممۋنولوگيالىق سايكەستىلىگىن انىقتايدى.
ايەلگە قاجەتتى تەكسەرۋلەر:
1. انامنەزىن مۇقيات قاراۋ.
2. ءومىر تاريحى.
3. وتكەن جۇكتىلىكتەرى جانە ولاردىڭ ناتيجەلەرى.
4. بەدەۋلىكتىڭ ۇزاقتىعى.
5. كونتراتسەپتسيا ادىستەرى.
6. جالپى اۋرۋلارى.
7. دارىلىك زاتتاردى قابىلداۋى.
8. ايەل جىنىس اعزالارىنىڭ قابىنۋ اۋرۋلارى، جاتىر مويىنىنىڭ جانە ءسۇت بەزدەرىنىڭ اۋرۋلارى.
9. وپەراتسيالارى.
10. زياندى ادەتتەرى.
11. تۇقىمقۋالاۋشىلىعى.
12. ەتەككىرىنىڭ تۇراقتىلىعى.
13. جىنىس جولدارى ارقىلى بەرىلەتىن ينفەكتسيالارعا تەكسەرىلۋ.
14. رەكتالدى تەمپەراتۋرا — وۆۋلياتسيانى انىقتاۋ ءۇشىن شامامەن 3 اي ولشەنەدى.
15. گورمون دەڭگەيلەرىن انىقتايدى: تەستوستەرون، دەا، پرولاكتين، قالشا بەزدەرىنىڭ گورموندارى، ولار ەندوكريندى بەدەۋلىكتىڭ سەبەبىن انىقتايدى.
16. ۋدز – گينەكولوگيالىق اۋرۋلارىن جانە دامۋ اقاۋلارىن انىقتاۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
17. باستىڭ رەنتگەنوگرافياسى، گيپوفيز ىسىكتەرىن شىعارىپ تاستاۋ ءۇشىن.
18. كوز ءتۇبىن جانە كورۋ الاڭىن تەكسەرۋ، ول دا گيپوفيز ىسىكتەرىن انىقتاۋ ءۇشىن.
19. گسگ (گيستەروسالپينگوگرافيا) جاتىرعا كونتراستى زاتتى جىبەرگەننەن كەيىن كىشى جامباستى رەنتگەن سۋرەتكە ءتۇسىرۋ، ول جاتىردىڭ شىرىشتى رەلەفىن جانە كولەمىن، جاتىر قوسالقىلارىنىڭ فۋنكتسيونالدى وتكىزگىشتىگىن انىقتايدى. ەتەككىر باستالۋدان 6-7 كۇن بۇرىن جاسالىنادى.
20. لاپاروسكوپيا — وپەراتسيا، ول كەزدە ناۋقاستىڭ قۇرساق قۋىسىنا وپتيكاسى بار اسپاپ كىرگىزەدى، ونىڭ ارقاسىندا ىشكى جىنىس اعزالارىنىڭ جاعدايىن تولىعىراق كورۋگە مۇمكىندىك الىپ، انىقتالعان بەدەۋلىكتىڭ سەبەبىن حيرۋرگيالىق كوررەكتسيالاۋعا بولادى.
بەدەۋلىك جانە ونىڭ سەبەپتەرى
ادام بالاسىنىڭ ارتىنان ۇرپاق قالدىرۋى — تابيعي قۇبىلىس. الايدا انا بولۋ باقىتى كەز كەلگەن ايەلگە بۇيىرمايدى نەمەسە كوپ جىلداردان سوڭ عانا مۇمكىن بولادى. بالا تۋعا قابىلەتتى جاستاعى ايەلدەردىڭ ءسابي سۇيە الماۋىن “بەدەۋلىك” دەپ اتايدى. بەدەۋلىكتىڭ سەبەپتەرى مەن دياگنوستيكاسى جانە ودان قۇتىلۋدىڭ جولدارى تۋرالى قىسقاشا وسى ماقالامىزدا اڭگىمەلەيتىن بولامىز.
بەدەۋلىك دەگەن نە؟
بەدەۋلىكتىڭ انىقتاماسىن دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى بىلاي دەپ بەرگەن: “تۇراقتى تۇردە جىنىستىق قاتىناستا بولعان ايەلدىڭ ءبىر جىل ىشىندە جۇكتى بولا الماۋى”.
ادەتتە تۇراقتى تۇردە جۇكتى بولىپ قالۋدان ساقتانۋسىز جىنىستىق قاتىناستا بولاتىن جۇبايلاردىر بالالى بولۋ ىقتيمالدىلىقتارى 25-30 پايىزدى قۇرايدى. بۇل دەگەنىمىز دەنساۋلىعىندا اقاۋى جوق، باسقا دا سەبەپتەرى جوق جۇبايلاردىڭ ءبىر جىلدىڭ ىشىندە جۇكتى بولۋلارى قالىپتى جاعداي دەگەندى بىلدىرەدى.
بەدەۋلىك نەدەن پايدا بولادى؟
بەدەۋلىك جاعدايلارىنىڭ 30-40 پايىزىندا ايەلدىڭ جاتىر تۇتىكشەسى بولمايدى نەمەسە دۇرىس جۇمىس جاسامايدى (ۇرىقتى وتكىزبەيدى); 30 پايىزىندا فولليكۋلدەردىڭ جەتىلمەۋى مەن وۆۋلياتسيا پروتسەسىنىڭ دۇرىس جۇرمەۋى; 30 پايىزىندا ەركەكتەن بولىنەتىن سپەرماتوزويدتاردىڭ از بولۋى نەمەسە ساپاسىز بولۋنا بايلانىستى بولسا، بەدەۋلىك جاعدايلارىنىڭ قالعان 10 پايىزى باسقا دا ءتۇرلى سەبەپتەرگە بايلانىستى بولادى ەكەن.
بەدەۋلىك ماڭگى ەمەس
بەدەۋلىككە ۇشىراعان ايەلدىڭ ءومىربويى بالا ءسۇيۋ مۇمكىندىگى بولمايدى دەگەن جاڭساق پىكىر بولماۋ كەرەك. بەدەۋلىكتى ەمدەۋگە بولادى. ونىڭ بارلىعى بىلىكتى ماماندار مەن بەدەۋلىكتىڭ دەڭگەيىنە بايلانىستى. بەدەۋلىكتەن قۇتىلۋ نيەتىمەن ەمدەلەتىن بەدەۋ ايەلدەردىڭ تورتتەن ءۇشى بالا ءسۇيۋ باقىتىنا يە بولىپ جاتادى. بەدەۋلىكتەن ارىلۋ ۇزاقتىعى ءار ايەلدە ارقالاي بولادى. ونىڭ بەكىتىلگەن مەرزىمى مەن بەرىلەتىن 100 پايىزدىق كەپىلدىگى جوق.
بەدەۋلىكتەن قۇتىلۋدىڭ ەڭ العاشقى شارتتارى: ءۇمىت جانە سابىر. بۇل ەكەۋىنەن كەيىنگىلەرىنە بىلىكتى ماماننىڭ كەڭەسى، دۇرىس تاڭدالعان ەم-دوم جاتادى.
بەدەۋلىكتى انىقتاۋ (دياگنوستيكا)
بەدەۋلىكتەن قۇتىلۋدىڭ ىقتيمالدىلىعىن ارتتىراتىن جاعدايلاردىڭ ءبىرى — اۋرۋدى ەرتە انىقتاۋ. ەرتە انىقتالعان بەدەۋلىكتى ەمدەۋ دە ەرتە باستالادى. بەدەۋلىكتى انىقتاۋ مەن ەمدەۋ پروتسەسىنە ايەلدىڭ جولداسىنىڭ دا قاتىسۋى ماڭىزدى. ويتكەنى بەدەۋلىك تەك جۇكتى بولا الماي جۇرگەن ايەلدىڭ ماسەلەسى ەمەس، وتباسىنىڭ، اۋلەتتىڭ ماسەلەسى.
قازىرگى تاڭدا مەديتسينادا بەدەۋلىكتى انىقتاۋ بارىسىندا مىناداي ءادىس-تاسىلدەر قولدانىلادى:
جاتىر تۇتىگىنىڭ ۇرىقتى وتكىزۋ قابىلەتىن تەكسەرۋ;
ايەل مەن ەركەك قاندارىنداعى گورمونداردى تەكسەرۋ;
سپەرموگرامما – شاۋەتتى (سپەرمانى) جان-جاقتى زەرتتەپ تەكسەرۋ;
ۋلترا-دىبىستىق زەرتتەۋ ارقىلى جاتىر مەن انالىق جىنىس بەزىنىڭ جاعدايىن (كۇيىن) تەكسەرۋ;
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
