سەرگەي لاۆروۆ تاعى دا ورتالىق ازيا «توپىراعىنا» «تايىپ» قۇلادى. ەگەر وسىدان بىرنەشە كۇن بۇرىن ول قازاقستان «جولىندا» قۇلاپ، «كوممەرسانت» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا قازاقستان پرەزيدەنتى توقاەۆپەن پىكىر تالاستىرىپ، كورشى ەلدە قاتتى رەزونانس تۋدىرعان بولسا، كەشە لاۆروۆ وزبەكستانعا جاساعان ساپارى كەزىندە تاعى دا شىرق بۇزعانداي بولدى.
مينيستر قازا تاپقان جاۋىنگەرلەرگە ارنالعان سامارقانداعى «ازالى انا» مەموريالىنا بارعان. سوندا لاۆروۆ ەسكەرتكىشتەگى ەكى تىلدە، وزبەك جانە اعىلشىن تىلىندە جازىلعان جازۋعا قاراپ «مەن بىردە-ءبىر ورىسشا جازۋ كورمەي تۇرمىن»، - دەپ ەكسكۋرسوۆودقا ەسكەرتۋ جاساعان. ول سامارقاننىڭ تۋريستىك قالا ەكەنىن ءايتىپ اقتالعان.
رەسەيدەن بارعان جوعارى مارتەبەلى قوناقتىڭ قاتاڭ ەسكەرتپەسى نازاردان تىس قالمادى. سول كۇنى وزبەكستان جۋرناليستيكا جانە بۇقارالىق كوممۋنيكاتسيالار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى شەرزودحون قۋدراتقوجا ءوزىنىڭ Telegram-كانالىندا بۇعان جاۋاپ بەردى...
«شەتەلدەن كەلگەن باسقا ەلدىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىزدى سىناعانى دۇرىس ەمەس، ءبىز ولاردىڭ وتارى ەمەسپىز عوي!» - دەدى ول.
ول سونداي-اق، ەگەر مۇنداي ماسەلەلەر كوتەرىلەتىن بولسا، تاشكەنتتىڭ رەسەيدە وزبەكستان ازاماتتارى كەزدەسەتىن پروبلەمالارعا، اتاپ ايتقاندا، ەڭبەك ميگرانتتارىنىڭ قۇقىقتارىنىڭ بۇزىلۋىنا نازار اۋدارۋعا قۇقىعى بار ەكەنىن ايتتى.
"نەگە ءبىزدىڭ ميگرانتتار رەسەيدە ءجيى كەمسىتىلەدى؟ نەلىكتەن ولاردىڭ قۇقىقتارى مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر نەمەسە پوليتسيا تاراپىنان بۇزىلىپ جاتسا، ەشبىر شەنەۋنىك ءۇن قاتپايدى؟" - دەدى رەكتور.
بۇل وقيعا وزبەك الەۋمەتتىك جەلىلەرىندە كەڭ رەزونانس تۋدىردى. ونىڭ ىشىندە رەكتوردىڭ تاريحي فاكتىلەردى قايتا قاراۋعا تالپىنعانىن ايتقان ورىس ءتىلدى بلوگەرلەر دە ەرەكشە كوزگە ءتۇستى. اتاپ ايتقاندا، رەكتورعا «ءارتۇرلى ۇلتتاردىڭ جاۋىنگەرلەرى سوعىسقان جۇمىسشى-شارۋا قىزىل ارمياسىندا ورىس تىلىندە بۇيرىق بەرىلگەنى» ەسكەرتىلدى.
الايدا وزبەكستان ءومىرىنىڭ بارلىق سالاسىندا مەملەكەتتىك (وزبەك) ءتىلدىڭ قولدانىلۋىن قورعاۋداعى قاتال ۇستانىمىمەن تانىمال شەرزود قۋدراتقوجانىڭ (2000-جىلداردىڭ ورتاسىندا ول پرەمەر-مينيستر كەزىندە وزبەكستاننىڭ قازىرگى پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيەەۆتىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى بولعان) جاۋابى ءوز ەلىنىڭ باستى سيمۆولىن تاعى ءبىر مارتە كورسەتۋگە ارەكەت رەتىندە قابىلداندى.
قۋدراتقوجانى وزبەكستانداعى بيلەۋشى ەليتانىڭ اراسىندا وسى باعىتتاعى كوشباسشى دەپ ساناۋعا بولادى. وتكەن جىلى ول ءوزىنىڭ سۇحباتتارىنىڭ بىرىندە كارل ماركستىڭ: «تۇرعىلىقتى ەلدىڭ ءتىلىن بىلمەيتىن جانە باسقا (شەتەل) تىلدە سويلەسۋدى تالاپ ەتەتىن ادامدار - وككۋپانتتار نەمەسە اقىماقتار»، - دەپ كەلتىرگەن كەزدە شۋلى داۋدىڭ كەيىپكەرىنە اينالدى. سوندا رەكتوردى «رۋسوفوبيا» ءۇشىن ايىپتاعاندار بولعان.
بىراق شىن مانىسىندە ونىڭ وزبەك ۇلتشىلدىعىنىڭ كورىنىسى رەتىندە قابىلداۋعا بولاتىن راديكاليزمى - 1990 جىلداردىڭ باسىنداعى رەسەي باسشىلىعىنىڭ ساياساتىنا رەسمي تاشكەنتتىڭ كوپتەن بەرى كەلە جاتقان نارازىلىعىنىڭ كورىنىسى عانا. سوندا ەكونوميكالىق رەفورمالاردى جۇرگىزگەن ماسكەۋ وزبەكستاندى «جاڭا ءتيپتى» رۋبل ايماعىنا ەنگىزۋدەن باس تارتتى.
سول جىلدارى ماعان تاشكەنتكە بىرنەشە رەت بارىپ، سول كەزدەگى وزبەكستان پرەزيدەنتى يسلام كاريموۆ پەن رەسەيدىڭ جوعارى لاۋازىمدى شەنەۋنىكتەرى اراسىنداعى ەموتسيونالدى «توبەلەستەردىڭ» كۋاسى بولۋىما تۋرا كەلگەن. ءدال سول كەزدە تاشكەنت بۇرىنعى مەگاپوليس كەڭەستىك شەت ايماقتاردى وزىمەن بىرگە «باقىتتى كاپيتاليستىك بولاشاققا» جەتكىبەيلى جانە رەسەيدەن دەربەس، تاۋەلسىز ءوز ەلىن قۇرۋ قاجەت دەگەن قورىتىندىعا كەلدى. سول سەبەپتى كاريموۆ رەسەي-وزبەكستان قوس ازاماتتىعىن ەنگىزۋدەن ءۇزىلدى-كەسىلدى باس تارتقان. ءدال سول جىلدارى وزبەك ەليتاسى رەسەيدىڭ ىقپالىنان الشاقتاپ، ءوزىن قورشاعان الەمگە بۇگىن كوپۆەكتورلى دەپ اتالاتىن ءوز جولىن ىزدەۋگە تىرىستى.
سونىمەن، سامارقاندقا مينيستر لاۆروۆتىڭ مورالدىق كوزقاراسىنا ورالساق، ول ولارمەن شيرەك عاسىرعا، ءتىپتى ودان دا كوپ ۋاقىتقا كەشىگىپ قالدى دەپ ايتا الامىز... بالكىم، ول پوستكەڭەستىك ماسكەۋ مەن ورتالىق ازيا استانالارى اراسىنداعى قارىم-قاتىناس تاريحىنىڭ ماتەريالدىق بولىگىن جاقسىراق زەرتتەۋى كەرەك ەدى.
رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى باسشىسىنىڭ كەشەگى سامارقاندتاعى ءباسپاسوز ماسليحاتىنداعى ريتوريكاسى ايماقتا ءدال سولاي كەش ارەكەت، ءتىپتى ناتيجەسىز دەپ قابىلدانۋدا. لاۆروۆ باتىس ەلدەرىن، اسىرەسە ەۋروپا وداعىن شەكارا، ستاتيستيكا جانە كەدەن سياقتى سالالارداعى جوبالاردى قارجىلاندىرۋ ارقىلى «يدەولوگيالىق ەلەمەنتتەر» ارقىلى ورتالىق ازيادا باقىلاۋ ورناتۋعا تىرىستى دەپ ايىپتادى.
ۇقساس جاڭالىقتار
