قازاق بولمىسىنىڭ رەنەسسانسى

جەلىدە "قۇنانبايدىڭ قاتەلىگى" تاقىرىبى ءسوز بولىپ جاتىر ەكەن... فيلوسوفتى قىزىقتىراتىن-اق سۇراق بۇل... ويلانا كەلە مىناداي وي ءتۇيدىم: - جاڭاشىلدىقتى قايدان ىزدەۋدى بىلمەي جانتالاسقان تۇلعا بەينەسى وسى ما دەيمىن... ول ءۇشىن كىمدى كىنالاي الامىز؟ وعان ءجون سىلتەر ادام تابىلار ما ەدى سول ماڭايدان، سول كەزدە؟ بۇل - سول زاماندا زامان كوشىنەن قالا باستاعان قازاق حالقىنىڭ شارۋاشىلىق ءتاسىلى - كوشپەندى مال شارۋاشىلىعى تۋدىرعان كۇردەلى قايشىلىقتاردىڭ جانە ونىڭ ەسكىرگەنىنىڭ ۇشقىنى دەسەك بولادى... الايدا، ول شارۋاشىلىق ءتاسىلى ناعىز رىتسارلاردى وسىرەتىن تابيعي-رۋحاني كۇشكە يە ەدى. سوندىقتان، ءومىر ءسۇرۋ قالىبىن ەكونوميكالىق وزگەرىس جاساي وتىرىپ، قازاقتار ءوزىنىڭ ۇلتتىق تاربيە جۇيەسىن ساقتاۋعا مەيلىنشە ۇمتىلۋى كەرەك ەدى. الايدا وسىنى ۇسىنارلىق كوسەم شىعا قويمادى ءوز ۋاقىتىندا. سول سەبەپتى، بايلار مەن وعان دەڭگەي تۇلعالار وزگەلەر اكەلىپ جاتقان ءدىنىن جانە وزگەلەردىڭ شارۋاشىلىق جەتىستىگىن ماقتان ەتىپ، ءوز تاربيە جۇيەسىن سىناۋعا كوشتى... (ونىڭ لەبى ابايعا دا جۇققان). ءسويتىپ، ومىرگە ۇلى رەۆوليۋتسيونەرلەردى اكەلە الاتىنداي قازاق ۇلتتىق تاربيە جۇيەسى دە تامىرىنان سولا باستادى... ءسويتىپ، پوتەنتسيالى وتە مىقتى بۇل تاربيە جۇيەسى مۇلدەم جويىلىپ كەتپەي، ءىلىنىپ-سالىنىپ قازىرگى زامانعا جەتتى، ايتەۋىر... بۇل زاماندا عىلىم شارىقتاپ دامىدى. سول عىلىم "قازاق تاربيە جۇيەسىنىڭ" وتە مىقتى ادامي پوتەنتسيالى جوعارى ەكەنىن بايقاپ، ونى وزىنە "عىلىمي جاڭالىقتار" رەتىندە قايتادان ەنگىزىپ جاتىر... ماسەلەن، بۇگىنگى ەۋروپادا ءبىزدىڭ عالىمداردىڭ "تاڭىرشىلىك" تۋرالى جازعاندارىنا تامسانا قارايتىن بولدى. سەبەبى، قۇرمانعازى كۇيلەرىندە قانداي ەركىن رۋح بار بولسا، تاڭىرلىك سانادا سول - ادامي ەركىن رۋح بار ەكەنىن مادەنيەتتى ەۋروپالىقتار بىردەن بايقاپ، تاڭ قالۋدا... بۇگىنگى الەم، بۇگىنگى زامان - تەحنولوگيالىق سەكىرىس بولسا، ال بۇل الەمنىڭ، بۇل زاماننىڭ ادامى - كونە كوشپەندى سەرىلەرىندەي، ياعني - رىتسارلارىنداي بولسا دەگەن ارمان قايتا پايدا بولدى! مىنە، بۇل زاماننىڭ ۇمتىلىسى وسى! قازاق قوعامى، وكىنىشكە وراي، ءوزىنىڭ وسى پوتەنتسيالىن ءوزى قابىلداماي جاتىر... قۇلدىق قامىتىن شەشۋ - وعان قيىن بولىپ جاتىر. ودان اجىراسا جالاڭاش قالارداي قورقادى. ەندى، قازاقتىڭ جانىن تەك "تەحنولوگيالىق سەكىرىس" پەن "ۇلتتىق مەملەكەتىن كۇشەيتۋ" عانا قۇتقارا الادى... عىلىم مەن ءبىلىم سونىڭ ىشىندە. ال، ۇلتتىق دۇنيەتانىم مەن تاربيە - پەردە اراسىندا جاسىرىن سىعالاپ تۇر. ەندى تەك پەردەنى سىپىرىپ، قازاقتىڭ تازا بولمىسىن اشۋ عانا كۇتىپ تۇر ءبىزدى! بۇگىنگى ءبىر تامشى ويىم وسى...

ءابدىراشيت باكىرۇلى، فيلوسوف