ساراتوۆ وبلىسىنىڭ فەرمەرلەرى رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتينگە بەينەۇندەۋ جاساپ، قازاقستان اۋماعىنان ميگراتسيالانعان سايعاقتار ماسەلەسىن شەشۋگە كومەك سۇرادى. بۇل ۆيدەو «ۆزگلياد-ينفو» سايتىندا جاريالاندى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا”.
فەرمەرلەردىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاننان شامامەن 1 ميلليونعا جۋىق دالا بوكەنى (سايعاق) ميگراتسيالاعان. مامىر ايىنىڭ ەكىنشى ونكۇندىگىنەن باستالعان ولاردىڭ جاپپاي قونىس اۋدارۋى ەگىستىك القاپتارىن، جايىلىمداردى جانە شابىندىق جەرلەردى جويىپ جىبەرگەن. ەڭ كوپ زارداپ شەككەن وڭىرلەر — الەكساندروۆو-گاي، پيتەر جانە نوۆوۋزەن اۋداندارى.
بۇدان بولەك، فەرمەرلەر قىزىل كىتاپقا ەنگەن سايعاقتاردىڭ جاپپاي قىرىلۋىن دا اتاپ ءوتتى. بۇل جاعداي شەتىن سۋ الىناتىن كىشى ۋزەن وزەنىندە تىركەلگەن. اۋىل تۇرعىندارى بۇل جاعداي حالىق دەنساۋلىعىنا تىكەلەي قاۋىپ توندىرەدى، دەپ الاڭداۋلى.
سايعاقتاردان بولەك، فەرمەرلەر شەگىرتكەنىڭ جاپپاي قاپتاعانىن دا ايتىپ، بۇل اپاتپەن ءوز بەتىمەن كۇرەسۋگە مۇمكىندىك جوق ەكەنىن جەتكىزدى.
«ءبىز ساراتوۆ وبلىسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى مەن جەرگىلىكتى بيلىككە بىرنەشە مارتە جۇگىنگەنىمىزگە قاراماستان، ماسەلە شەشىمىن تاپپاي وتىر»، — دەلىنگەن پۋتينگە جولدانعان ۇندەۋدە.
وسى ۇندەۋدەن ءبىر كۇن بۇرىن «ۆزگلياد» باسىلىمى رەسەي فەدەراتسياسى ۇكىمەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى رومان كوۆالسكيگە ساۋال جولداعان بولاتىن. شەنەۋنىك جاۋاپ بەرمەگەنىمەن، ساراتوۆ وبلىسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسى رەسمي تۇسىنىكتەمە ۇسىندى.
«قازاقستاننان كەلگەن سايعاقتاردان زارداپ شەككەن الەكساندروۆو-گاي، نوۆوۋزەن جانە پيتەر اۋداندارىندا جانۋارلار كەلتىرگەن زالالدى باعالاۋ ءۇشىن ارنايى كوميسسيالار قۇرىلىپ جاتىر. كوميسسيا جۇمىسىنىڭ ناتيجەلەرى جۇيەلەنىپ، جوعارى ورگاندارعا جولدانادى. فەرمەرلەرگە كومەك كورسەتۋ تەتىكتەرى قاراستىرىلۋدا. ۆولگا-ورال سايعاق پوپۋلياتسياسىنا قاتىستى ماسەلە فەدەرالدىق دەڭگەيدە دە قارالادى»، — دەلىنگەن باسقارما جاۋابىندا.
ايتا كەتەيىك، بوكەندەردىڭ جاپپاي كوشۋى قازاقستاندا دا قوعامدىق تالقىلاۋعا سەبەپ بولعان. مۇندا دا جەرگىلىكتى فەرمەرلەر سايعاقتاردىڭ وتە كوپ كوبەيۋىنەن زارداپ شەگىپ وتىرعانىن جەتكىزۋدە. بيىل ولاردىڭ سانى 5 ميلليوننان اسادى دەپ كۇتىلۋدە.
قازاقستاننىڭ ەكولوگيا مينيسترلىگى سايعاقتار سانىن رەتتەۋگە باعىتتالعان “جول كارتاسىن" ازىرلەگەن. وندا اڭداردى اتۋ تاسىلىنە ورالۋ جوسپارلانعان.
سايعاقتار ۇزاق ۋاقىت بويى قازاقستاندا مەملەكەتتىك قورعاۋدا بولدى. ولاردىڭ سانى زاڭسىز اڭ اۋلاۋ (براكونەرلىك) سالدارىنان كۇرت ازايعان — اسىرەسە ءمۇيىزى ءۇشىن، ول ءداستۇرلى مەديتسينادا قولدانىلادى. 2019 جىلى ولارعا شابۋىل كوبەيگەننەن كەيىن، براكونەرلىككە، سونىڭ ىشىندە سايعاق ءمۇيىزىن اۋلاۋعا قاتاڭ جازا ەنگىزىلدى.
2022 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا سول كەزدەگى ەكولوگيا ءمينيسترى سەرىكقالي برەكەشەۆ سايعاق پوپۋلياتسياسىن قالپىنا كەلتىرۋ جوسپارى ارتىق ورىندالعانىن مالىمدەگەن. الايدا جانۋارلار سانى سونشالىق كوبەيگەندىكتەن، فەرمەرلەردىڭ شارۋاشىلىعىنا كەدەرگى كەلتىرە باستاعان — جايىلىمدى تاپتاپ، مال ازىعىن جەپ قويعان. وسىعان بايلانىستى پوپۋلياتسيانى 10 پايىزعا قىسقارتۋ، ياعني 80 مىڭ باس سايعاقتى اتۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانعان.
الايدا بۇل شارا قوعامدا ۇلكەن نارازىلىق تۋعىزدى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ بۇل شەشىمدى سىنعا العانىمەن، ونى كەرى قايتارعان جوق. 2024 جىلدىڭ باسىندا سايعاقتى اتۋ توقتاتىلىپ، جانۋارلاردى ناقتى ەسەپكە الۋ ءۇشىن ۋاقىت بەرىلدى.
