قىتاي ەلىندەگى ەكى ميلليون قازاقتان جىل سايىن ءسۇيىنشى حابار كەلەتىن عادەت بار. اناۋ ءبىر جىلدارى «تيان-شان» كينوستۋدياسى «كورىكتى مەكەن» ءفيلمىن ەلگە اكەلىپ، كورەرمەندى كوزايىم قىلعان-دى. سوسىن «قارا جورعا» مەن قارا دومبىرانى گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا بىراق ەنگىزگەنىنە قاراپ، اۋزىمىزدى اشقانبىز. قازاقىلىقتى ءار قىرىنان تانىتىپ جۇرگەن باۋىرلارىمىز بيىل قانداي سىيلىق ازىرلەر ەكەن دەپ ىشتەي كۇتىپ جۇرگەنىمىز جاسىرىن ەمەس-ءتى. مىنە، العاداي ءسۇيىنشى جەتتى. وسى اپتادا دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىندا ارعى بەتتە تۇسىرىلگەن سۋجاڭا ءفيلمنىڭ تۇساۋكەسەرى بولدى. ءفيلمنىڭ اتى — «اقسارباس»، ستسەناريىن جازعان قىتايعا تانىمال قازاق جازۋشىسى، شىنجاڭ جازۋشىلار وداعى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ەركەش قۇرمانبەكقىزى. ءتۇسىرۋشى توپ: قحر ورتالىق تەلەارناسى، رەجيسسەرى گاۋ فىڭ اتتى قىتاي.
الدىن-الا ايتا كەتەلىك، بۇل ءفيلمنىڭ جەلىسى شامامەن بۇدان 100 جىل بۇرىنعى قازاق ءومىرىن، ساحارا مادەنيەتىن، كوشپەندى تاعدىردىڭ استارلى وتباسىلىق جاعدايىن ارقاۋ ەتكەن. جاز جايلاۋ، كۇز كۇزەۋ، قىس قىستاۋ، كوكتەم دە كوكتەۋ ساعالاپ، كوشە ءجۇرىپ كوگىلدىر دۇنيەنىڭ ەسىگىن اشاتىن قازاق جان-دۇنيەسى، تۇرمىس-سالتى، ادەت-عۇرپى سول كۇيىندە سۋرەتتەلگەن شىن مانىندەگى قازاقى فيلم دەۋگە تولىق نەگىز بار. اسىرەسە، كوش سالتاناتى ەرەكشە ورىن العان: تۇيەگە ارتىلعان جۇك، ونىڭ ءاربىر دەتالى كۇنى كەشەگى ءومىر سالتىمىزدى كوز الدىمىزدان قايتا وتكىزەدى. مىڭعىرعان مالدى باعىپ-قاعۋ جاعدايى، كيىزۇيدىڭ باۋ-شۋىنىڭ تولىقتىعى، ات ابزەلدەرىنىڭ، كەيىپكەرلەر كيىمىنىڭ جاراسىمدىلىعى كىمدى بولسىن وقيعا جەلىسىمەن ەرتە تۇسەتىندەي.
وقيعا جەلىسى قالي اتتى بالا، ونىڭ اعاسى قاستەر، اقتاي اتتى سەرى جىگىت، جانە ۇكىبالا ەسىمدى بويجەتكەننىڭ اراسىندا ءوربيدى. ۇكىبالانىڭ اتاستىرعان جىگىتكە تۇرمىسقا شىقپاي توي ۇستىندە اقتاي سەرىمەن كوڭىل قوسىپ، ەلدەن قاشۋى، بەس جىلدان سوڭ كۇيەۋى قايتىس بولىپ، قاليدىڭ اعاسى قاستەرگە ۇيلەنۋى، اقىرى ارتىندا قالعان ەكى بالاسىن قيماي قايتا كەتۋى وقيعاعا ارقاۋ بولعان. مۇنداعى نەگىزگى يدەيا — انانىڭ بالاعا دەگەن ماحابباتى، وشپەس سەزىمى، قانداي قيىندىق بولسا دا، وزەگىن جارىپ شىققان بالادان ارتىق ەشتەڭەنىڭ جوقتىعى بولسا كەرەك. مۇنى بوتاسىنان اجىراعان بوزىنگەننىڭ قاستەردىڭ اۋىلىنا قايتا-قايتا قاشىپ كەلۋىمەن، قاليدىڭ اقسارباس قوزىسىنىڭ ەنەسىز قالىپ، ونى ەشكىلەردىڭ سۇزۋىمەن جاقسى سايكەستىرگەن. وسىنىڭ ءبارىن كوزىمەن كورگەن ۇكىبالا ۋاقىت وزعان سايىن قوس بوتاسىن اڭساپ زارىعىپ، اقىرى بۇرىنعى قايىنجۇرتىنا تارتىپ وتىرادى.
ەڭ باستىسى، ءفيلمنىڭ تازا قازاق تىلىندە ءتۇسىرىلۋى، اكتەرلەردىڭ كاسىبي شەبەرلىگى بولماسا دا ءوز رولدەرىن ويداعىداي سومداي العانى قۋانتادى. كەيىپكەرلەردىڭ ءوز داۋسىمەن بوياماسىز بەرىلگەندىكتەن دە، داۋىستارىندا انىقتىق بولمايتىن جەرى دە بار. مۇنى ەركەش قۇرمانبەكقىزى كينونىڭ جاساندىلىقتان ادا بولۋى ءۇشىن سولاي ەتكەندىكتەرىن ايتادى. ايتپاقشى، سەرى اقتايدىڭ ءرولىن ەلىمىزدەگى بەلگىلى جاس اكتەر نۇرلان ءالىمجان ويناعان.
شامامەن 1 ميلليون دوللار قارجى كەتكەن بۇل كينونى كورۋشىلەر ەكىۇداي پىكىردە بولعانى دا راس. ءبىرى فيلم جەلىسىندە شيراقىلىق جوق، شۇبالاڭقى، باتا بەرۋدە، ءسوز مانەرلەرىندە جۇتاڭدىق بايقالادى دەسە، ەندى ءبىر جاق تازا كوشپەندىلىك تاريحىمىزدى دالمە-ءدال سۋرەتتەۋىمەن قۇندى دەپ وتىر.
دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعى بىرەر كۇننىڭ ىشىندە ءىرى كينوزالداردان كورسەتەمىز دەپ ۋادە ەتتى.
بىزدەگى تەلەارنالار شەتەلدىڭ ارزان سەريالدارى مەن اتىس-شابىسقا، زورلىق-زومبىلىققا، زومبيلىق مەن مانياكتىققا قۇراستىرىلعان كوبىك كينولارىن ەكراننان ۇزبەي بەرگەنشە، ءوز باۋىرلارىمىزدى قاناتتاندىرىپ، وسى سەكىلدى ۇلتتىق ناقىشى جوعارى فيلمدەردى ساتىپ، ەلگە جەتكىزسە، قانەكي؟
«اباي-اقپارات»
