ەرتەدە وتكەن شىعىستىڭ دانا ويشىلدارىنىڭ ءبىرى «ەگەر ءبىر ەلدىڭ قالاي باسقارىلىپ وتىرعاندىعىن، حالقىنىڭ ۇلگى تۇتار ونەگەسىنىڭ قانداي ەكەندىگىن بىلگىڭ كەلسە، سول حالىقتىڭ مۋزىكاسىنا قۇلاق ءتۇر» دەگەن ەكەن. باعالاي الساق، قاي حالىقتىڭ بولسا دا رۋحاني تىرشىلىگىندە مۋزىكانىڭ الار ورنى وزگەشە ەكەندىگىن بايقايمىز. ءدال وسى رەتتە مارقۇم ءامينا نۇعماندى حالىق اندەرىن وزىنە ءتان ناقىشپەن تامىلجىتا ورىنداۋىمەن قاتار، ونى زەرتتەپ، ناسيحاتتاۋدا ۇلان-عايىر ەڭبەك ەتكەن ءبىرتۋار ازاماتتارىمىزدىڭ ءبىرى رەتىندە اتاۋعا بولادى.
قر ۇلتتىق كىتاپحاناسىندا ءامينا نۇعماننىڭ كەڭەس وكىمەتىنىڭ قىلىشىنان قان تامىپ تۇرعان كەزىندە جارىق كورمەگەن «قازاقتىڭ انشىلىك ءداستۇرى» اتتى دوكتورلىق مونوگرافياسىن تالقىلاۋعا ەلىمىزدىڭ ايتۋلى عالىمدارى باس قوستى. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ارقاسىندا ءامينا نۇعماننىڭ قىزى بايان نۇعمان اتالمىش مونوگرافيانى باسپاعا ۇسىنىپ، جارىققا شىعارىپتى. «اتالمىش ەڭبەكتىڭ ۇلتتىق ناقىشتى ساقتاپ، حالىق جادىنان ءوشىپ بارا جاتقان كوپتەگەن اندەرى قايتا ءتىرىلىپ، رۋحاني قازىنامىزعا قوسىلۋى سول كىسىنىڭ اتىمەن بايلانىستى»، – دەيدى عالىم جارقىن شاكارىم. ءامينا نۇعماننىڭ قازاق عىلىمىنا قوسقان ۇلەسىن عالىمدار بىلايشا سيپاتتايدى: «ۇلتتىق كىتاپحانا قورىندا اۆتوردىڭ 1959-2010 جىلدار ارالىعىنداعى شىعارماشىلىعىنا بايلانىستى 50-دەن استام ادەبيەت، ونىڭ ىشىندە كۇيتاباقتار ساقتالعان. سونىمەن قاتار
ءامينا نۇعمان 1989 جىلى قۇرمانعازى اتىنداعى ۇلتتىق كونسەرۆاتوريادا «حالىق ءانى» كافەدراسىن اشتى».
فيلولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى تۇرسىنبەك كاكىشەۆ كەزىندە شەتەلدەن كوش باستاعان العاشقى ونەرتانۋشىلاردىڭ ءبىرى رەتىندە ءامينا نۇعماندى ەرەكشە اتادى. «ونەرگە، ونىڭ ىشىندە ءان ايتۋعا قابىلەتىم جوق بولسا دا، ءامينانىڭ ءانىن تىڭداعان سوڭ ەرەكشە اسەرلەندىم»، – دەپ تاڭدانىس بىلدىرگەنىن جاسىرمادى. عالىم جارقىن شاكارىم ءامينا نۇعماننىڭ بۇگىنگى ەڭبەگىنىڭ جاڭاشىلدىعى تۋرالى ايتا كەلە: «قازاقتىڭ انشىلىك ءداستۇرى» اتتى ەڭبەكتە تۇڭعىش رەت سەمەنوۆ-تيان-شانسكيدىڭ اباي مۇراسىن زەرتتەگەندىگى تۋرالى ايتىلادى جانە دە وزىنە دەيىنگى ونەرتانۋشىلاردىڭ ەڭبەكتەرىندە قامتىلماعان دايەكتى فاكتىلەردى ورتاعا سالادى»، – دەپ ءمالىم ەتتى.
جارقىن شاكارىم، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى:
– قازاقتىڭ انشىلىك داستۇرىنە ۇلەس قوسقان تۇلعالاردى XIX عاسىردان باستاۋعا بولادى. ال 50-جىلداردا قازاقتىڭ انشىلىك ءداستۇرىن جيناپ، جول باستاعان ادامداردىڭ ءبىرى – ءامينا نۇعمان. بولاشاق بالالاردىڭ انشىلىك ونەرى تۋرالى جازعان كىتاپتارى ارقىلى ول – جەتىسۋ، ارقا اندەرىن، باتىس قازاقستان اندەرىن تۇڭعىش رەت تالداعان تۇلعا.
دەرەك
ءامينا نۇعمان – بەلگىلى ءانشى، ونەر زەرتتەۋشى عالىم، پەداگوگيكا عىلىمىنىڭ كانديداتى، دوتسەنت. قازاقستان مۇسىلمان ايەلدەرى وداعىنىڭ ءتورايىمى، قاجى. قۇرمانعازى اتىنداعى ۇلتتىق كونسەرۆاتوريانى بىتىرگەن. قازاقتىڭ قىزدار پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىندا ۇزاق جىلدار مۋزىكالىق ادىستەمە كافەدراسىن باسقارعان. 1971-1980 جىلدارى قازاق تەلەۆيزياسىندا «گاككۋ» اتتى مۋزىكالىق-فولكلورلىق باعدارلاما جۇرگىزدى. جۇزدەگەن اندەرى مەن كۇيتاباقتارى «التىن قوردا» ساقتالعان.
سەيىلبەك اسانوۆ،
«الاش ايناسى».
