قازاق، "قازاق" بولعان كۇن

3031
Adyrna.kz Telegram

بۇگىن - 19 ءساۋىر. قازاقتىڭ «قازاق» دەگەن اتاۋىن قايتارىپ العان كۇنى. مۇنى بۇگىنگى جۇرتتىڭ ءبىرى بىلسە، ءبىرى بىلمەيدى. ايتا وتىرايىق. پاتشالىق رەسەي قازاقستاندى وزىنە كۇشتەپ قوسىپ العان سوڭ، قازاقتى قورلاپ «قىرعىز-قايساق»، نەمەسە «قىرعىز» دەپ اتاعانى بەلگىلى.

رەسەي پاتشالىق ۇكىمەتىنىڭ بارلىق جازبالارىندا، قۇجاتتارىندا وسىلاي جازىلدى. كەم دەگەندە ەكى ءجۇز جىل قازاقتى وسىلاي قورلادى. پاتشالىق رەسەي تۇرماق سوۆەت وكىمەتىنىڭ العاشقى كەزەڭىندە دە وسىلاي بولدى. 1920 جىلى 16 ماۋسىمدا ركفسر قۇرامىندا قۇرىلعان اۆتونوميالى قازاق رەسپۋبليكاسى قىرعىز اۆتونوميالى كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسى دەپ اتالدى. قازاقتىڭ قازاق دەگەن ءوز اتى تۇرعاندا، وزگە ۇلتتىڭ اتىمەن اتاۋ، ناعىز قورلاۋ، باسىنعاندىق ەدى. قازاق دەگەن حالىقتى تاريح بەتىنەن سىزىپ تاستاۋعا جاسالعان زىميان ساياساتتىڭ باسى ەدى. بىراق الاش بالاسىنىڭ باقىتىنا وراي، ولاي بولمادى. «حالقىم»، «ۇلتىم» دەگەن سول كەزدەگى اردا ازاماتتار وعان جول بەرمەدى. مىرجاقىپ دۋلاتوۆ باستاعان الاششىل ازاماتتار باس كوتەردى. نارازىلىق ءبىلدىردى. مۇنى سول كەزدە حالىق كوميسسارلار سوۆەتىنىڭ توراعاسى بولىپ تۇرعان ساكەن سەيفۋللين قولدادى. سول ساكەن 1923 جىلى 15 اقپاندا «ەڭبەكشىل قازاق» گازەتىنە «قازاقتى «قازاق» دەيىك، قاتەنى تۇزەتەيىك» دەگەن ماقالا جازدى. الاش ۇلدارىنىڭ نارازىلىعى ەسكەرىلدى مە، 1925 جىلى ساۋىردە اقمەشىت (قىزىلوردا) شاھارىندا وتكەن سوۆەتتەردىڭ 5 سيەزىندە بۇل قاتەلىك تۇزەلدى. ياعني 19 ءساۋىر كۇنى «قىرعىز» دەگەن اتاۋ الىنىپ تاستالىپ، «قازاق» دەپ تۇزەتىلدى. ەكى ءجۇز جىل «قىرعىز» دەپ اتالىپ كەلگەن قازاق وسىلايشا كيەلى اتىن قايتارىپ الدى. بۇل الاش ۇلدارىنىڭ جەڭىسى ەدى. 19 ءساۋىردىڭ بۇگىنگى جۇرت بىلە بەرمەيتىن قىر-سىرى وسى. بىلە جۇرەيىك. بۇل ءبىزدىڭ وتكەنىمىز، تاريحىمىز.

ازاماتحان ءامىرتاي،

بايتاق بولاشاق» ەكولوگيالىق اليانستىڭ توراعاسى

پىكىرلەر