تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق قاشان توقتايدى؟

4928
Adyrna.kz Telegram

تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق - بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى تاقىرىبى. ەلىمىزدە ءوز قالاۋىمەن ەتەگىنەن ۇستاعان ەر ازاماتىنان ءزابىر كورىپ جۇرگەن نازىك جاندىلار قانشاما؟ ءتورت قابىرعاعا قامالىپ وتىرعان مىنا ءبىر كەزەڭدە ولاردىڭ سانى كۇرت ءوستى. ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سۇيەنەتىن بولساق، كارانتين كەزىندە تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق 25 % وسكەن.
بۇل قىلمىستىڭ باستاۋى قايدا جاتىر؟ ەلىمىزدە تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا قاتىستى زاڭ بار ما؟ «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى زەرتتەپ كوردى.

پسيحولوگ ۇلمەكەن ساندىبەكقىزى بىزگە بەرگەن سۇحباتىندا «نە بولسا دا كونۋ كەرەكپىن» دەپ اۋىر دەپرەسسياعا شالدىققان قىز-كەلىنشەكتەردىڭ ءجيى كومەك سۇرايتىنىن اتاپ ءوتتى:

ماعان زورلىق-زومبىلىق كورگەن نازىك جاندىلار ءجيى حابارلاسىپ، كومەك سۇرايدى. ولاردىڭ باسىم كوپشىلىگى - "تۇرمىستىق ومىرگە تاستاي باتىپ، سۋداي ءسىڭۋ كەرەك" دەگەن يدەولوگيانى ۇستانعاندار. مەن ولارعا پسيحولوگيالىق كەڭەس بەرىپ، تۇزەتۋ-دامىتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەمىن. وزدەرىمەن جۇمىس جاساپ، ومىرلەرىن وزگەرتكەن قىز-كەلىنشەكتەر از ەمەس. وكىنىشتىسى، كەيبىر ايەلدەر سوققى العاننان كەيىن ۋاقىتىلى ءتيىستى ماماندارعا جۇگىنبەي، دەپرەسسيادان شىعا الماي قالىپ جاتادى. اتالارامىز "اۋرۋىن جاسىرعان ولەدى" دەپ تەككە ايتپاسا كەرەك.
تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق ەر مەن ايەلدىڭ ءوزارا تۇسىنىسە الماۋىنان باستالادى
وتباسىنداعى قارجىلىق تاپشىلىق، ىشتە جيناقتالعان وكپە-رەنىش، قىزعانىش، جامان ادەتتەرگە قۇمارلىق سىندى دۇنيەلەردىڭ سالدارى زورلىق-زومبىلىققا اكەلەدى.  سىيلاستىق، تۇسىنىستىك جوق جەردە ماحاببات بولمايدى.
مامان كومەگىنسىز تيران كۇيەۋدى رەتكە كەلتىرۋ مۇمكىن ەمەس
تيران كۇيەۋدى ۇزاق پسيحوتەراپيالىق جۇمىس جاساۋ ارقىلى رەتكە كەلتىرۋگە بولادى. ول ءۇشىن مامانداردىڭ كومەگىنە جۇگىنۋ كەرەك.

دەۆيانتتى مىنەز-قۇلىق زورلىق كارتينالارىن كورىپ وسكەن بالالاردا بولادى

بالا ۇيادا نە كورسە، ۇشقاندا سونى ىلەدى. تيران اكەنىڭ اناسىنا دەگەن قارىم-قاتىناسىن كورىپ وسكەن بالانىڭ پسيحولوگياسى بۇزىلادى.ەگەر جەتكىنشەك پسيحولوگيالىق جاراقاتتارىمەن كەلەشەكتەجۇمىس جاسايتىن بولسا،  ومىرىن قالىپتى جالعاستىرا الادى.

ايەل قانشا جەردەن قىرىق شىراقتى بولسا دا، زورلىققا ءتوزىپ، ءوز ءومىرىن قۇربان ەتپەۋى كەرەك

ەگەر جۇبايىڭىز ۇرىپ-سوعۋعا بەيىم بولسا، ماسەلەنىڭ شەشۋ جولدارىن قاراستىرىپ، ماماننىڭ كومەگىنە جۇگىنىڭىز.  ايەل شىدايدى،سابىر ساقتايدى، بىراق ونىڭ جانى تەمىر ەمەس.  ايەل - نازىك جاراتىلىس يەسى. ءاربىر قىز-كەلىنشەك ءوز جەكە ايماعىن قورعاپ، ءوزىن باعالاپ، جاقسى قارىم-قاتىناس كورسەتەتىن جاندى تاڭداعانى ءجون. ءومىر ادامعا ازاپتانىپ، سوققى جەۋى ءۇشىن ەمەس، باقىتتى ساتتەردى سەزىنۋى ءۇشىن بەرىلدى.

جىل سايىن 400 ايەل تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقتىڭ كەسىرىنەن كوز جۇمادى

حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ مالىمەتى بويىنشا,الەمدە 5 مينۋت سايىن ءبىر انا مەن بالا زورلىق-زومبىلىق قۇربانى بولادى ەكەن. بۇل – عالامدىق پروبلەما. قازاقستاندا وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىق سيپاتىنداعى قىلمىستاردىڭ 90 پايىزعا جۋىعى ايەل ادامدارعا قاتىستى جاسالادى. ەلىمىز بويىنشا جىل سايىن 400 ايەل تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقتىڭ كەسىرىنەن كوز جۇمادى. تۇرمەدەگى ايەلدەردىڭ 68 پايىزى تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا جاۋاپ رەتىندە قىلمىس جاساپ وتىرعاندار.

الەم ەلدەرى زورلىقتىڭ بۇل تۇرىمەن قالاي كۇرەسىپ جاتىر؟

قازىرگى تاڭدا 156 ەلدە تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا ارنايى زاڭ بار.  مولدوۆا جانە قىرعىزستان مەملەكەتتەرى وسىنداي زاڭدى ەنگىزۋ ارقىلى قىلمىس كورسەتكىشتەرىن 3 ەسەگە ازايتقان.

ال قازاقستاندا تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا زاڭ بار ما؟ بۇل سۇراققا الماتى قالالىق زاڭگەرلەر القاسىنىڭ زاڭگەرى كولحانات كابانباەۆا جاۋاپ بەردى:

ەلىمىزدە تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا ارنايى زاڭ جوق

زاڭ ادامنىڭ جىنىسىنا، لاۋازىمىنا، ۇلتىنا قارامايدى. ول ءاربىر ازاماتقا بىردەي. ەگەر قىلمىسكەر ادام ولتىرسە قرقىلمىستىق كودەكسىنىڭ 99-بابىنىڭ ءبىرىنشى بولىگى بويىنشا سەگىز جىلدان ون بەس جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا جازالانادى. بۇل باپتىڭ ەكىنشى بولىگىنىڭ بىرنەشە تارماقتارى بار، سونىڭ ىشىندە 4-تارماق بويىنشا قىلمىسكەر جۇكتى ايەلدى ولتىرگەن جاعدايدا مۇلكi تاركiلەنىپ نەمەسە ونسىز، ون بەس جىلدان جيىرما جىلعا دەيiنگi مەرزiمگە باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا نە ءومiر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا جازالانادى.

تۇرمەدەگى ايەلدەرگە قاتىستى جانتۇرشىگەرلىك دەرەكتەر بار. ولاردىڭ 70 پايىزعا جۋىعى زورلىق-زومبىلىق ناتيجەسىندە كۇيەۋىن ءولتىرىپ قويعاندار. بۇل جاعداي كوبىنەسە وتباسىنداعى ۇرىس-كەرىستەن، ىشىمدىك ءىشۋدىڭ سالدارىنان، سونىمەن قاتار ايەلدىڭ كۇيەۋىنەن قورعانۋى كەزىندە ورىن العان.

جابىرلەنۋشىلەر مەن كۋاگەرلەر قايدا حابارلاسۋى ءتيىس؟

ەگەر ءسىز تۇرمىستىق زورلىق – زومبىلىقتىڭ كۋاگەرى نەمەسە قۇربانى بولساڭىز، 102 تەلەفونىنا  حابارلاسىڭىز. جابىرلەنۋشىلەر «سىزدەرگە ماسكالار مەن انتيسەپتيكتەر ءتۇستى مە؟» دەگەن قۇپيا ءسوزدى قولدانۋى كەرەك. سونداي-اق، qamqor.gov.kz پورتالى ارقىلى ونلاين-ءوتىنىم جىبەرۋگە بولادى. 150 سەنىم تەلەفونى تاۋلىك بويى جۇمىس جاسايدى.

وتباسى ەڭ قىمبات قازىنا. اشۋىن اقىلعا جەڭدىءرىپ،

وتباسىنىڭ باقىتىن، بالانىڭ بولاشاعىن، اۋلەتتىڭ تىنىشتىعىن ساقتايتىن ەرلى-زايىپتىلاردىڭ قاراسى كوپ بولسا ەكەن..

ديانا اسانوۆا، «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى

 

پىكىرلەر