نۇراي عانيقىزى – «ويلىلاردىڭ ويىنى» رەتىندە تانىلعان توعىزقۇمالاقتىڭ تاعىلىمىن ارتتىرىپ، ونى الەمگە تانىتۋعا سۇبەلى ۇلەس قوسىپ جۇرگەن جاستاردىڭ ءبىرى. 17 جاستاعى ارۋ 6-14 جەلتوقسان ارالىعىندا وتكەن V ازيا چەمپيوناتىندا جۇزدەن جۇيرىك اتاندى. ۇلتتىق سپورتتىڭ حالىقارالىق بىرىنشىلىگىنە قازاقستان مەن قىرعىزستاننان بولەك، اۋعانستان، ءۇندىستان، قىتاي مەن موڭعوليا، تۇركيا، تۇركىمەنستان، رەسەي جانە وزبەكستان سپورتشىلارى قاتىسقان.
«ەڭ العاش توعىزقۇمالاققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىم مەكتەپ قابىرعاسىندا وقىپ جۇرگەنىمدە، ناقتىراق ايتسام، 2-سىنىپتا باستالدى. مەنىڭ وسى سپورت تۇرىمەن تانىسىپ، كوپتەگەن جەتىستىككە جەتۋىمە سەبەپشى بولعان كىسى – ترەنەرىم ەلەۋسىنوۆ ءبىرجان. ول كىسىنىڭ ارقاسىندا توعىزقۇمالاق ويىنىنىڭ قىر-سىرىن ۇيرەنگەن جايىم بار. بۇل ويىندى ۇيرەنۋ مەن ءۇشىن ۇلكەن قيىندىق تۋدىردى دەپ ايتا المايمىن. دەگەنمەن، ءار ءىستىڭ ءوز قيىندىعى بولاتىنى حاق. سول ىسپەتتى ازداعان كەدەرگىلەر مەنىڭ العاشقى جارىسىمدا تۋىنداعان بولاتىن. بايقاۋ قازالى قالاسىندا ءوتتى. ول كەزدە نەبارى 7-8 جاستا ەدىم. مەن ءۇشىن توعىزقۇمالاقتىڭ ارنايى وزىنە ءتان دەبيۋتتەرىن جاتتاۋ قيىنشىلىق تۋعىزاتىن. دەگەنمەن، سول جارىستا جاتتىقتىرۋشىم ماعان دەبيۋتتەردى جاتتاتقىزىپ، قايتالاپ سۇراپ وتىردى. وسىلايشا ءوزىمنىڭ العاشقى دودامدا 1-ورىن يەمدەنىپ قايتقان بولاتىنمىن»،– دەپ اڭگىمەسىن باستادى كەيىپكەرىمىز.
نۇرايدىڭ ايتۋىنشا، قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنىنىڭ تاربيەلىك ماڭىزى زور.
«توعىزقۇمالاق – قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنى. ول سالت-ءداستۇرىمىز بەن تانىم-تاربيەمىزدى قالىپتاستىرادى. تاريحشىلاردىڭ زەرتتەۋىنە سۇيەنسەك، سان مىڭداعان جىلدىق تاريحى بار. بۇل ويىندى ويناي وتىرا ءبىز ءوز-ءوزىمىزدى دۇرىس ۇستاۋدى، شىدامدى بولا ءبىلۋدى، الدىن الا بولجاۋدى ۇيرەنەمىز. توعىزقۇمالاق ويىنىن تاربيەنىڭ ءتۇپ تامىرى دەپ ايتسام، قاتەلەسپەيتىن شىعارمىن. ونى كەزىندە اباي اتامىزدىڭ ءوزى ءسۇيىپ ويناعان. ۇرپاقتان-ۇرپاققا بەرىلگەن تاربيە قۇرالى، ۇلتتىق داستۇرلەرىمىزدى دارىپتەيتىن ويىن ءتۇرى دەپ تانۋعا بولادى»،– دەدى ول.
جاس دارىن از عانا ۋاقىتتىڭ ىشىندە الەمدىك دودادان جۇلدەلى ورىن الىپ ۇلگەردى.
– قاراپ تۇرسام، مەنىڭ وسى ويىنعا دەگەن قىزىعۋشىلىقپەن باستالعان جولىما 9 جىلداي ۋاقىت بولىپتى. ءارتۇرلى جارىستارعا قاتىسىپ كوردىم. دەگەنمەن، ازيا چەمپيوناتىنا ءبىرىنشى رەت قاتىسىپپىن. بايراقتى باسەكەدە 12 ەلدەن جينالعان 200-دەن استام سپورتشى وي جارىستىردى. ولار توعىزقۇمالاقتىڭ كلاسسيكا، راپيد جانە بليتس ءتۇرى بويىنشا ءوزارا سىنعا ءتۇستى. بۇل جارىستا توپ جارعان ەل، ارينە، قازاقستان بولدى. سودان سوڭ قىرعىزستان مەن موڭعوليانى ايتۋعا بولادى. مەن ۇلتتىق ويىننىڭ راپيد تۇرىنەن ەكىنشى ورىندى قانجىعاما مايلادىم. شىنى كەرەك، وزگە ۇلتتاردىڭ بۇل ويىنعا تانىتقان قىزىعۋشىلىقتارى مەنى قاتتى قۋانتتى. وسى ارقىلى قازاق ەلىنىڭ ۇلتتىق سپورتتارى دامىپ كەلەدى دەگەن وي تۇيۋگە بولادى. جالپى ۇلتىمىزدىڭ ءتول داستۇرلەرىن دارىپتەۋدى ءبىزدىڭ مىندەتىمىز دەپ بىلەمىن.
سۇقبات سوڭىندا كەيىپكەرىمىز توعىزقۇمالاقتىڭ ومىرىنە قانداي وزگەرىستەر اكەلگەنىن بايانداپ بەردى.
«بۇل ويىنعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، ويناپ ۇيرەنگەنىمە تۇك وكىنبەيمىن. سەبەبى، مەن باستاۋىش سىنىپتان باستاپ ءتۇرلى قالاعا بارىپ، ەل-جەر كوردىم. جاڭا دوستار تاپتىم. مەنىڭ بالالىق شاعىم كوپتەگەن بايقاۋدىڭ ارقاسىندا وتە قىزىقتى ءوتتى. بۇل ويىندى باستاپ ۇيرەنبەگەنىمدە، قازىر نە ىستەپ جۇرەتىن ەدىم دەپ ويلانامىن. شىنىمدى ايتسام، توعىزقۇمالاقسىز ءومىرىمدى ەلەستەتە المايمىن. قازىردىڭ وزىندە، بىرنەشە ۋاقىت ارالىعىندا جارىستارعا شىقپاسام، ءومىرىم قىزىقسىز ءوتىپ جاتقانداي كورىنەدى. مەن بۇل ويىننىڭ ارقاسىندا كوپ دۇنيەنى ءتۇسىندىم دەپ ويلايمىن»،– دەيدى نۇراي.
اڭگىمەلەسكەن ديانا اسان،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
