Nūrai Ǧaniqyzy – «oilylardyŋ oiyny» retınde tanylǧan toǧyzqūmalaqtyŋ taǧylymyn arttyryp, ony älemge tanytuǧa sübelı üles qosyp jürgen jastardyŋ bırı. 17 jastaǧy aru 6-14 jeltoqsan aralyǧynda ötken V Aziia chempionatynda jüzden jüirık atandy. Ūlttyq sporttyŋ halyqaralyq bırınşılıgıne Qazaqstan men Qyrǧyzstannan bölek, Auǧanstan, Ündıstan, Qytai men Moŋǧoliia, Türkiia, Türkımenstan, Resei jäne Özbekstan sportşylary qatysqan.
«Eŋ alǧaş toǧyzqūmalaqqa degen qyzyǧuşylyǧym mektep qabyrǧasynda oqyp jürgenımde, naqtyraq aitsam, 2-synypta bastaldy. Menıŋ osy sport türımen tanysyp, köptegen jetıstıkke jetuıme sebepşı bolǧan kısı – trenerım Eleusınov Bırjan. Ol kısınıŋ arqasynda toǧyzqūmalaq oiynynyŋ qyr-syryn üirengen jaiym bar. Būl oiyndy üirenu men üşın ülken qiyndyq tudyrdy dep aita almaimyn. Degenmen, är ıstıŋ öz qiyndyǧy bolatyny haq. Sol ıspettı azdaǧan kedergıler menıŋ alǧaşqy jarysymda tuyndaǧan bolatyn. Baiqau Qazaly qalasynda öttı. Ol kezde nebärı 7-8 jasta edım. Men üşın toǧyzqūmalaqtyŋ arnaiy özıne tän debiutterın jattau qiynşylyq tuǧyzatyn. Degenmen, sol jarysta jattyqtyruşym maǧan debiutterdı jattatqyzyp, qaitalap sūrap otyrdy. Osylaişa özımnıŋ alǧaşqy dodamda 1-oryn iemdenıp qaitqan bolatynmyn»,– dep äŋgımesın bastady keiıpkerımız.Nūraidyŋ aituynşa, qazaqtyŋ ūlttyq oiynynyŋ tärbielık maŋyzy zor.
«Toǧyzqūmalaq – qazaqtyŋ ūlttyq oiyny. Ol salt-dästürımız ben tanym-tärbiemızdı qalyptastyrady. Tarihşylardyŋ zertteuıne süiensek, san myŋdaǧan jyldyq tarihy bar. Būl oiyndy oinai otyra bız öz-özımızdı dūrys ūstaudy, şydamdy bola bıludı, aldyn ala boljaudy üirenemız. Toǧyzqūmalaq oiynyn tärbienıŋ tüp tamyry dep aitsam, qatelespeitın şyǧarmyn. Ony kezınde Abai atamyzdyŋ özı süiıp oinaǧan. Ūrpaqtan-ūrpaqqa berılgen tärbie qūraly, ūlttyq dästürlerımızdı därıpteitın oiyn türı dep tanuǧa bolady»,– dedı ol.Jas daryn az ǧana uaqyttyŋ ışınde älemdık dodadan jüldelı oryn alyp ülgerdı.
– Qarap tūrsam, menıŋ osy oiynǧa degen qyzyǧuşylyqpen bastalǧan jolyma 9 jyldai uaqyt bolypty. Ärtürlı jarystarǧa qatysyp kördım. Degenmen, Aziia chempionatyna bırınşı ret qatysyppyn. Bairaqty bäsekede 12 elden jinalǧan 200-den astam sportşy oi jarystyrdy. Olar toǧyzqūmalaqtyŋ klassika, rapid jäne blis türı boiynşa özara synǧa tüstı. Būl jarysta top jarǧan el, ärine, Qazaqstan boldy. Sodan soŋ Qyrǧyzstan men Moŋǧoliiany aituǧa bolady. Men ūlttyq oiynnyŋ rapid türınen ekınşı oryndy qanjyǧama mailadym. Şyny kerek, özge ūlttardyŋ būl oiynǧa tanytqan qyzyǧuşylyqtary menı qatty quantty. Osy arqyly qazaq elınıŋ ūlttyq sporttary damyp keledı degen oi tüiuge bolady. Jalpy ūltymyzdyŋ töl dästürlerın därıpteudı bızdıŋ mındetımız dep bılemın.Sūqbat soŋynda keiıpkerımız toǧyzqūmalaqtyŋ ömırıne qandai özgerıster äkelgenın baiandap berdı.
«Būl oiynǧa qyzyǧuşylyq tanytyp, oinap üirengenıme tük ökınbeimın. Sebebı, men bastauyş synyptan bastap türlı qalaǧa baryp, el-jer kördım. Jaŋa dostar taptym. Menıŋ balalyq şaǧym köptegen baiqaudyŋ arqasynda öte qyzyqty öttı. Būl oiyndy bastap üirenbegenımde, qazır ne ıstep jüretın edım dep oilanamyn. Şynymdy aitsam, toǧyzqūmalaqsyz ömırımdı elestete almaimyn. Qazırdıŋ özınde, bırneşe uaqyt aralyǧynda jarystarǧa şyqpasam, ömırım qyzyqsyz ötıp jatqandai körınedı. Men būl oiynnyŋ arqasynda köp dünienı tüsındım dep oilaimyn»,– deidı Nūrai.
Äŋgımelesken Diana ASAN,
«Adyrna» ūlttyq portaly
